ABD basınında yer alan haberlere göre, ABD Başkanı Donald Trump, İsrailin İranın dini lideri Ayetullah Ali Hamaneye suikast düzenleme planını reddetti. Haberlerde Trumpın bu öneriye "iyi bir fikir değil" diyerek karşı çıktığı bildirildi.
İsrailin son saldırılarla İranın nükleer kapasitesini ortadan kaldırmayı hedeflediği biliniyor.
Ancak Başbakan Binyamin Netanyahu, bu saldırıların İranda rejim değişikliğine yol açabileceğini de dile getirdi. Daha önce İran halkına seslenerek yöneticilerine karşı ayağa kalkmaları çağrısında bulunmuştu.
Peki, İranın en güçlü ismi olan dini lider kimdir? Ne kadar yetkiye sahiptir ve ailesi ülkedeki siyaset içinde nasıl bir rol oynar?
Ayetullah Ali Hamaney kimdir?1979daki İslam Devriminden bu yana İranın ikinci dini lideri olan Ayetullah Ali Hamaney 1989dan bu yana da bu görevi yürütüyor.
Bugünkü genç İranlıların tamamı, yalnızca onun yönetimi altında yaşadı.
Ülkenin siyasi yapısında pek çok farklı güç merkezi bulunmasına rağmen, Hamaney bu yapıların tam merkezinde yer alıyor. Kamu politikaları üzerinde veto yetkisine sahip olan dini lider kimin hangi göreve getirileceğine karar verebilir.
Devlet başkanı ve aynı zamanda İran Silahlı Kuvvetlerinin (Devrim Muhafızları dahil) başkomutanı olan Hamaney, neredeyse sınırsız bir güce sahip.
1939 yılında, İranın ikinci büyük şehri olan Meşhedde dünyaya geldi.
Sekiz çocuklu bir ailenin ikinci çocuğuydu. Babası Şii mezhebine mensup orta düzey bir din adamıydı.
Küçük yaşlardan itibaren Kuran eğitimi aldı ve henüz 11 yaşında din adamı unvanı kazandı.
Ancak o dönemin birçok dini lideri gibi, manevi kimliğinin yanında siyasi bir duruşu da vardı.
Etkileyici bir hatip olan Hamaney, İran Şahına karşı çıkan muhalif hareketin içine katıldı.
Yıllarca yer altına indi, defalarca hapse atıldı. Şahın gizli polisince altı kez tutuklandı, işkence gördü, sürgüne gönderildi.
İslam Devriminden bir yıl sonra, devrimin lideri Ayetullah Humeyni tarafından Tahrandaki Cuma hutbelerini vermekle görevlendirildi.
1981de cumhurbaşkanı seçildi. 1989da Humeyninin ölümü üzerine, dini lider olarak onun yerine getirildi.
Oğlu Mücteba ne kadar etkili?Tahrandaki sade bir konutta, eşiyle birlikte mütevazı bir yaşam sürdüğü söylenen Ali Hamaney yurt dışına çok sık çıkmaz.
Bahçeciliği ve şiiri sevdiği biliniyor.
Gençliğinde sigara içtiği ve 1980lerdeki bir suikast girişimi sonrası sağ kolunu kullanamaz hale geldiği hakkında bilinen detaylar arasında.
Eşi Mensure Hocasete Bakırzade ile dördü erkek, ikisi kız altı çocukları var.
Aile, genelde medyadan uzak bir hayat yaşıyor. Çocuklarının özel hayatlarına dair doğrulanmış bilgiler oldukça sınırlı.
Oğullarından en çok tanınanı ikinci çocuk Mücteba.
Babasının en yakın çevresinde yer alan ve ciddi nüfuz sahibi biri olarak biliniyor.
Mücteba, İrandaki elitlerin çocuklarının gittiği Tahrandaki Alevi Lisesinde okudu.
Henüz din adamı değilken, ülkenin önde gelen muhafazakâr siyasetçilerinden Gholam-Ali Haddad-Adelin kızıyla evlendi.
30 yaşında Kumdaki Şii Medresesinde dini eğitimine başladı.
2000li yılların ortasında Müctebanın siyasetteki etkisi daha da görünür hale geldi. Ancak bu rolü medyada pek açıkça kabul görmedi.
2004teki tartışmalı cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra Mücteba sıkça gündeme geldi.
Seçimde Öne çıkan aday Mehdi Kerrubi, Ayetullah Hamaneye hitaben yazdığı açık mektupta, Mahmud Ahmedinejad lehine perde arkasında müdahalede bulunduğu gerekçesiyle Müctebayı doğrudan suçladı.
2010lardan itibaren, İslam Cumhuriyetinin en güçlü isimlerinden biri olarak anılmaya başlandı. Bazı yorumlara göre, babası onu halefi olarak görmekte. Ancak bu iddialar zaman zaman resmi makamlarca yalanlandı.
Hamaney, bir kral değil ve görevini miras gibi oğluna devredemez. Ancak Mücteba, babasının çevresindeki muhafazakâr çevrelerde ve anayasal kurumlardan daha güçlü olduğu iddia edilen Dini Liderlik Ofisinde önemli bir etkiye sahip.
Diğer oğulları kim?Ailenin en büyük oğlu Mustafa Hamaney, muhafazakâr bir din adamı olan Azizullah Hoşvagtın kızıyla evli. Mustafa da kardeşi Mücteba gibi 1980lerde İran-Irak Savaşında cephede görev yaptı.
Üçüncü çocuk Mesud Hamaney 1972 doğumlu. Eşi, Kum Medresesinin muhafazakâr Öğretmenler Birliğinden tanınmış bir din adamı olan Muhsin Harazinin kızı. Ayrıca reformist çizgide bir diplomat olan Muhammed Sadık Harazinin de kız kardeşi.
Mesud siyasetten uzak duran bir figür. Kamuoyunda pek tanınmaz. Daha önce babasının eserlerini arşivleyen ve yayımlayan ofisi yönetti. Bu ofis aynı zamanda Hamaney için önemli bir propaganda işlevi de görüyor. Babasının biyografisini ve anılarını derlemekle de o görevliydi.
Ailenin en küçük oğlu olan Meysem, 1977 doğumlu. Diğer üç ağabeyi gibi o da bir din adamı. Eşi, devrim öncesi din adamlarına maddi destek sağlayan varlıklı iş insanı Mahmud Loloçiyanın kızı. Meysem de ağabeyi Mesud ile birlikte babasının eserlerini koruma ve yayımlama ofisinde çalışıyor.
Kızları kim?Hamaneyin kızları hakkında kamuoyunda çok az bilgi bulunuyor.
Büşra ve Hoda, ailenin en küçük üyeleri. Her ikisi de İslam Devriminden sonra doğdu.
1980 doğumlu Büşra, Hamaneyin ofisinin başındaki isim olan Gholamhüseyin Muhammedî Golpayeganinin oğlu Muhammed-Cevad ile evli.
1981 doğumlu Hoda ise İmam Sadık Üniversitesinde öğretim görevlisi olan ve pazarlama eğitimi almış Mesbah el-Hüda Bagheri Kani ile evli.
İsrailin son saldırılarla İranın nükleer kapasitesini ortadan kaldırmayı hedeflediği biliniyor.
Ancak Başbakan Binyamin Netanyahu, bu saldırıların İranda rejim değişikliğine yol açabileceğini de dile getirdi. Daha önce İran halkına seslenerek yöneticilerine karşı ayağa kalkmaları çağrısında bulunmuştu.
Peki, İranın en güçlü ismi olan dini lider kimdir? Ne kadar yetkiye sahiptir ve ailesi ülkedeki siyaset içinde nasıl bir rol oynar?
Ayetullah Ali Hamaney kimdir?1979daki İslam Devriminden bu yana İranın ikinci dini lideri olan Ayetullah Ali Hamaney 1989dan bu yana da bu görevi yürütüyor.
Bugünkü genç İranlıların tamamı, yalnızca onun yönetimi altında yaşadı.
Ülkenin siyasi yapısında pek çok farklı güç merkezi bulunmasına rağmen, Hamaney bu yapıların tam merkezinde yer alıyor. Kamu politikaları üzerinde veto yetkisine sahip olan dini lider kimin hangi göreve getirileceğine karar verebilir.
Devlet başkanı ve aynı zamanda İran Silahlı Kuvvetlerinin (Devrim Muhafızları dahil) başkomutanı olan Hamaney, neredeyse sınırsız bir güce sahip.
1939 yılında, İranın ikinci büyük şehri olan Meşhedde dünyaya geldi.
Sekiz çocuklu bir ailenin ikinci çocuğuydu. Babası Şii mezhebine mensup orta düzey bir din adamıydı.
Küçük yaşlardan itibaren Kuran eğitimi aldı ve henüz 11 yaşında din adamı unvanı kazandı.
Ancak o dönemin birçok dini lideri gibi, manevi kimliğinin yanında siyasi bir duruşu da vardı.
Etkileyici bir hatip olan Hamaney, İran Şahına karşı çıkan muhalif hareketin içine katıldı.
Yıllarca yer altına indi, defalarca hapse atıldı. Şahın gizli polisince altı kez tutuklandı, işkence gördü, sürgüne gönderildi.
İslam Devriminden bir yıl sonra, devrimin lideri Ayetullah Humeyni tarafından Tahrandaki Cuma hutbelerini vermekle görevlendirildi.
1981de cumhurbaşkanı seçildi. 1989da Humeyninin ölümü üzerine, dini lider olarak onun yerine getirildi.
Oğlu Mücteba ne kadar etkili?Tahrandaki sade bir konutta, eşiyle birlikte mütevazı bir yaşam sürdüğü söylenen Ali Hamaney yurt dışına çok sık çıkmaz.
Bahçeciliği ve şiiri sevdiği biliniyor.
Gençliğinde sigara içtiği ve 1980lerdeki bir suikast girişimi sonrası sağ kolunu kullanamaz hale geldiği hakkında bilinen detaylar arasında.
Eşi Mensure Hocasete Bakırzade ile dördü erkek, ikisi kız altı çocukları var.
Aile, genelde medyadan uzak bir hayat yaşıyor. Çocuklarının özel hayatlarına dair doğrulanmış bilgiler oldukça sınırlı.
Oğullarından en çok tanınanı ikinci çocuk Mücteba.
Babasının en yakın çevresinde yer alan ve ciddi nüfuz sahibi biri olarak biliniyor.
Mücteba, İrandaki elitlerin çocuklarının gittiği Tahrandaki Alevi Lisesinde okudu.
Henüz din adamı değilken, ülkenin önde gelen muhafazakâr siyasetçilerinden Gholam-Ali Haddad-Adelin kızıyla evlendi.
30 yaşında Kumdaki Şii Medresesinde dini eğitimine başladı.
2000li yılların ortasında Müctebanın siyasetteki etkisi daha da görünür hale geldi. Ancak bu rolü medyada pek açıkça kabul görmedi.
2004teki tartışmalı cumhurbaşkanlığı seçiminden sonra Mücteba sıkça gündeme geldi.
Seçimde Öne çıkan aday Mehdi Kerrubi, Ayetullah Hamaneye hitaben yazdığı açık mektupta, Mahmud Ahmedinejad lehine perde arkasında müdahalede bulunduğu gerekçesiyle Müctebayı doğrudan suçladı.
2010lardan itibaren, İslam Cumhuriyetinin en güçlü isimlerinden biri olarak anılmaya başlandı. Bazı yorumlara göre, babası onu halefi olarak görmekte. Ancak bu iddialar zaman zaman resmi makamlarca yalanlandı.
Hamaney, bir kral değil ve görevini miras gibi oğluna devredemez. Ancak Mücteba, babasının çevresindeki muhafazakâr çevrelerde ve anayasal kurumlardan daha güçlü olduğu iddia edilen Dini Liderlik Ofisinde önemli bir etkiye sahip.
Diğer oğulları kim?Ailenin en büyük oğlu Mustafa Hamaney, muhafazakâr bir din adamı olan Azizullah Hoşvagtın kızıyla evli. Mustafa da kardeşi Mücteba gibi 1980lerde İran-Irak Savaşında cephede görev yaptı.
Üçüncü çocuk Mesud Hamaney 1972 doğumlu. Eşi, Kum Medresesinin muhafazakâr Öğretmenler Birliğinden tanınmış bir din adamı olan Muhsin Harazinin kızı. Ayrıca reformist çizgide bir diplomat olan Muhammed Sadık Harazinin de kız kardeşi.
Mesud siyasetten uzak duran bir figür. Kamuoyunda pek tanınmaz. Daha önce babasının eserlerini arşivleyen ve yayımlayan ofisi yönetti. Bu ofis aynı zamanda Hamaney için önemli bir propaganda işlevi de görüyor. Babasının biyografisini ve anılarını derlemekle de o görevliydi.
Ailenin en küçük oğlu olan Meysem, 1977 doğumlu. Diğer üç ağabeyi gibi o da bir din adamı. Eşi, devrim öncesi din adamlarına maddi destek sağlayan varlıklı iş insanı Mahmud Loloçiyanın kızı. Meysem de ağabeyi Mesud ile birlikte babasının eserlerini koruma ve yayımlama ofisinde çalışıyor.
Kızları kim?Hamaneyin kızları hakkında kamuoyunda çok az bilgi bulunuyor.
Büşra ve Hoda, ailenin en küçük üyeleri. Her ikisi de İslam Devriminden sonra doğdu.
1980 doğumlu Büşra, Hamaneyin ofisinin başındaki isim olan Gholamhüseyin Muhammedî Golpayeganinin oğlu Muhammed-Cevad ile evli.
1981 doğumlu Hoda ise İmam Sadık Üniversitesinde öğretim görevlisi olan ve pazarlama eğitimi almış Mesbah el-Hüda Bagheri Kani ile evli.
