T
theking
Guest
Açık Bir Anlatımın Özellikleri Nelerdir
Açık Bir Anlatımın Özellikleri Hakkında Bilgi
İyi ve başarılı bir yazı, iyi anlatılmış bir yazı demektir. Bir yazının ya da yapıtın konusu ne denli ilginç olursa olsun, eğer anlatımı iyi değilse o yazı okurun ilgisini çekmez, beğenilmez. İyi anlatım da birtakım üstün nitelikler taşır. Bu niteliklerin önemli olanları şunlardır:
Açıklık
Cümlelerin ve sözcüklerin kolay anlaşılır olması, yanlış anlamalara yer bırakmayacak biçimde düzenlenmesi ilkesi açıklık olarak tanımlanır.
Açıklık ilkesine uygun bir cümle veya paragraftan, o parçayı okuyan herkes aynı anlamı çıkarır.
Düzcespor, Kocaelispor'dan sahasında puan almayı başardı. ( Cümle kapalı bir cümledir. "Sahası" Düzcespor için mi Kocaelispor için mi kullanılmış belli değil. Cümlenin açık olabilmesi için "sahası" sözcüğünden önce bir tamlayan getirilmelidir.)
BM, Irak'ın toprak bütünlüğü konusunda hazırladığı raporu görüştü. (Cümle kapalı bir cümledir. Çünkü raporu hazırlayan BM mi Irak mı belli değil.)
Yalınlık
Aşırı söz sanatı yapmadan, yabancı sözcüklere yer verilmeden oluşturulan cümleler yalınlık ilkesine uygun kabul edilir.
Yalınlık ilkesinin karşıtı süslülüktür. Süslülük anlatım bozukluğu sayılmaz ancak anlatımda istenilmeyen bir tutumdur. Süslülük cümlelerin aşırı söz sanatlı ya da anlamları bilinmeyen yabancı sözcüklerle oluşturulması özelliğidir.
Dışarıda insanı yaralı bir kuş gibi çaresiz bırakan, elden ayaktan kesen, adeta insana nefes aldırmayan, sudaki hidrojen atomu kadar yoğun bir kirlilik var. (Cümle gereksiz sayıda benzetmeler nedeniyle yalınlık ilkesinden uzaklaşmıştır.)
Mualliminden aldığı malumatı refiklerine pür telaş bir vaziyette nakletti. ( Cümle, gereksiz yabancı sözcükler nedeniyle yalınlık ilkesine uymamaktadır.
Duruluk
Cümlede aktarılmak isteneni anlatacak sayıda sözcüğün kullanılması, gereksiz sözcüklere yer verilmemesi özelliğidir.
Duruluk ilkesinin karşıtı, gereksiz sözcük kullanımıdır. Gereksiz sözcük kullanımı anlatım bozukluğu kabul edilir.
Doğallık
Gerçeklik duygusunu zedeleyici ve yadırgatıcı olmayan, yapaylıktan uzak anlatım; doğal bir anlatımdır. Doğallık bir duygu ya da düşünceyi içten geldiği ya da olduğu gibi anlatmadır. Ancak doğallık, sanat yapmama, basitlik ve sıradanlık da demek değildir. Anlatımın düşünceye uygunluğu demektir.
Akıcılık
Anlatımda; dilin takılacağı pürüzlerin, ilgiyi azaltacak ve dağıtacak duraksamaların bulunmaması demektir. Kısaca kolayca ve istekle okunan bir yazıda akıcılık niteliği vardır.
Akıcılığı sağlamak için: okurken kulağa hoş gelmeyen, akışı engelleyen aynı ya da yakın seslerden oluşmuş sözcüklerin kullanılmaması; sözcük, cümle ve düşüncelerin birbirine kaynaşması; düşüncelerin, duyguların iyi sıralanması, tutarlı bir düzen içinde verilmesi gerekir. Ayrıca, anlatımda çeşitlilik de, akıcılığı sağlar.
Açık Bir Anlatımın Özellikleri Hakkında Bilgi
İyi ve başarılı bir yazı, iyi anlatılmış bir yazı demektir. Bir yazının ya da yapıtın konusu ne denli ilginç olursa olsun, eğer anlatımı iyi değilse o yazı okurun ilgisini çekmez, beğenilmez. İyi anlatım da birtakım üstün nitelikler taşır. Bu niteliklerin önemli olanları şunlardır:
Açıklık
Cümlelerin ve sözcüklerin kolay anlaşılır olması, yanlış anlamalara yer bırakmayacak biçimde düzenlenmesi ilkesi açıklık olarak tanımlanır.
Açıklık ilkesine uygun bir cümle veya paragraftan, o parçayı okuyan herkes aynı anlamı çıkarır.
Düzcespor, Kocaelispor'dan sahasında puan almayı başardı. ( Cümle kapalı bir cümledir. "Sahası" Düzcespor için mi Kocaelispor için mi kullanılmış belli değil. Cümlenin açık olabilmesi için "sahası" sözcüğünden önce bir tamlayan getirilmelidir.)
BM, Irak'ın toprak bütünlüğü konusunda hazırladığı raporu görüştü. (Cümle kapalı bir cümledir. Çünkü raporu hazırlayan BM mi Irak mı belli değil.)
Yalınlık
Aşırı söz sanatı yapmadan, yabancı sözcüklere yer verilmeden oluşturulan cümleler yalınlık ilkesine uygun kabul edilir.
Yalınlık ilkesinin karşıtı süslülüktür. Süslülük anlatım bozukluğu sayılmaz ancak anlatımda istenilmeyen bir tutumdur. Süslülük cümlelerin aşırı söz sanatlı ya da anlamları bilinmeyen yabancı sözcüklerle oluşturulması özelliğidir.
Dışarıda insanı yaralı bir kuş gibi çaresiz bırakan, elden ayaktan kesen, adeta insana nefes aldırmayan, sudaki hidrojen atomu kadar yoğun bir kirlilik var. (Cümle gereksiz sayıda benzetmeler nedeniyle yalınlık ilkesinden uzaklaşmıştır.)
Mualliminden aldığı malumatı refiklerine pür telaş bir vaziyette nakletti. ( Cümle, gereksiz yabancı sözcükler nedeniyle yalınlık ilkesine uymamaktadır.
Duruluk
Cümlede aktarılmak isteneni anlatacak sayıda sözcüğün kullanılması, gereksiz sözcüklere yer verilmemesi özelliğidir.
Duruluk ilkesinin karşıtı, gereksiz sözcük kullanımıdır. Gereksiz sözcük kullanımı anlatım bozukluğu kabul edilir.
Doğallık
Gerçeklik duygusunu zedeleyici ve yadırgatıcı olmayan, yapaylıktan uzak anlatım; doğal bir anlatımdır. Doğallık bir duygu ya da düşünceyi içten geldiği ya da olduğu gibi anlatmadır. Ancak doğallık, sanat yapmama, basitlik ve sıradanlık da demek değildir. Anlatımın düşünceye uygunluğu demektir.
Akıcılık
Anlatımda; dilin takılacağı pürüzlerin, ilgiyi azaltacak ve dağıtacak duraksamaların bulunmaması demektir. Kısaca kolayca ve istekle okunan bir yazıda akıcılık niteliği vardır.
Akıcılığı sağlamak için: okurken kulağa hoş gelmeyen, akışı engelleyen aynı ya da yakın seslerden oluşmuş sözcüklerin kullanılmaması; sözcük, cümle ve düşüncelerin birbirine kaynaşması; düşüncelerin, duyguların iyi sıralanması, tutarlı bir düzen içinde verilmesi gerekir. Ayrıca, anlatımda çeşitlilik de, akıcılığı sağlar.