Atıf Nasıl Yapılır? Atıf Yapma Kuralları

Atıf yapma yöntemleri, kullanılan akademik disipline ve yayın kuruluşunun belirlediği stil kılavuzuna göre değişiklik gösterse de, genel olarak uyulması gereken bazı temel prensipler ve adımlar bulunmaktadır. İşte atıf yapma süreci ve kuralları:

Atıf Yapma Süreci:

Atıf yapmak temelde iki aşamadan oluşur:

1. Metin İçinde Kaynak Gösterme: Çalışmanızın metin akışı içinde, alıntı yaptığınız veya fikrini kullandığınız kaynağa kısa bir gönderme yapmaktır.
2. Kaynakça veya Bibliyografya Oluşturma: Çalışmanızın sonunda, metin içinde atıfta bulunduğunuz tüm kaynakların detaylı bilgilerinin listelendiği bir bölüm oluşturmaktır.

Genel Atıf Yapma Kuralları (Stilden Bağımsız Temel İlkeler):

• Doğruluk: Kaynak bilgilerinin (yazar adı, yayın yılı, başlık, yayınlandığı yer, sayfa numarası vb.) doğru ve eksiksiz olduğundan emin olun. Hatalı bilgiler okuyucunun kaynağa ulaşmasını zorlaştırır ve güvenilirliği zedeler.
• Tutarlılık: Çalışmanız boyunca aynı atıf stilini (APA, MLA, Chicago, IEEE, Vancouver vb.) kullanın. Farklı stilleri karıştırmak kafa karışıklığına yol açar ve profesyonel olmayan bir izlenim bırakır.
• Kapsamlılık: Kullandığınız her türlü kaynağı (kitap, makale, web sitesi, rapor, tez, sözlü iletişim, görsel materyal vb.) atıfta bulunun. Sadece doğrudan alıntılar değil, dolaylı alıntılar ve fikirlerinden yararlandığınız kaynaklar da belirtilmelidir.
• Açıklık: Metin içindeki atıfların ve kaynakça/bibliyografya bölümündeki bilgilerin açık, anlaşılır ve kolay takip edilebilir olduğundan emin olun.

Metin İçi Atıf Yapma Kuralları (Örneklerle):

Metin içi atıf formatları, kullanılan atıf stiline göre büyük ölçüde farklılık gösterir. İşte en yaygın stillere göre bazı örnekler:

• APA (American Psychological Association):
  • Tek yazarlı: (Soyadı, Yıl) - Örn: (Smith, 2020)
  • İki yazarlı: (Soyadı & Soyadı, Yıl) - Örn: (Smith & Jones, 2018)
  • Üç veya daha fazla yazarlı: (İlk Yazarın Soyadı ve diğerleri, Yıl) - Örn: (Smith ve diğerleri, 2022)
  • Doğrudan alıntılarda sayfa numarası da belirtilir: (Soyadı, Yıl, s. Sayfa Numarası) - Örn: (Smith, 2020, s. 55)
• MLA (Modern Language Association):
  • Tek yazarlı: (Soyadı Sayfa Numarası) - Örn: (Smith 25)
  • Yazarsız eserlerde eserin kısa bir başlığı ve sayfa numarası kullanılır: ("Kısa Başlık" 10)
• Chicago (Yazar-Tarih Sistemi):
  • Tek yazarlı: (Soyadı Yıl, Sayfa Numarası) - Örn: (Smith 2020, 50)
• IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineers):
  • Metin içinde köşeli parantez içinde numara kullanılır. Bu numara, kaynakçada kaynağın göründüğü sırayı gösterir: [1]
• Vancouver:
  • Metin içinde genellikle parantez içinde veya üst simge olarak numaralar kullanılır: (1) veya ¹ Bu numaralar, kaynakçada kaynağın göründüğü sırayı gösterir.

Kaynakça veya Bibliyografya Oluşturma Kuralları:

Kaynakça veya bibliyografya bölümü, çalışmanızın sonunda yer alır ve metin içinde atıfta bulunduğunuz tüm kaynakların detaylı bilgilerini içerir. Her atıf stili için kaynakça girişlerinin formatı farklıdır. Genel olarak bulunması gereken bilgiler şunlardır:

• Yazar(lar)ın Adı ve Soyadı: Soyadı önce, ardından adının baş harfi veya tamamı yazılır. Yazar sayısı ve sıralaması stile göre değişebilir.
• Yayın Yılı: Kaynağın yayınlandığı yıl belirtilir.
• Eserin Başlığı: Kitap başlıkları ve dergi adları genellikle italik yazılır. Makale başlıkları tırnak içinde olabilir (stile göre değişir).
• Yayın Bilgileri:
  • Kitaplar için: Yayınevi, yayın yeri.
  • Makaleler için: Dergi adı, cilt numarası, sayı numarası, sayfa aralığı.
  • Web siteleri için: Web sitesinin adı, yayın tarihi veya erişim tarihi, URL adresi.
  • Konferans Bildirileri için: Konferansın adı, tarihi ve yeri, yayınlandığı kitap veya dergi bilgileri.

Örnek Kaynakça Girişleri (APA Stiline Göre):

• Kitap: Smith, J. (2020). Öğrenme psikolojisi. İstanbul Yayınları.
• Makale: Jones, A., & Brown, B. (2018). Sosyal medyanın gençlik üzerindeki etkileri. Psikoloji Dergisi, 25(2), 120-135.
• Web Sitesi: National Institutes of Health. (2022, 10 Mayıs). Ruh sağlığına genel bakış. Erişim adresi: https://www.nimh.nih.gov/health/topics/mental-health-basics

Önemli Hatırlatmalar:

• Kullanacağınız Stili Belirleyin: Çalışmaya başlamadan önce hangi atıf stilini kullanmanız gerektiğini öğrenin (genellikle bölümünüz, dergi veya yayın yönergeleri belirtir).
• Stil Kılavuzlarını İnceleyin: Seçtiğiniz stilin resmi kılavuzlarını (örneğin APA Publication Manual, MLA Handbook, The Chicago Manual of Style) dikkatlice inceleyin ve tüm kurallara uyun.
• Atıf Yönetim Yazılımlarından Yararlanın: Zotero, Mendeley, EndNote gibi atıf yönetim yazılımları, kaynaklarınızı düzenlemenize ve farklı stillerde otomatik olarak atıf ve kaynakça oluşturmanıza yardımcı olabilir. Bu yazılımlar tutarlılığı sağlamanıza büyük ölçüde yardımcı olur.
• Örnekleri İnceleyin: Kendi alanınızdaki yayınlanmış makaleleri ve kitapları inceleyerek doğru atıf ve kaynakça örneklerini görebilirsiniz.

Doğru ve tutarlı atıf yapmak, akademik dürüstlüğünüzü korumanın yanı sıra çalışmanızın güvenilirliğini ve saygınlığını da artıracaktır. Bu nedenle, atıf yapma kurallarını dikkatlice öğrenmek ve uygulamak büyük önem taşır.