erozyon olayı nedir

erozyon olayı nedir,
erozyon olayı neden cok onemlidir
Erozyonun oluşması doğal faktorlerle gercekleşmekte ancak erozyonun telafi edilemez zararlara sebep olması, insanların bu faktorleri hızlandırmasıyla gercekleşmektedir
Erozyon ceşitlerinden olan su erozyonu en etkili erozyondur Bu erozyonda yağmur damlalarının aşındırmasının yanında yuzey akışa gecen sularında onemli bir etkisi bulunmaktadır Diğer bir erozyon ceşidi olan ruzgar erozyonu ise ruzgarın etkisiyle gercekleşen aşınım ve taşınım olayıdır
Erozyonun verimli toprakların kaybına yol acmasının yanında peri bacalarının oluşumuna yol acaması, doğal bir guzelliğin meydana gelerek turizm bolgeleri oluşturmasına ve bir tezat oluşturmasına neden olmaktadır Uzun yıllar sonunda ozel erozyon ceşitlerinden olan korunmuş sutun erozyonu bu oluşumlara sebep olmaktadır
Erozyonun gercekleşmesinde toprak ozelliklerinin onemli bir etkisi vardır Toprak oluşumuna etki eden faktorler, toprak ozelliklerini de etkileyerek, erozyon gercekleşme olasılığını artırır Toprak oluşumunun erozyona etkileri 5 farklı şekilde olur
Zaman
Toprak oluşumunda etkili olan faktorlerden birtanesi zamandır Her bir toprağın oluşması icin aynı miktarda zamana ihtiyac duyulmaz Bazı topraklar daha uzun zamanda oluşurken bazıları icin daha kısa zaman yeterli olur Ornek olarak yumuşak ana materyalden daha kısa surede toprak oluşur Erozyona uğrayan topraklarda toprak derinliği azaldıkca oluşum hızı artar Boyle topraklardan toprağın derinliğinin artması, aşınım hızı ve oluşum hızı arasındaki dengeye bağlıdır Buna gore;
Oluşum hızı Aşınım hızı ise, Derinlik artar
Oluşum hızı Aşınım hızı ise, Derinlik azalır
Oluşum hızı Aşınım hızı ise, Derinlik değişmez
İklim
Toprak oluşumunda etkili olan ikinci oneli faktor ise iklim faktorudur İklim olayları toprağın oluşma hızını etkilediği gibi aşınımı ve oluşacek toprak ceşidini de etkileyebilmektedir Orneğin yağışın etkisi ile toprak oluşumunda toprağa duşen suyun bir kısmı toprağın icine sızar, bir kısmı da yuzey akışa gecer Toprak icine sızan su, profil boyunca yıkanmalara neden olarak toprak oluşumu ve erozyona etkide bulunur Sıcak ve az yağışlı bolgelerde su aşınımı az olur Sıcak ve kurak ya da soğuk ve kurak yerlerde ruzgar aşınımı ortaya cıkar
Topografya ve drenaj
İklim etkisi dışında topografya ve drenajın da onemli etkisi bulunmaktadır Topraktaki eğim, yukselti vb tum faktorler, gerek yağışların, gerekse yer cekiminin etkisiyle o bolgenin topraklarının taşınımı uzerinde etkili faktorlerdir Bu taşınım toprağın alt katmanlarının aşınması ve toprak oluşumunu etkileyeceği gibi toprağın derinliği ve erozyona uğramasını da doğrudan etkileyecektir Tum bu etmenler topografya ve drenajın erozyona etkisini gostermektedir
Canlılar
Doğada toprağın oluşumu, aşınımı ve erozyona etkisi olan onemli faktorlerden birtaneside canlılardır Mikro ve makro organizmalar toprak oluşumunda, salgıları veya hareketleri ile toprak oluşumunu hızlandırırlar Toprak oluşumunun hızlanması ile toprak derinliği artar Bu cercevede toprak oluşumu ve erozyona dolaylı olarak etkisi bulunan canlıların varlıkları erozyon ile mucadelede onemli bir yer tutar Ornek olarak tarımda anızların yakılarak yokedilmesi, toprakta yaşayan mikroorganizmaların olmesine neden olarak toprak oluşumuna engel olur Aynı zamanda bu canlıların sayılarının azalması ile topraktaki bitki besin elementlerinin bitkilerce kullanılabilir forma donuşturulmesininde imkanı kalmaz Sonuc olarak bitkiler besin maddelerinden yararlanamayarak olurler Toprakların coraklaşarak erozyonun onu acılır
Ana mataryal
Toprağın oluştuğu bolgedeki ana materyal, toprağın ceşidini ve erozyona dayanımını etkileyen bir diğer onemli faktordur Diğer bir değişle ana materyal, oluşacak olan toprağın ozelliklerini oldukca onemli bir şekilde etkiler Orneğin yumuşak kalkerlerden rendzina topraklar, sert kalkerlerden ise terra rosa toprakları oluşur Rendzina topraklar erozyona karşı daha duyarlı, terrarosa topraklar ise daha direnclidir