İç kontrol sisteminin değerlendirilmesi, bir kurumun amaç ve hedeflerine ulaşma sürecinde önemli bir adımdır. Bu süreç, kurumun iç kontrol sistemlerinin beklenen katkıyı sağlayıp sağlamadığını belirlemek amacıyla gerçekleştirilir. İç kontrol bileşenleri detaylı bir şekilde incelenerek, sisteminın işlevselliği ve etkinliği değerlendirilir. Ayrıca, sistemin olası eksiklikleri ve iyileştirilmesi gereken alanlar tespit edilerek düzeltici önlemler belirlenir.

İç kontrol sistemi eksikliği, denetçilerin mesleki değerlendirmesi sonucunda belirlenen ve üst yönetimin dikkatini çekmesi gereken önemli iç kontrol eksikliklerini ifade eder. Bu tür eksiklikler, kurumun etkin bir iç kontrol sistemine sahip olmadığını ve potansiyel risklerle karşı karşıya olduğunu gösterebilir.

İç kontrol faaliyetleri, kurumun hedeflerine ulaşmasını ve misyonunu gerçekleştirmesini sağlayacak şekilde tasarlanmış süreçlerdir. Bu faaliyetler, kurumun yönetimi ve personeli tarafından hayata geçirilir ve bir bütün olarak kurumu etkiler. Amaçları arasında makul güvence sağlamak ve riskleri kontrol altına almak bulunur.

Kontrol eksikliği ise beyindeki dürtü kontrol mekanizmalarının zayıflaması sonucunda ortaya çıkan durumu ifade eder. Bu durumda bireyler, zararlı veya riskli davranışlara karşı etkili bir kontrol mekanizmasına sahip olamazlar.

İç kontrol sisteminin özellikleri arasında, iş süreçlerini kontrol etme amacının ön planda olması, işletme yönetiminin sorumluluğunda olması, sadece makul güvence sağlanmasının beklendiği belirtilmelidir.

İç kontrol, kurum içindeki üst yöneticilere bağlı bir birim olarak kabul edilir. Üst yönetici, iç kontrol sistemlerinin kurulması, izlenmesi ve etkinliğinin sağlanmasından sorumludur. Aynı zamanda iç denetim fonksiyonel olarak bağımsızdır ancak üst yöneticiye raporlama yapar.

Son olarak, şirketlerde iç kontrol sisteminden temel sorumluluk üst yöneticiye aittir. Kanunlar da bu konuda üst yöneticilerin mali yönetim ve kontrol sistemlerinin işleyişini gözetip izlemekten sorumlu olduklarını belirtmektedir. Bu nedenle, iç kontrol süreçleri ve etkinliği şirketin üst yöneticileri tarafından yakından takip edilmelidir.