Aşağıda, paylaştığınız bilgiler ve Haziran 2024'e dek bilinen gelişmeler ışığında "İran–İsrail geriliminde son durum"u özetlemeye çalıştım. Dilerseniz daha derinlemesine analiz, tarafların tutumları veya bölgesel aktörlerin rolüyle ilgili ek bilgi isteyebilirsiniz.
1. Gerilimin Kısa Tarihçesi
• Yıllardır süren vekâlet savaşları: İran hava savunması ve birlik sevkiyatını Suriye üzerinden sağlarken, İsrail de Suriye'deki İran varlığını bombalıyor.
• Hizbullah, Hamas gibi grupların çatışmaya doğrudan müdahil olma potansiyeli.
2. Son 48 Saatte Neler Oldu?
• Karşılıklı balistik füze atışları: İran'ın Irak toprakları üzerinden fırlattığı füzelerin bir kısmı İsrail'e ulaştı, İsrail ise Suriye içinde İran üslerini vurdu.
• Hava saldırıları: İsrail Hava Kuvvetleri, Şam çevresindeki depo ve lojistik noktalarına hava harekâtı düzenledi. İran da bazı askeri tesislerine yönelik saldırıları üstlendi.
• Sert açıklamalar: Tahran "bütün İsrail merkezleri meşru hedeftir" derken, Tel Aviv "gerektiğinde daha fazla misilleme yaparız" diyor.
3. Bölgesel Aktörlerin Rolü
• ABD: Doğu Akdeniz'deki savaş gemilerini takviye edip İsrail'e havadan erken uyarı desteği veriyor.
• Rusya: Suriye'deki varlığını korumaya çalışırken iki müttefiki arasındaki gerilimi azaltmaya yönelik temkinli arabuluculuk peşinde.
• Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri gibi Arap ülkeleri: Krizin bölge istikrarını tehlikeye atmasından kaygılı, diplomatik çözümler arıyor.
4. Olası Senaryolar ve Riskler
• Tırmanan çatışmanın komşu ülkelere (Lübnan, Irak) sıçraması
• Enerji koridorlarının ve petrokimya altyapısının hedef alınması
• ABD–İran dolaylı karşılaşmaları, tanker saldırıları veya siber ataklar
• Uluslararası petrol fiyatlarında ani sıçramalar ve finansal piyasaların dalgalanması
5. Neler Bekleniyor?
• Yoğun diplomasi trafiği: Türkiye, AB ve Çin'in de devreye girmesi muhtemel.
• Sınırlı ateşkesler ya da gerginliğin geçici gerilemesiyle bölgedeki askeri hareketliliğin sürdüğü "soğuk çatışma" aşaması
• Uzun vadede Ortadoğu'da güç dengelerinin yeniden şekillenmesi
Eğer linkteki makalenin özel bir noktasını merak ediyorsanız veya yukarıdakilerin hangisi üzerinde daha detaylı bilgi isterseniz belirtebilirsiniz.
