Ayastefanos Antlaşması 1878

Ayastefanos Antlaşması, 93 Harbi olarak da bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında imzalanan bir uzlaştırma antlaşmasıdır. Bu antlaşma, Osmanlı Devleti'nin ağır bir yenilgiye uğraması sonucunda imzalanmıştır ve Rus ordusu Yeşilköy'e (Ayastefanos) batıdan, Erzurum'a ise doğudan kadar ilerlemiştir. Osmanlı Devleti barış isteğini dile getirmiştir ve Rus orduları başkomutanı olan Nikolay, barış şartlarının mütarekeyle görüşülmesi koşuluyla bu isteği kabul etmiştir. Sonuç olarak, 3 Mart 1878'de İstanbul'un Yeşilköy semtinde Osmanlı Devleti lehine ağır şartlar içeren bir mukavele imzalanmıştır.

Ayastefanos Antlaşması'nın maddeleri şunlardır:
1. Osmanlı Devleti'ne bağlı bir Bulgaristan Prensliği kurulacak ve sınırları Tuna Nehri'nden Ege Denizi'ne, Trakya'dan Arnavutluk'a kadar uzanacaktır.
2. Bosna-Hersek'te iç işlerde serbestiyet sağlanacaktır.
3. Sırbistan, Karadağ ve Romanya tam bağımsızlık kazanacak ve toprakları genişletilecektir.
4. Kars, Ardahan, Batum ve Doğubeyazıt Rusya'ya verilecektir.
5. Teselya Yunanistan'a bırakılacaktır.
6. Girit ve Ermenistan'da reformlar yapılacaktır.
7. Osmanlı Devleti Rusya'ya 30 bin ruble savaş tazminatı ödeyecektir.

Ancak, bu antlaşma Rusya'nın bölgede büyük bir güç haline gelmesiyle diğer Batılı devletleri endişelendirmiştir. Rusların Bulgaristan üzerinden sıcak denizlere inmesi, Birleşik Krallık'ın Hindistan politikasını ve Avusturya-Macaristan'ın Bosna-Hersek'i ilhakını tehdit etmiştir. Osmanlı Devleti, bu tepkileri kullanarak Berlin Antlaşması'nın zeminini oluşturarak Kıbrıs'ın idaresini Birleşik Krallık'a bırakma karşılığında Ayastefanos Antlaşması'nın ağır koşullarını hafifletmeyi başarmıştır.

Sonuç olarak, Ayastefanos Antlaşması Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'daki varlığını bir süre daha sürdürmesini sağlamış ancak Berlin Antlaşması ile yeniden düzenlemeler yapılmıştır. Sevr Antlaşması gibi kâğıt üzerinde kalan bir antlaşma olarak anılan Ayastefanos Antlaşması, Osmanlı Devleti'nin zayıflığını ve dış müdahaleleri gösteren önemli bir belge olarak tarihte yer almaktadır.