Genlerin işleyişinde meydana gelen değişime genel olarak "modifikasyon" adı verilir. Modifikasyon, canlının genlerinin işleyişinde değişimlerin olmasına ve canlının bu değişimlere adapte olmasına işaret eder. Bu değişimler genetik değişim içermez, ancak genlerin işlevinde değişikliklere neden olabilir. Modifikasyonlar genellikle kalıcıdır, ancak DNA nükleotit diziliminde bir değişiklik yapmazlar.

Mutasyona sebep olan çevresel faktörler genellikle radyasyon, kimyasal maddelerle etkileşim, pH derecesindeki değişiklikler, sıcaklık, katkı maddeli besinler veya ateşli hastalıklar gibi etmenlerdir. Bu faktörler canlıların genetik materyalinde değişikliklere neden olabilir ve kalıtsal değişimlere yol açabilir. Bu tür faktörlere genel olarak "mutajen" adı verilir.

Mutasyon gen yapısını değiştirir. Mutasyonlar genetik materyalde meydana gelen değişikliklerdir ve genleri değiştiren, çeşitlilik oluşturan mekanizmalardır. Adaptasyon ise genlerin değişmesiyle ortaya çıkan çeşitlilik sayesinde, ortama uyumlu kalıtsal özelliklerin sıklığının artmasıdır.

Mutasyonlar çeşitli faktörlerle tetiklenebilir. Radyasyon, ultraviyole ışınları, bazı ilaçlar ve kimyasal maddelerin mutasyona sebep olabileceği bilinmektedir. Mutasyonlar vücut hücrelerinde ve üreme hücrelerinde görülebilir ve DNA'nın nükleotid diziliminde veya kromozomlarda değişikliklere neden olabilir.

Gen ikilenmesi (gen duplikasyonu), bir DNA bölgesinin gen içeren kısmının herhangi bir yolla kopyalanması durumudur. Bu durum, homolog rekombinasyon sırasında bir hata sonucu, retrotranspozisyon olayı veya tüm bir kromozomun ikilenmesi sonucu meydana gelebilir.

Genler, protein kodlayan küçük DNA bölümleridir ve organizmanın bireysel özelliklerine dair yönergeleri içerirler. Genler, belirli bir proteinin üretimine ilişkin bilgileri içeren DNA bölümleridir. Genlerin temel amacı, bilgi depolamaktır ve organizmanın gelişimini ve işleyişini yönlendirmektir.

Mutasyonların çevresel faktörlerle etkileşim içinde olduğu durumlar da vardır. Örneğin, bir mutasyonun zararlı olduğu bir ortamda, bu mutasyon yeni bir ortama girdiğinde faydalı olabilir. Mutasyonların etkisi, çevresel koşullara bağlı olarak değişebilir ve bazen zararlı olarak nitelendirilen bir mutasyon, değişen çevre koşullarında faydalı hale gelebilir.