İslam kültür ve medeniyetinin esasları arasında Tevhid (Allah'ın birliği inancı), Hürriyet (özgürlük), İlmilik (bilimsellik), Yerellik (yerel ögelerin korunması), Evrensellik (evrensel değerlere saygı), Sulh (barış) ve Özgünlük gibi önemli kavramlar yer almaktadır. Bu esaslar, İslam medeniyetinin temel yapı taşlarını oluşturur ve toplumun farklı alanlarda gelişimine yön verir.

İslam medeniyetinin batıya ulaştığı yollar arasında İspanya ve Sicilya üzerinden, Haçlı Seferleri sırasında, İtalyan Liman Şehirleri ve Avrupa'nın Rusya üzerinden Doğu ile temas yoluyla, Yahudi alimler vasıtasıyla ve Türklerin etkisi ile ticaret yolları üzerinden aktığı belirtilmektedir. Bu yollar, İslam medeniyetinin Batı dünyasıyla etkileşimini sağlamış ve kültürel, bilimsel ve ticari alanda değişimleri tetiklemiştir.

Islam medeniyetinin özellikleri arasında ise vahiy, akıl ve duyuların uyumu üzerine inşa edilmiş olması, evrensel nitelik taşıması, insan merkezli olması, hoşgörüye dayalı olması gibi unsurlar yer almaktadır. İslam Medeniyeti, insanın iç huzuru ve toplumsal barışı ön planda tutan bir yapıya sahiptir.

İslam kültürü ve medeniyetinde istişarenin önemi, önemli kararların alınmasında ve toplumsal meselelerin çözümünde ortak akıl ve görüşlerin önemini vurgular. İstişare, İslam'a göre her türlü işte ve kararda önemli bir rol oynar ve toplumun birlik ve dayanışmasını sağlar.

İslam düşüncesinin batıya geçiş yolları arasında en önemlisi Hristiyanlar ile Müslümanların Sicilya, Endülüs ve Güney İtalya fetihleri sırasındaki doğrudan teması olarak belirtilmektedir. Ayrıca, batılıların İslam ülkelerine eğitim için gitmesi ve İslam eğitim kurumlarının taklit edilmesi gibi yollarla da İslam düşüncesi Batı'ya aktarılmıştır.

Son olarak, İslam Bilim ve Uygarlığının batıya aktarılmasında Avrupalı ilim adamlarının, İslam bilim ve kültürünü Latince'ye tercüme ederek batıya aktarma çalışmaları büyük önem taşımaktadır. Bu çeviriler sayesinde Avrupa'da bir aydınlanma çağı başlamış ve bugünkü dünya medeniyetinin temelleri atılmıştır.