Deizm, Teizm, Ateizm Nedir? Farkları Nelerdir?

Deizm, Teizm ve Ateizm birbirlerine sıklıkla karıştırılan kavramlardır. Tanrı ve inanışla bağdaştırılan bu kavramlar aslında birbirinden oldukça farklıdır. Bu kavramlara ek olarak monoteizm, omnizm gibi kavramlar da vardır. Peki, ateizm, deizm, teizm, monoteizm, agnostisizm, panteizm, omnizm nedir? Aralarındaki farklar nelerdir?

İnsanlık tarihi boyunca pek çok din ortaya çıkmış ve insanlar tanrılarını anmak için tapınaklar inşa etmişlerdir. Bilinen en eski tapınak, 11.000 sene öncesine ait kalıntılarını bulduğumuz Göbeklitepe'dedir. Tanrı kavramının kabul etmesiyle bazı kavramlar da hayatımıza girmiştir. Bu kavramlardan bazıları, ateizm, deizm, omnizm, panteizm, monoteizm ve teizmdir. Gelin hep beraber bu kavramları yakından inceleyelim.

Ateizm Nedir?

Ateizmin bir diğer adı tanrıtanımazlıktır. Bu fikri benimseyen kişilere ateist adı verilir. Ateistler, İslam dini ve diğer tüm dinlerin tanrılarını reddeder. Dolayısıyla İslam dininde yer alan mucizelere inanmazlar. Metafiziksel olaylar, tanrı, peygamberler, melekler ve inanışlarda yer alan varlıkların ateizmde karşılık bulamaz. Günümüzde dünya nüfusu baz alındığında kendini ateist olarak tanımlayan bireylerin sayısı %2.3'tür. Ülkemizde ise bu oran %2.5'e tekabül eder.

Deizm Nedir?

Deizm fikri, dinleri kabul etmezken evreni yaratan bir tanrının varlığını kabul eder. Bu fikri benimseyen kişilere deist adı verilir. Deistler, dine akıl yoluyla ulaşabileceklerine inanırlar. Peygamberlere, meleklere, vahye veya kutsal kitaplara inançları yoktur. Yalın bir tanrı inancını benimserler.

Teizm Nedir?

Teizm inancında evrenin bir yaratıcısının olduğuna inanılır. Bu fikri benimseyen kişilere teist adı verilir. Bu inanış içerisinde tanrı ve dinler vardır. Örnek vermek gerekirse İslam dinini benimseyen Müslümanlar teisttir. Evrenin yaratıcısı, vahiy yoluyla insanlarla iletişime geçer. Peygamberler ve mucizeler teizm inancında vardır.

Panteizm Nedir?

Panteizm inancında kabul gören tanrı, doğanın ve evrenin kendisidir. Bu inanca sahip kişilere panteist denir. Panteistlere göre tanrı her şeyin içindedir. Her şey tanrıdır. Tanrı antromorfik özellikler taşımaz.

Agnostisizm Nedir?

Agnostisizm inancına göre hiç kimse tanrının varlığını bilemez. Tanrı hakkında bilgi sahibi olunamaz. Bu fikri benimseyen kişilere agnostik adı verilir. Agnostikler tanrıya karşı kuşkulu bir şekilde yaklaşır. Kuşkulu sorular sorarak tanrının var olup olmadığını anlamaya çalışır.

Omnizm Nedir?

Omnizm inancına göre tüm dinler gerçeğin bir parçasını içerir. Fakat bu inanca göre her din farklı şekillerde anlatılır. Bu inanışa sahip kişiler tüm dinlere saygı duyar. Bu inanca sahip kişilere ise omnist adı verilir.

Monoteizm Nedir?

Monoteizmin diğer adı tek tanrıcılıktır. Adından da anlaşılacağı üzere tek tanrı varlığına inanılır. Bu inancı benimseyen kişilere monoteist denir. Müslümanlık, Yahudilik, Hinduizm gibi pek çok din monoteizm olarak nitelendirilir. Monoteizmde tanrıya eş başka tanrı yoktur.

Politeizm Nedir?

Politeizm, monoteizmin tersi olarak da nitelendirilebilir. Bu inanışa göre tek bir tanrı yoktur. Birden fazla tanrı vardır. Yunanca poly ve theoi kelimelerinden türemiştir.