haberci
Meraklı Üye
Balıkesir halk oyunları hakkında veri
Balıkesir Millet oyunları
Yöredeki oyunlar genel insanlar oyunlari türlerinden Zeybek türüne girmektir Coğrafi olarak incelendiğinde Körfez ve körfeze yakın bölgelerde ağır zeybek, merkeze yakın bölgeler ile ovalık bölgelerde Güvende,Karşılama Oyunları ve Bengi tipindeki kırık zeybek, doğudaki dağlık bölgede ise kaşıklı zeybekoyunları olduğu görülmektedir Bu yüzden yörede yöre tavrıyerine oyun tavrıdikkate alınmalıdır Yöredeki oyunların karşılıklı özellikleri olarak oynanması ve daire,düz çizgi ve müşterek geçişler şeklinde icra edilmesidir Erkek Oyunlarında Enstrüman olarak bağlama,davul,zurna ya da klarnet kullanılmaktadır
Başka bir derecelendirme ise dağ köy oyunları ve ova köy oyunları biçiminde yapılabilir
Erkek oyunları
a Ağır Zeybek oyunları:
Genel Olarak Ayvalık, Burhaniye, Havran ve Edremit dolaylarında rastlanılan oyunlar ağır zeybek oyunlarıdır Mesela; Sebai Güvende, Edremit Güvendesi, Alay Havası, Tabancalı, Eski Kozak Zeybeği, İsmailli, Koca Arap, Savaştepe Zeybeği, Harmandalı ve Karyolamın demiri bu kategoriye sokulabilir Bu oyunlar bununla birlikte genelde manav köyleri ile yörük ve tahtacı köylüleri tarafından oynanmaktadır Bu kültür iki öğeden beslenmektedir Birincisi, kazdağı kültürü İkincisi kozak kültürü
b Kırık Zeybek oyunları:
Balıkesir merkez, Balya, İvrindi, Gönen ile Bigadiç'in batı köylerinde dolaylarında oynanan oyunlar başlıca ağır ve ağdalı olmaktan ziyade kollardaki kırıklık ve hareketlerdeki çeviklikle ön plana çıkar Bu oyunları üç gruba ayırabilir Bu köyler aynı zamanda manav ve muhacır köyleridir Bu oyunların hepsine ansızın ova oyunları ya da ova kültürü de denir
* Güvende tipi oyunlar:
* Bengi tipi oyunlar:
* Zeybek tipli oyunlar: Bu köylerde harmandalı ve karyolamın demiri gibi bacak çekmeli fazla ağır olmayan zeybek oyunlarına da rastlanır
c Kaşıklı Zeybek oyunları:
Dursunbey, Sındırgı ile Bigadiç ve Kepsutun bir kısmında daha fazla kaşıklı zeybek oyunlarına rastlanır Bu ilçelere yan köylerdeki tespitlere göre giyim tarzı da oldukça farklıdır ve oyunlarda kaşık eşlik aracıdır Oyunlar genelde sekmeli oyunlardır aynı zamanda bu oyunların oynandığı köyler yörük köyleridir
Bu kesimdeki köylerde erkeklerin oynadığı oyunlara örnekler;
Bayan Oyunları
Geleneksel olarak kadın oyun enstrümanları bakır tava,kazan,kaşık ve zilli maşa kullanılmaktadır Oyunlar türkü eşliğinde oynanır Kadın oyunları başlıca ırksa yapıya göre kategorize edilmektedir
Yörede Türkler beş gruba ayrılmaktadır Manavlar, Yörükler, Tahtacılar, Çepniler ve Muhacır Türkler Söz konusu gruplar kendi oyunlarını üretmişler keza birbirlerinden de etkilenmişlerdir Bunun yanında altıncı Türk grubu Tatarlar olup, oyunları diğer beş gruptan epeyce farklıdır
a Manav Oyunları
Manav oyunları, Manav köylerinde kadınlar tarafından özel günlerde oynanan oyunlardır Vaktiyle genelde evin içinde oynanırdı Bu oyunlar kaşıksız oyunlardır Manavlar, 10yy'dan itibaren bölgeye resmileşmiş birincil Türkmen obalarıdır Sonradan yerleşen yörüklerden ve muhacırlardan ayrılması için bu tarif kullanılır Manav oyunları;
* Zeybek tipli oyunlar: Harmandalı, Karyolamın Demiri, Kayalar
* Ortak oynanan sekmeli oyunlar: Mende, Entarisi Damgalı, Balıkesir Yolunda, Şıngır, Eşmem Ben, Asmaların Filizi, Dere Boyu Düz Gider, Akarsu Benim Çeşme Benim, Yeşil Dağlar, Bandırmalım, Bandırmalı Güzelim, Ufak Mehmet, İnce Mehmet, Suda Balık Oynuyor, Gürgane Dalları, Susurluk Karşılaması, Hopde Güzelim, Ninna, Avuç Içi Baktım
* Bengi tipli oyunlar: Karşılama, Bandırma karşılaması, Susurluk karşılaması
b Yörük oyunları:
Bu oyunlar kaşıklı zeybek oyunlarıdır ve Dursunbey, Sındırgı, Bigadiç, Kepsut ile bir takım Savaştepe köylerinde oynanır Oyunlarda konargöçerliğin etkisi vardır Yörük bayan oyunları üç daha aşağı kategoride incelenir: Sekmeli, adımlı oyunlar, hoplamalı oyunlar
* Sekmeli oyunlara misal;
* Adımlı oyunlara misal;
* Hoplamalı oyunlara örnek;
c Tahtacı Türkmen oyunları:
Balıkesir yöresindeki tahtacı türkmenleri tarafından oynanan oyunlardır Bu oyunlarda kaşıksızdır Kendine özgü tavrı vardır Bu oyunlara örnekler;
d Çepni Türkmen oyunları
Yörede çetmi olarak adlandırılan köylerde oynanan geleneksel oyunlardır Sözkonusu oyunlar türkmen oyunları ve yörük oyunlarına benzerlik gösterir Hem kostüm bakımından tahtacı türkmenlerinden daha fazla yörük giyimine yakın özellikler taşır Bigadiç ve Balıkesir Merkez'de yoğunlaşan çepni köylerinde tünlemeli oyunlara rastlanmaktadır Bunlardan biri kırmızı adlı oyundur
e Muhacır oyunları:
Bu oyunlar Balıkesir yöresindeki çoğunlukla Bulgaristandan 17 yy'da gelmiş muhacır köylüleri kadar oynanan oyunlardır Kaşıksız oyunlardır Örnek; Karşılama, Hora, Vangel Çantası, Ayva ile Nar, Gürgenin Dalları Bazı manav oyunlarını da oynarlar *
Balıkesir Millet oyunları
Yöredeki oyunlar genel insanlar oyunlari türlerinden Zeybek türüne girmektir Coğrafi olarak incelendiğinde Körfez ve körfeze yakın bölgelerde ağır zeybek, merkeze yakın bölgeler ile ovalık bölgelerde Güvende,Karşılama Oyunları ve Bengi tipindeki kırık zeybek, doğudaki dağlık bölgede ise kaşıklı zeybekoyunları olduğu görülmektedir Bu yüzden yörede yöre tavrıyerine oyun tavrıdikkate alınmalıdır Yöredeki oyunların karşılıklı özellikleri olarak oynanması ve daire,düz çizgi ve müşterek geçişler şeklinde icra edilmesidir Erkek Oyunlarında Enstrüman olarak bağlama,davul,zurna ya da klarnet kullanılmaktadır
Başka bir derecelendirme ise dağ köy oyunları ve ova köy oyunları biçiminde yapılabilir
Erkek oyunları
a Ağır Zeybek oyunları:
Genel Olarak Ayvalık, Burhaniye, Havran ve Edremit dolaylarında rastlanılan oyunlar ağır zeybek oyunlarıdır Mesela; Sebai Güvende, Edremit Güvendesi, Alay Havası, Tabancalı, Eski Kozak Zeybeği, İsmailli, Koca Arap, Savaştepe Zeybeği, Harmandalı ve Karyolamın demiri bu kategoriye sokulabilir Bu oyunlar bununla birlikte genelde manav köyleri ile yörük ve tahtacı köylüleri tarafından oynanmaktadır Bu kültür iki öğeden beslenmektedir Birincisi, kazdağı kültürü İkincisi kozak kültürü
b Kırık Zeybek oyunları:
Balıkesir merkez, Balya, İvrindi, Gönen ile Bigadiç'in batı köylerinde dolaylarında oynanan oyunlar başlıca ağır ve ağdalı olmaktan ziyade kollardaki kırıklık ve hareketlerdeki çeviklikle ön plana çıkar Bu oyunları üç gruba ayırabilir Bu köyler aynı zamanda manav ve muhacır köyleridir Bu oyunların hepsine ansızın ova oyunları ya da ova kültürü de denir
* Güvende tipi oyunlar:
* Bengi tipi oyunlar:
* Zeybek tipli oyunlar: Bu köylerde harmandalı ve karyolamın demiri gibi bacak çekmeli fazla ağır olmayan zeybek oyunlarına da rastlanır
c Kaşıklı Zeybek oyunları:
Dursunbey, Sındırgı ile Bigadiç ve Kepsutun bir kısmında daha fazla kaşıklı zeybek oyunlarına rastlanır Bu ilçelere yan köylerdeki tespitlere göre giyim tarzı da oldukça farklıdır ve oyunlarda kaşık eşlik aracıdır Oyunlar genelde sekmeli oyunlardır aynı zamanda bu oyunların oynandığı köyler yörük köyleridir
Bu kesimdeki köylerde erkeklerin oynadığı oyunlara örnekler;
Bayan Oyunları
Geleneksel olarak kadın oyun enstrümanları bakır tava,kazan,kaşık ve zilli maşa kullanılmaktadır Oyunlar türkü eşliğinde oynanır Kadın oyunları başlıca ırksa yapıya göre kategorize edilmektedir
Yörede Türkler beş gruba ayrılmaktadır Manavlar, Yörükler, Tahtacılar, Çepniler ve Muhacır Türkler Söz konusu gruplar kendi oyunlarını üretmişler keza birbirlerinden de etkilenmişlerdir Bunun yanında altıncı Türk grubu Tatarlar olup, oyunları diğer beş gruptan epeyce farklıdır
a Manav Oyunları
Manav oyunları, Manav köylerinde kadınlar tarafından özel günlerde oynanan oyunlardır Vaktiyle genelde evin içinde oynanırdı Bu oyunlar kaşıksız oyunlardır Manavlar, 10yy'dan itibaren bölgeye resmileşmiş birincil Türkmen obalarıdır Sonradan yerleşen yörüklerden ve muhacırlardan ayrılması için bu tarif kullanılır Manav oyunları;
* Zeybek tipli oyunlar: Harmandalı, Karyolamın Demiri, Kayalar
* Ortak oynanan sekmeli oyunlar: Mende, Entarisi Damgalı, Balıkesir Yolunda, Şıngır, Eşmem Ben, Asmaların Filizi, Dere Boyu Düz Gider, Akarsu Benim Çeşme Benim, Yeşil Dağlar, Bandırmalım, Bandırmalı Güzelim, Ufak Mehmet, İnce Mehmet, Suda Balık Oynuyor, Gürgane Dalları, Susurluk Karşılaması, Hopde Güzelim, Ninna, Avuç Içi Baktım
* Bengi tipli oyunlar: Karşılama, Bandırma karşılaması, Susurluk karşılaması
b Yörük oyunları:
Bu oyunlar kaşıklı zeybek oyunlarıdır ve Dursunbey, Sındırgı, Bigadiç, Kepsut ile bir takım Savaştepe köylerinde oynanır Oyunlarda konargöçerliğin etkisi vardır Yörük bayan oyunları üç daha aşağı kategoride incelenir: Sekmeli, adımlı oyunlar, hoplamalı oyunlar
* Sekmeli oyunlara misal;
* Adımlı oyunlara misal;
* Hoplamalı oyunlara örnek;
c Tahtacı Türkmen oyunları:
Balıkesir yöresindeki tahtacı türkmenleri tarafından oynanan oyunlardır Bu oyunlarda kaşıksızdır Kendine özgü tavrı vardır Bu oyunlara örnekler;
d Çepni Türkmen oyunları
Yörede çetmi olarak adlandırılan köylerde oynanan geleneksel oyunlardır Sözkonusu oyunlar türkmen oyunları ve yörük oyunlarına benzerlik gösterir Hem kostüm bakımından tahtacı türkmenlerinden daha fazla yörük giyimine yakın özellikler taşır Bigadiç ve Balıkesir Merkez'de yoğunlaşan çepni köylerinde tünlemeli oyunlara rastlanmaktadır Bunlardan biri kırmızı adlı oyundur
e Muhacır oyunları:
Bu oyunlar Balıkesir yöresindeki çoğunlukla Bulgaristandan 17 yy'da gelmiş muhacır köylüleri kadar oynanan oyunlardır Kaşıksız oyunlardır Örnek; Karşılama, Hora, Vangel Çantası, Ayva ile Nar, Gürgenin Dalları Bazı manav oyunlarını da oynarlar *
