Deterjanlarda yüzey aktif maddelerin rolü oldukça önemlidir. Yıkama esnasında sabun ve deterjanlardaki yüzey aktif maddeler, yüzey gerilimini azaltarak temizleme işlemini gerçekleştirirler ve köpük oluştururlar. Bu sayede kirler yüzeyden ayrılır ve suyla daha kolay bir şekilde durulanabilir.

Yüzey aktif maddeler, genel olarak üç ana gruba ayrılırlar: anyonik, iyonik olmayan ve katyonik deterjanlar. Sentetik yüzey gerilimli maddeler arasında yer alan bu gruplar farklı özelliklere sahiptir. Yönetmeliklerde genellikle anyonik yüzey aktif maddelere özel bir önem verilmektedir, çünkü çoğunlukla anyonik yüzey aktif maddeler kullanılmaktadır.

Yüzey aktif maddeler, sıvı içinde çok küçük miktarlarda bile çözünerek sıvının yüzey gerilimini hızlı bir şekilde düşüren maddelerdir. Bu özellikleri sayesinde tekstil sektöründe sulu proseslerde önemli bir rol oynamaktadırlar.

Sabun ve deterjanların yapısında hem polar (hidrofilik) hem de apolar (hidrofobik) gruplar bulunur. Sabun molekülleri, iki farklı yapıya sahip oldukları için hem suyu hem de yağı bir araya getirerek kirleri temizlerler. Bu sayede sabun ve deterjanlar, hem suyu hem yağı çeken özelliklere sahiptirler.

Anyonik ve katyonik terimleri ise iyonların elektrik yüklerine göre sınıflandırılmasını ifade eder. Pozitif (+) yüklü iyonlara katyon, negatif (-) yüklü iyonlara anyon denir. Bu iyonlar farklı şekillerde bağ kurabilirler.

Noniyonik aktif maddeler ise asidik veya bazik ortamlardan etkilenmeyen yüzey aktif maddelerdir. Bu tip maddeler, deterjan, kozmetik ve diğer endüstrilerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Potansiyometrik yöntemlerle miktarları tespit edilir.

Son olarak, sürfaktanlar solunum yolunun yüzey gerilimini düzenleyen maddelerdir. Akciğer sağlığında önemli bir rol oynayan sürfaktanlar, alveollerdeki hava-sıvı temasını düzenleyerek solunum fonksiyonunu desteklerler. Bu sayede solunum sistemi sağlıklı bir şekilde işlevini yerine getirebilir.