- Katılım
- 27 Aralık 2022
- Mesajlar
- 342.240
- Çözümler
- 4
- Tepkime puanı
- 628
- Puan
- 113
- Yaş
- 36
- Konum
- Adana
- Web sitesi
- forumsitesi.com.tr
- Credits
- 1.389
- Meslek
- Webmaster
Allah'ın Varlığının ve Birliğinin Akli ve Naklî Delilleri
İslam inancının temeli olan Allah'ın varlığı ve birliği (Tevhid), hem akıl ve mantık yoluyla (akli deliller) hem de vahiy kaynaklı bilgiyle (naklî deliller) temellendirilir. İslam alimleri, tarih boyunca bu iki delil türünü kullanarak imanın rasyonel ve ruhani zeminini açıklamışlardır.
Akli Deliller: Aklın ve Gözlemin Götürdüğü Hakikat
Akli deliller, insanın çevresindeki alemi, kendi varoluşunu ve evrenin işleyişini akıl süzgecinden geçirerek bir Yaratıcı'nın varlığı ve birliği sonucuna ulaşmasını sağlayan kanıtlardır. Başlıca akli deliller şunlardır:
1. Hudûs Delili (Sonradan Var Olma): Bu delil, kainatın ve içindekilerin "hâdis" yani sonradan var olduğu öncülüne dayanır. Gözlemlediğimiz her şey sürekli bir değişim ve dönüşüm halindedir. Değişen her şeyin bir başlangıcı olmak zorundadır. Kendi kendine yoktan var olamayacağına göre, sonradan var olan bu alemi yaratan, ezeli ve ebedi bir varlık olmalıdır. Bu varlık Allah'tır.
2. İmkân Delili (Mümkün Varlık): Bu delile göre varlıklar ikiye ayrılır: Mümkün Varlık ve Zorunlu Varlık (Vâcibu'l-Vücûd). İçinde yaşadığımız alem "mümkün varlık"tır. Yani var olmasıyla olmaması aklen eşit ihtimaldedir. Mümkün bir varlığın, yokluk halinden varlık haline geçebilmesi için, varlığını yokluğuna tercih eden bir sebebe, bir "tercih ediciye" ihtiyacı vardır. Bu sebepler zinciri sonsuza kadar gidemeyeceğinden, en sonunda kendi varlığı zorunlu olan, var olmak için başka bir sebebe muhtaç olmayan bir Varlık'ta son bulmalıdır. İşte bu Zorunlu Varlık, Allah'tır.
3. Gaye ve Nizam Delili (Teleolojik Delil): Kainata bakıldığında, atomlardan galaksilere, tek bir hücreden en karmaşık canlılara kadar her şeyde ince bir ayar, şaşmaz bir düzen ve bir amaç görülür. Gezegenlerin yörüngelerindeki hassas hareket, dünyanın yaşam için elverişli koşulları, canlı organizmalardaki karmaşık sistemler ve organların birbiriyle uyumu, tesadüfen meydana gelemeyecek kadar mükemmel bir planlamanın ve tasarımın ürünüdür. Bu kusursuz düzen, sonsuz ilim, irade ve kudret sahibi bir Yaratıcı'nın varlığını zorunlu kılar.
4. Fıtrat Delili (İçgüdüsel İnanç): İslam'a göre her insan, bir Yaratıcı'ya inanma eğilimiyle (fıtrat) doğar. İnsanın zor ve çaresiz anlarında sığınacak, yardım isteyecek yüce bir varlık araması bu fıtratın bir yansımasıdır. Çevresel faktörlerle perdelense de, insanın ruhunun derinliklerinde bu doğal inanç mevcuttur.
Naklî Deliller: Vahyin Işığında Tevhid
Naklî deliller, doğrudan Kur'an-ı Kerim ayetlerine ve Peygamber Efendimiz'in (s.a.v.) hadis-i şeriflerine dayanan kanıtlardır. Bu deliller, aklın ulaştığı sonuçları teyit eder ve imanın esaslarını açıkça beyan eder.
1. Kur'an-ı Kerim'den Deliller:
Kur'an, baştan sona Allah'ın varlığını, birliğini, eşsiz sıfatlarını ve kudretini anlatan ayetlerle doludur.
- Varlığa ve Birliğe Dair Kesin İfade: İhlas Suresi, Tevhid inancını en özlü şekilde ifade eder:
- Birden Fazla İlahın İmkansızlığı (Burhân-ı Temânu'): Kur'an, birden fazla tanrı olsaydı evrende düzenin bozulacağını akli bir delil ile ortaya koyar:
- Yaratılıştaki İşaretler: Kur'an, sürekli olarak insanları evrendeki ve kendi yaratılışlarındaki deliller (ayetler) üzerinde düşünmeye davet eder:
- Her Şeyin Yaratıcısının Allah Olduğu:
Peygamber Efendimiz (s.a.v.), hayatı ve hadisleriyle Allah'ın varlığını ve birliğini en güzel şekilde tebliğ etmiştir. Dualarında, konuşmalarında ve ibadetlerinde sürekli olarak Allah'ın tekliğine, büyüklüğüne ve her şeye gücü yeten olduğuna vurgu yapmıştır. Muaz bin Cebel'i Yemen'e gönderirken ona yaptığı ilk tavsiyenin "Onları davet edeceğin ilk şey, Allah'tan başka ilah olmadığına şehadet etmek olsun" demesi, Tevhid'in İslam'daki merkezi önemini gösterir.
Sonuç olarak, İslam inancında Allah'ın varlığı ve birliği hem aklın ve gözlemin inkâr edemeyeceği rasyonel delillerle hem de vahyin kesin ve açık ifadeleriyle sabittir. Bu iki delil türü birbiriyle çelişmez, aksine birbirini destekleyerek müminin imanını kâmil bir seviyeye ulaştırır.
