Bu tabiri herhalde duymayanınız yoktur. Hatta bazı zamanlar bu kelimeyi kullandığımız da olmuştur. İşte bu tabirin ne olduğu ve kim tarafından ortaya atıldığı çok merak edilen konurdan biridir. Kelebek etkisi, küçük olayların büyük etkilere neden olabileceğini ifade eden bir kavramdır ve Edward N. Lorenz’in çalışmalarından biri olan kaos teorisinin bir çıkarımıdır.

Edward N. Lorenz 1972 yılında yaptığı bir sunumda: “Amazon Ormanlarında bir kelebeğin kanat çırpması, ABD’de fırtına kopmasına neden olabilir. Farklı bir örnekle bu, bir kelebeğin kanat çırpması, dünyanın yarısını dolaşabilecek bir kasırganın oluşmasına neden olabilir” demiştir. Hatta verdiği bu örnek ile de ünlenmiştir. Bu örnek, olayın kelebek etkisi olarak adlandırılmasına neden olmuştur.



Ancak bu olayın gerçekliği bu güne kadar ispatlanamadığından dolayı bu örneğin sadece teoride kaldığını söyleyebiliriz. Kelebek etkisi başlangıçta hava durumu tahminleri için kullanılan, daha sonra bilimin içinde ve dışında kullanılan bir metafor haline gelmiştir.

Bazen Kaos teorisi veya onun bir bölümü olarak görülen kelebek etkisine göre; bir deterministik doğrusal olmayan sistemdeki küçük bir değişim sonraki aşamada büyük farklılıklara neden olabilir. Hayatımızda da bu olaya verebileceğimiz bir sürü örnek bulunmaktadır. Bir örnek vermemiz gerekirse finansal kriz için; Elon Musk’ın Twitter (x) açıklamasına Bitcoin yazmasından sonra birçok yatırımcı kar elde ederken maalesef ki birçok yatırımcı batmanın eşiğine gelmiş ve zarara uğramıştır.

Kelebek etkisi anaforu söz konusu olduğunda akla gelen ilk şeylerden biri “Kelebek Etkisi” filmidir. Bu sebeple filmle ilgili birkaç bilgiyi baylaşalım.

Kelebek Etkisi Filmi ve Konusu Nedir?​

Film; dram, gerilim, bilim kurgu türündedir ve asıl ismi “Butterfly Effect”tir. Doğuştan zihinsel problemleri olan Evan Treborn, geçmişten gelen korkunç hatıralarıyla mücadele etmek zorunda kalan ve zaman içinde geçmişe yolculuk yapabildiğini, olayları değiştirebildiğini keşfeden genç bir adamdır. Her değişiklik hem kendi hayatını hem de çevresindeki insanların hayatını büyük ölçüde etkilemektedir. Üstelik çoğu zaman beklenenin tam aksine. Ufak müdahalelerin neleri ne derece değiştirip, hayatları nasıl sürüklediğini görmek kaos teorisini daha anlamlı hale getiriyor.