Şırdan Hakkında Her Şey

Adana mutfağının en meşhur ve en merak edilen lezzetlerinden biri olan şırdan, kendine has şekli ve eşsiz tadıyla bilinir. Peki, sıkça duyduğumuz bu yemek tam olarak nedir, hayvanın neresinden yapılır ve nasıl hazırlanır? İşte tüm sorularınızın cevabı.

Şırdan Nedir, Hayvanın Neresidir?

Şırdan, geviş getiren hayvanların (genellikle kuzu veya koyun) dört bölmeli midesinin son ve dördüncü bölümüne verilen isimdir. Bu organın Latince adı "abomasum"dur. Yani şırdan, aslında bir organın adıdır.

Geviş getiren hayvanların mide yapısı şu dört bölümden oluşur:

1. İşkembe (Rumen)
2. Börkenek (Retikulum)
3. Kırkbayır (Omasum)
4. Şırdan (Abomasum)

Şırdan, midenin sindirim enzimlerinin salgılandığı ve bağırsağa en yakın olan son kısmıdır. Adana ile özdeşleşen meşhur şırdan dolması ise, işte bu organın temizlenip özel bir iç harçla doldurulmasıyla hazırlanan bir sakatat yemeğidir.

Şırdan Neyden ve Nasıl Yapılır?

Şırdan dolmasının yapımı, temizlik ve hazırlık aşamalarıyla oldukça zahmetli bir süreçtir.

Malzemeler

• Ana Malzeme: Temizlenmiş kuzu şırdanı
• İç Harç İçin:
  
  • Pirinç
  • Kıyma (tercihen kuzu kıyması)
  • Kuru soğan
  • Biber ve domates salçası
  • Sıvı yağ veya kuyruk yağı
  • Karabiber, pul biber, kimyon, tuz

Yapılışı

1. En Önemli Adım: TemizlikŞırdanın lezzetli ve sağlıklı olması için en kritik aşama temizliğidir. Satın alınan şırdanların içi ve dışı defalarca soğuk ve sıcak suyla yıkanır. Genellikle tuz ve limon suyu ile ovularak bir süre bekletilir. Bu işlem, istenmeyen kokuların tamamen giderilmesini sağlar.
2. İç Harcın Hazırlanmasıİnce doğranmış soğanlar, kıyma, yıkanmış pirinç, salçalar, baharatlar ve yağ bir kapta iyice yoğrulur. Harcın lezzeti, yemeğin son tadını doğrudan etkiler.
3. Doldurma ve DikmeHazırlanan iç harç, iyice temizlenmiş olan şırdanların içine doldurulur. Ancak şırdanın ağzına kadar doldurulmamasına özen gösterilir, çünkü pirinç piştiğinde şişerek şırdanı patlatabilir. Doldurma işlemi bitince şırdanın ağız kısmı, harcın dışarı çıkmaması için bir iğne iplik yardımıyla dikilir.
4. PişirmeDoldurulup dikilen şırdanlar, büyük bir tencereye dizilir. Üzerini geçecek kadar sıcak su ve bir miktar tuz eklenerek pişmeye bırakılır. Şırdanlar, pirinçler ve organın kendisi tamamen yumuşayana kadar yaklaşık 1.5 - 2 saat pişirilir.
5. ServisPişen şırdanlar tencereden alınır ve sıcak servis edilir. Yenirken üzerine bolca kimyon ve isteğe göre pul biber serpilir.

Artık şırdanın ne olduğunu, hayvanın neresinden geldiğini ve o meşhur lezzete nasıl dönüştüğünü biliyorsunuz. Afiyet olsun!