haberci
Meraklı Üye
Cep telefonlarında deprem uyarısı: Uyarı kaç saniye önce geliyor, sistem nasıl çalışıyor?
Deprem kuşağında yer alan ülkemizde her geçen gün yaşanan depremler beraberinde deprem uyarı sistemlerinin de araştırılmasına neden oluyor. Bu sistemin nasıl işlediği, kaç saniye önce uyarı verdiği, tüm telefonlara ulaşıp ulaşmadığı merak ediliyor. Peki, deprem uyarı sistemleri nasıl çalışıyor? Deprem uyarıları kaç saniye öncesinden geliyor?
Jeolojik olarak aktif bir bölgede yer alan Türkiye neredeyse
her gün deprem gerçeğiyle yüzleşmeye devam ediyor.
Farklı illerde yaşanan depremlerin ardından en çok tartışılan
konular arasında yer alan erken uyarı sistemleri. Bu sistemin nasıl çalıştığı
özellikle cep telefonlarına deprem olmadan önce uyarı gelip gelmeyeceği
milyonları yakından ilgilendiriyor.
Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD) ve Kandilli
Rasathanesi'nin geliştirdiği sistemler sayesinde şiddeti belli bir seviyenin
üzerinde olan depremlerden birkaç saniye önce cep telefonlarına bildirim gelmesi
mümkün oluyor.
Ancak bu sistemin nasıl çalıştığı, gerçekten kaç saniye önce
haber verdiği ve tüm vatandaşlara ulaşıp ulaşmadığı konusunda soru işaretleri yer
alıyor.
DEPREM ERKEN UYARI SİSTEMLERİ NASIL ÇALIŞIYOR?
Deprem erken uyarı sistemlerin temel çalışma prensibi, sismik
dalgaların hız farkından yararlanması olarak öne çıkar.
Herhangi bir deprem meydana geldiğinde ilk olarak, P-dalgaları
(birincil dalgalar) yayılır. Bu dalgalar hızlı ama zararsız dalgalar olarak
nitelendirilir.
Birincil dalgaların ardından S-dalgaları (ikincil dalgalar) yani
daha yıkıcı olan yüzey dalgaları meydana gelir.
Deprem uyarı sistemleri ise, P-dalgalarını algılayarak daha
yavaş ilerleyen yıkıcı dalgalar ulaşmadan önce uyarı gönderir. Bu dalgalar
arasındaki fark kimi zaman 2-3 olurken kimi zaman da 20-30 saniyeye kadar çıkabilir.
Bu noktada uyarının ne kadar erken geleceği tamamen depremin
merkez üssüne olan uzaklığıyla bağlantılı oluyor.
UYARILAR HER TELEFONA GELİYOR MU?
Türkiye'de deprem uyarılardan sorumlu olan ana kurum Afet ve
Acil Durum Müdürlüğü'dür. Kandilli Rasathanesi ise bu noktada veri üreterek
sisteme katkı sağlayarak önemli bir konumda yer alıyor.
Yaşanan büyük depremlerin ardından tüm telefonlara deprem
uyarılarının gelip gelmeyeceği en çok
merak edilen konuların başında yer alıyor.
Bu noktada ise mobil cihazlarda deprem uyarısı göndermede Cell
Broadcast (Hücresel Yayın) teknolojisi ve Mobil uygulamalar olarak iki temel yöntem olarak öne çıkıyor.
1-Cell Broadcast (Hücresel Yayın) Teknolojisi
İnternet bağlantısına ihtiyaç duymaz. Yani telefonunuzda
mobil veri ya da Wi-Fi kapalı olsa bile çalışabilir.
Toplu mesajlaşmadan farklıdır; tüm telefonlara aynı anda
gönderilen kısa bir sinyal şeklinde çalışır, bu nedenle şebeke yoğunluğundan
daha az etkilenir.
Özellikle 4.5G ve 5G altyapısında daha hızlı ve güvenilir
çalışır. Ancak 2G veya çok eski cihaz kullanan vatandaşların bu uyarıları alma
ihtimali düşüktür.
Avantajı, saniyeler içinde milyonlarca kullanıcıya
ulaşabilmesidir.
2- Mobil Uygulamalar
Telefonunuzda uygulama yüklüyse deprem uyarısı bildirim
şeklinde gelir.
Ancak bu yöntem, mobil veri veya Wi-Fi bağlantısı gerektirir.
Bu da internetin kesildiği veya yoğunlaştığı anlarda gecikme yaşanmasına neden
olabilir.
Uygulama tabanlı sistemler, uyarıyı yalnızca yükleyen
kişilere ulaştırır. Yani milyonlarca vatandaş, uygulama yüklemediği takdirde
uyarıyı hiç göremeyebilir.
Ayrıca Android ve iOS cihazlarda çalışması farklılık
gösterebilir; bazı telefonlarda bildirimler sessize düşebilir veya kullanıcı
fark etmeyebilir.
Özetleyecek olursak pratikte oldukça karmaşık olan bu durum,
telefonunuzun modelinizin eski olması, internet bağlantınızın olmaması,
uygulamanın yüklü olmaması ya da baz istasyonlarının sınırlı olduğu bir bölgede
bulunmanız deprem uyarılarının hiç gelmemesine ya da geç ulaşmasına neden
olabiliyor.
ERKEN UYARI SİSTEMİ HER YERDE ÇALIŞIYOR MU?
Baz istasyonları yardımıyla telefonlara iletilen bu uyarılar özellikle doğu ve kırsal bölgelerde altyapı yetersizliği nedeniyle uyarıların aynı anda ulaşması mümkün olamayabiliyor.
Depremin merkez üssüne yakınlığınız ve bulunduğunuz altyapı koşullarına göre deprem erken uyarı sistemleri üzerinden gelen bildirimleri alma süresinde değişiklik yaşamanıza neden olabiliyor.
HER DEPREMDE BİLDİRİM GÖNDERİLİYOR MU?
Deprem erken uyarı sistemlerinin her geçen gün farklı illerde ve farklı büyüklüklerde yaşanan her depremi anlık olarak bildirip bildirmediği de em büyük soru işaretleri arasında yer alıyor.
Ancak bu sistemlerin ana amacı sadece yıkıcı yani 5.0 ve üzerinde meydana gelen depremler için uyarı vermek olduğundan küçük sarsıntılarda bildirim gönderilmiyor.
Deprem kuşağında yer alan ülkemizde her geçen gün yaşanan depremler beraberinde deprem uyarı sistemlerinin de araştırılmasına neden oluyor. Bu sistemin nasıl işlediği, kaç saniye önce uyarı verdiği, tüm telefonlara ulaşıp ulaşmadığı merak ediliyor. Peki, deprem uyarı sistemleri nasıl çalışıyor? Deprem uyarıları kaç saniye öncesinden geliyor?
Jeolojik olarak aktif bir bölgede yer alan Türkiye neredeyse
her gün deprem gerçeğiyle yüzleşmeye devam ediyor.
Farklı illerde yaşanan depremlerin ardından en çok tartışılan
konular arasında yer alan erken uyarı sistemleri. Bu sistemin nasıl çalıştığı
özellikle cep telefonlarına deprem olmadan önce uyarı gelip gelmeyeceği
milyonları yakından ilgilendiriyor.
Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD) ve Kandilli
Rasathanesi'nin geliştirdiği sistemler sayesinde şiddeti belli bir seviyenin
üzerinde olan depremlerden birkaç saniye önce cep telefonlarına bildirim gelmesi
mümkün oluyor.
Ancak bu sistemin nasıl çalıştığı, gerçekten kaç saniye önce
haber verdiği ve tüm vatandaşlara ulaşıp ulaşmadığı konusunda soru işaretleri yer
alıyor.
DEPREM ERKEN UYARI SİSTEMLERİ NASIL ÇALIŞIYOR?
Deprem erken uyarı sistemlerin temel çalışma prensibi, sismik
dalgaların hız farkından yararlanması olarak öne çıkar.
Herhangi bir deprem meydana geldiğinde ilk olarak, P-dalgaları
(birincil dalgalar) yayılır. Bu dalgalar hızlı ama zararsız dalgalar olarak
nitelendirilir.
Birincil dalgaların ardından S-dalgaları (ikincil dalgalar) yani
daha yıkıcı olan yüzey dalgaları meydana gelir.
Deprem uyarı sistemleri ise, P-dalgalarını algılayarak daha
yavaş ilerleyen yıkıcı dalgalar ulaşmadan önce uyarı gönderir. Bu dalgalar
arasındaki fark kimi zaman 2-3 olurken kimi zaman da 20-30 saniyeye kadar çıkabilir.
Bu noktada uyarının ne kadar erken geleceği tamamen depremin
merkez üssüne olan uzaklığıyla bağlantılı oluyor.
UYARILAR HER TELEFONA GELİYOR MU?
Türkiye'de deprem uyarılardan sorumlu olan ana kurum Afet ve
Acil Durum Müdürlüğü'dür. Kandilli Rasathanesi ise bu noktada veri üreterek
sisteme katkı sağlayarak önemli bir konumda yer alıyor.
Yaşanan büyük depremlerin ardından tüm telefonlara deprem
uyarılarının gelip gelmeyeceği en çok
merak edilen konuların başında yer alıyor.
Bu noktada ise mobil cihazlarda deprem uyarısı göndermede Cell
Broadcast (Hücresel Yayın) teknolojisi ve Mobil uygulamalar olarak iki temel yöntem olarak öne çıkıyor.
1-Cell Broadcast (Hücresel Yayın) Teknolojisi
İnternet bağlantısına ihtiyaç duymaz. Yani telefonunuzda
mobil veri ya da Wi-Fi kapalı olsa bile çalışabilir.
Toplu mesajlaşmadan farklıdır; tüm telefonlara aynı anda
gönderilen kısa bir sinyal şeklinde çalışır, bu nedenle şebeke yoğunluğundan
daha az etkilenir.
Özellikle 4.5G ve 5G altyapısında daha hızlı ve güvenilir
çalışır. Ancak 2G veya çok eski cihaz kullanan vatandaşların bu uyarıları alma
ihtimali düşüktür.
Avantajı, saniyeler içinde milyonlarca kullanıcıya
ulaşabilmesidir.
2- Mobil Uygulamalar
Telefonunuzda uygulama yüklüyse deprem uyarısı bildirim
şeklinde gelir.
Ancak bu yöntem, mobil veri veya Wi-Fi bağlantısı gerektirir.
Bu da internetin kesildiği veya yoğunlaştığı anlarda gecikme yaşanmasına neden
olabilir.
Uygulama tabanlı sistemler, uyarıyı yalnızca yükleyen
kişilere ulaştırır. Yani milyonlarca vatandaş, uygulama yüklemediği takdirde
uyarıyı hiç göremeyebilir.
Ayrıca Android ve iOS cihazlarda çalışması farklılık
gösterebilir; bazı telefonlarda bildirimler sessize düşebilir veya kullanıcı
fark etmeyebilir.
Özetleyecek olursak pratikte oldukça karmaşık olan bu durum,
telefonunuzun modelinizin eski olması, internet bağlantınızın olmaması,
uygulamanın yüklü olmaması ya da baz istasyonlarının sınırlı olduğu bir bölgede
bulunmanız deprem uyarılarının hiç gelmemesine ya da geç ulaşmasına neden
olabiliyor.
ERKEN UYARI SİSTEMİ HER YERDE ÇALIŞIYOR MU?
Baz istasyonları yardımıyla telefonlara iletilen bu uyarılar özellikle doğu ve kırsal bölgelerde altyapı yetersizliği nedeniyle uyarıların aynı anda ulaşması mümkün olamayabiliyor.
Depremin merkez üssüne yakınlığınız ve bulunduğunuz altyapı koşullarına göre deprem erken uyarı sistemleri üzerinden gelen bildirimleri alma süresinde değişiklik yaşamanıza neden olabiliyor.
HER DEPREMDE BİLDİRİM GÖNDERİLİYOR MU?
Deprem erken uyarı sistemlerinin her geçen gün farklı illerde ve farklı büyüklüklerde yaşanan her depremi anlık olarak bildirip bildirmediği de em büyük soru işaretleri arasında yer alıyor.
Ancak bu sistemlerin ana amacı sadece yıkıcı yani 5.0 ve üzerinde meydana gelen depremler için uyarı vermek olduğundan küçük sarsıntılarda bildirim gönderilmiyor.
