Akarsu havzalarını etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Öncelikle, akarsu havzalarının oluşumunda sıcaklık, nem ve yüzey şekilleri büyük etkiye sahiptir. Bu faktörler, yağış miktarını, toprağın erozyon direncini, suyun süzülme hızını ve akış yönünü belirleyebilir.

Kapalı havzalar, suyun dışarı çıkamadığı ve buharlaşma yoluyla kaybolduğu havzalardır. Örnek olarak Van Gölü ve Tuz Gölü gibi göller verilebilir. Akarsunun akış hızı da önemli bir faktördür. Akarsuyun akış hızı yatağın farklı kesitlerinde değişiklik gösterebilir. Bu hız yüzeyde, alt kısımlarda ve yanlarda farklı olabilmektedir çünkü suyun bu bölgelerde farklı sürtünmelerle karşılaşmaktadır.

Göl havzası ise, bir nehir veya gölün su topladığı alanı ifade etmektedir. Nehir ya da göl ile beslenen tüm kollarıyla birlikte bu alana havza denir. Aynı zamanda, akarsuyun suyunu drene ettiği ya da topladığı bölge de göl havzası olarak adlandırılabilir.

Türkiye'nin 25 büyük yağış havzasına ayrıldığını belirtiyorsunuz. Bu havzalar ortalama yıllık 186 milyar m³ civarında akışa sahiptir. En büyük havza ise Fırat ve Dicle havzasıdır. Ülkemiz aynı zamanda 26 büyük ölçekli hidrolojik havzaya da ayrılmıştır.

Havza genişliği, akarsuyun tüm kollarıyla birlikte toplandığı alanı ifade etmektedir. Bu genişlik, çevresel faktörler ve iklim koşullarına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Akarsu havzası, bir akarsuyun suyunu boşalttığı alandır ve tüm kollarıyla birlikte kapladığı alana denir.

Akarsuların denge profili terimi ise, zamanla akarsu üzerindeki pürüzlerin aşınarak yok olması sonucunda oluşan iç bükey eğriyi ifade eder. Bu durum, akarsunun kaynağından ağzına kadar olan bölümünde görülebilir.

Akarsu havzaları çeşitleri arasında aşağı havza, yukarı havza, açık havza ve kapalı havza gibi farklı tipler bulunmaktadır. Bu çeşitler, akarsu havzalarının fiziksel özelliklerine ve coğrafi konumlarına göre farklılık gösterebilir.