Bir ravinin guvenilir ravilere muhalif rivayetlerine ne denir?

**Bir ravinin güvenilir ravilere muhalif rivayetlerine ne denir?**

Bu durumda, muhaddisler ve özellikle Ebû Îsâ et-Tirmizî'nin ifade ettiği gibi, sika veya zayıf râvilerin kendilerinden daha güvenilir râvilere muhalif olarak rivayet ettikleri hadisler için "gayr-i mahfûz" terimi kullanılmaktadır. Bu tür durumlarda, rivayet edilen hadislerin güvenirliliği konusunda daha dikkatli ve eleştirel bir yaklaşım gerekebilir.

**Mefhûmu l Muhâlefe nedir?**

"Mefhûmu l Muhâlefe", bir ibarenin anlatmak istediğiyle aksi anlam arasındaki ilişkiyi ifade eden bir terimdir. Lafızdan anlam çıkarılması durumunda, uygun olan anlama "mefhûmu'l-muvâfaka" denirken, tersine anlam çıkarılması durumunda ise "mefhûmu'l-muhâlefe" kullanılır.

**Mefhumu sıfat ne demek?**

Mefhumu sıfat terimi, kelimenin anlam bakımından zikredilmeyen başka bir şeye (meskût anh) işaret etmesini ifade eder. Yani, bir kavramın kelime ya da ifade olarak zikredilmeyen özelliklerine veya hükümlerine atıfta bulunması durumunu ifade eder.

**Kuranın mefhumu ne demek?**

"Mefhum" kelimesi Arapça kökenli olup, anlam itibariyle "anlayış"ı ifade etmektedir. "Kuranın mefhumu" ifadesi, Kuran'ın anlaşılma şekli veya içerdiği mesajları kavrama biçimini ifade etmektedir.

**Mutabi şahid ne demek?**

"Mutabi şahid" veya "şâhid" terimleri, araştırma sonucu bulunan aynı lafızlı veya benzer anlamlı rivayete atıfta bulunur. Eğer rivayet lafzı ve mânâ olarak aynı ise "mutâbi'", yalnız anlam açısından aynı ise "şâhid" terimleri kullanılmaktadır.

**Münkerul hadis ne demek?**

Münkerul hadis, İbn Hacer'in tanımıyla zayıf bir râvinin sıka râvîlere muhalif olarak rivayet ettiği hadisler için kullanılan bir terimdir. Bu tür hadislerin güvenilirliği konusunda eleştirel bir yaklaşım gerekebilir.

**Iktiza delaleti ne demek?**

"Iktizanın delaleti", sözün doğru olması için belirli bir manayı gerektirmesi durumunu ifade eder. Yani, bir sözün anlamı doğru ise, o doğruluğu gerektirmesi yönüyle "iktiza delaleti" denir.

**Zaman mefhumu ne demek?**

"Zaman mefhumu", zamana ilişkin kavramları ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Kelimenin "zaman mefhumu" olarak kullanılması, zamanla ilgili anlamları ifade etmektedir.

**Ibarenin delaleti ne demek?**

"Ibarenin delaleti" terimi, bir lafzın ya da ifadenin belirli bir hükme işaret etmesi durumunu ifade eder. Eğer bir lafız ya da ifade belirli bir hükme işaret ediyorsa ve bu hüküm belirli bir amaca hizmet ediyorsa, buna "ibarenin delaleti" adı verilir.

**Müdelles hadis ne demek kısaca?**

Müdelles hadis, bir râvinin şeyhle görüşmediği fakat aynı asırda yaşadığı bir başka râvi aracılığıyla rivayet ettiği hadise denir. Bu durumda, râvinin şeyh ile temasının olmaması müdelles hadisin karakteristik bir özelliğidir.

**Mustahrec hadis ne demek?**

"Mustahrec hadis", bir hadis kitabındaki rivayetlerin, müellifin başka kaynaklardan derlediği senelerle birlikte verildiği hadis kitaplarına denir. Bu tür hadislerin toplandığı kitaba "müstahrec", bu işi yapan müellife de "müstahric" denir.

**Hasen hadis ne demektir?**

Hasen hadis, isnadında yalan bulunmayan, şâz olmayan ve benzeri başka tariklerden rivayet edilen hadislere denir. Tirmizî'ye göre hasen hadis, güvenilirliği daha yüksek bir kategoriye atan hadislerden biridir.