Endometriozis teşhisi genellikle belirtiler, hastanın öyküsü ve bazı görüntüleme yöntemleriyle konulur. Endometriozis belirtileri arasında en yaygın olanı adet dönemiyle ilişkili kasık ağrısıdır. Bu ağrı zamanla artabilir ve sıklıkla şiddetlidir. Ayrıca cinsel ilişki sırasında ağrı, tuvalete sık gitme ihtiyacı, adet dışı kanama, yorgunluk gibi belirtiler de endometriozis işaretleri olabilir.

Ultrason muayenesi genellikle endometriozisin tanısında kullanılan bir yöntem değildir. Endometriozis odakları genellikle ultrasonda görülemez ancak yumurtalıklarda endometrioma adı verilen kistler varsa, bu kistler ultrasonla tespit edilebilir. Ayrıca, endometriozise bağlı oluşan yapışıklıklar ve diğer etkiler bazı durumlarda ultrasonda da görülebilir.

Endometriozisin komplikasyonları arasında en önemlilerinden biri üreme sağlığını olumsuz etkileyerek kısırlık riskini artırmasıdır. Endometriozis odaklarında salgılanan maddelerin yumurta ve spermin döllenmesine engel olması da hamilelik şansını azaltabilir. Bu nedenle, endometriozis teşhisi konan kadınlar, uzman bir doktor tarafından takip edilmeli ve tedavi planları belirlenmelidir.

Çikolata kistleri genellikle 4 cm'den büyük olduğunda ameliyatla alınmalıdır. Ancak her durum farklı olduğundan, kistlerin büyüklüğü, şiddeti ve hastanın genel durumu göz önünde bulundurularak tedavi planı belirlenmelidir.

Çikolata kistinde adet kanaması genellikle normal adet kanaması gibi olmaz. Kahverengi lekelenmeler ya da dışkıda görülen kanama gibi belirtiler tipik olarak çikolata kistinin belirtileri arasında yer alır.

Vajinal ultrasonda kistlerin boyutları rahatlıkla incelenebilir. Bu yöntem, kistlerin varlığını, büyüklüğünü ve diğer özelliklerini belirlemek için kullanışlı bir görüntüleme tekniğidir.

Retrograd menstrüasyon, adet kanının rahim dışına çıkması durumudur ve endometriozis gelişiminde rol oynayan bir faktör olabilir. Endometriozis, rahim dışındaki alanlarda büyüyen endometrial doku nedeniyle ortaya çıkar ve retrograd menstrüasyon bu dokunun yayılmasına yardımcı olabilir.

Endometrioma (çikolata kisti) büyüdükçe, çeşitli komplikasyonlara neden olabilir. Kist cidarının yırtılması gibi durumlar acil tıbbi müdahale gerektirebilir. Endometrioma kistlerinde nadiren de olsa kist cidarında kanser gelişebilme riski bulunmaktadır. Bu nedenle, endometrioma hastaları düzenli olarak takip edilmeli ve gerekirse uygun tedavi planları uygulanmalıdır.

Çikolata kisti belirtileri hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkiliyorsa, ilaç tedavileri yeterli olmuyorsa, üreme sağlığıyla ilgili riskler varsa veya acil tıbbi müdahale gerektiren durumlar varsa, çikolata kistinin ameliyat edilmesi gerekebilir. Ameliyat endikasyonu hastanın durumuna göre belirlenmelidir ve uzman bir hekim tarafından karar verilmelidir.