Başlıca parti sistemleri, siyasi partilerin sayısına, katılımına ve yapılanmasına dayanarak farklılık gösterir. İşte bazı başlıca parti sistemleri:

1. **Tek Parti Sistemi:** Hükümetin tek bir parti tarafından yönetildiği sistemdir. Diğer siyasi partiler genellikle yasaklanmış veya etkisiz hale getirilmiştir.

2. **İki Partili Sistem:** İki ana siyasi parti yarışır ve genellikle iktidar değişimleri bu iki parti arasında gerçekleşir. Örnek olarak ABD'deki Demokrat ve Cumhuriyetçi Partiler verilebilir.

3. **Çok Partili Sistem:** Birden fazla siyasi parti etkin bir şekilde varlık gösterir ve seçmenler bu partiler arasından seçim yapar. Türkiye gibi ülkelerde çok partili sistem yaygındır.

Türkiye'de 2021 yılı itibarıyla toplamda 123 siyasi parti etkin durumda bulunmaktadır. En son kurulan parti ise Adalet ve Özgürlük Partisi'dir.

Siyasi partiler ideolojilerine göre farklı sınıflandırmalara tabi tutulabilirler. Bazı siyasi parti tipolojileri şunlardır:
- Muhafazakâr Partiler
- Hristiyan Demokrat Partiler
- Milliyetçi Partiler
- İslamcı Partiler
- Yeşil Partiler
- Sosyal Demokrat Partiler
- Sosyalist Partiler
- Komünist Partiler

Çok partili sistemler, demokratik ve çoğulcu modeller olarak değerlendirilir. Oy hakkı bulunanların birden fazla parti arasından seçim yapabildiği bu sistemler, genellikle demokratik yönetimlerde tercih edilir. Türkiye'de çok partili sisteme geçiş, 1946 genel seçimleriyle başlamıştır.

Gerçek Tek Partili Sistemler, sadece bir parti tarafından yönetilen ve diğer siyasi partilerin varlığının engellendiği ya da kısıtlandığı sistemlerdir. Bu sistemlerde genellikle tek bir ideolojiye dayalı olarak yönetim sağlanır.

Kitle baskı grupları, hükümeti etkilemeyi amaçlayan organize gruplardır. Parti kurmadan veya seçime girme olmadan baskı yoluyla politika yapıcıları etkilemeyi amaçlarlar.

Çok partili sistemin amacı, farklı siyasi partiler aracılığıyla çeşitli ideolojilere ve düşüncelere sahip olanlara ses vererek toplumsal çeşitliliği ve gelişimi teşvik etmektir. Bu sistem, meclis içinde ve dışında farklı ideolojilere sahip grupların varlığını sağlayarak demokratik süreci güçlendirir.