İslam'a Göre Ideal Bir Aile Nasıl Kurulur Ve Korunur? Eşlerin Birbirlerine Karşı Sorumlulukları Nelerdir?

İslam'a göre aile, toplumun en temel yapı taşı, neslin korunduğu kutsal bir kale ve dünya hayatında bir "cennet bahçesi" olabilecek en önemli müessesedir. İdeal bir ailenin kurulması sağlam temellere, korunması ise sürekli bir çabaya ve bilince dayanır.

İdeal Bir Aile Nasıl Kurulur? (Temeller)

Sağlam bir aile binası, doğru atılmış temeller üzerinde yükselir.

1. Salih Niyet: Evliliğin temelindeki niyet, sadece biyolojik veya sosyal bir ihtiyacı karşılamak değil, Allah'ın rızasını kazanmak, haramlardan korunmak, Salih bir nesil yetiştirmek ve imanın yarısını tamamlamak olmalıdır. Evlilik, bu niyetle yapıldığında bir ibadete dönüşür.
2. Doğru Eş Seçimi: Bu, en kritik adımdır. Peygamber Efendimiz (s.a.v), eş seçiminde genellikle dört özelliğin (zenginlik, soy, güzellik ve dindarlık) arandığını belirttikten sonra şu tavsiyede bulunur: "Sen dindar olanı seç ki elin bereket görsün." Bu, evliliğin uzun ömürlü ve huzurlu olmasının en büyük güvencesinin, eşlerin aynı ahlaki ve manevi değerleri paylaşması olduğunu gösterir. Güzellik ve zenginlik geçici, güzel ahlak ise kalıcıdır.
3. Rıza ve Meşveret: Ailelerin tecrübelerinden yararlanmak (meşveret) önemli olmakla birlikte, evliliğin temeli, evlenecek olan kız ve erkeğin hiçbir baskı altında kalmadan, kendi hür iradeleriyle birbirlerine "evet" demesidir (rıza). Rıza olmadan kurulan bir evlilik, İslami açıdan geçerli değildir.
4. Kutsal Sözleşme: Nikâh: Evlilik, nikâh adı verilen, hem hukuki hem de manevi bağlayıcılığı olan kutsal bir sözleşme ile kurulur. Erkeğin kadına verdiği mehir, ona duyduğu saygının ve ona karşı mali sorumluluklarını üstlendiğinin bir sembolüdür.

Aile Yuvası Nasıl Korunur? (Süreklilik)

Sağlam temeller üzerine kurulan bu yuvayı korumak, eşlerin karşılıklı çabasını gerektirir. Kur'an-ı Kerim, evliliğin ruhunu şu ayetle özetler:

"Kendileriyle huzur bulasınız diye sizin için türünüzden eşler yaratması ve aranıza bir sevgi (meveddet) ve merhamet (rahmet) var etmesi de O'nun (varlığının ve kudretinin) delillerindendir." (Rûm Suresi, 30/21)

Genişletmek için tıkla ...

Bu ayetten hareketle yuvayı koruyan temel direkler şunlardır:

• Sevgi (Meveddet) ve Merhamet (Rahmet): Sevgi, ilişkinin motorudur; merhamet ise en zor zamanlarda bile onu ayakta tutan sigortadır. Eşler, birbirlerinin kusurlarını merhametle örtmeli, hatalarını affetmeli ve birbirlerine karşı şefkatli olmalıdır.
• Sadakat ve Güven: Eşlerin hem fiziken hem de duygusal olarak birbirlerine sadık olması ve aralarında sarsılmaz bir güven inşa etmesi, aile saadetinin olmazsa olmazıdır.
• İstişare (Danışma): Aileyi ilgilendiren önemli kararların, "ben bilirim" anlayışıyla değil, eşlerin birbirlerinin görüşlerine saygı duyarak ortaklaşa alması, yuvadaki huzuru ve aidiyet hissini artırır.
• Sabır ve Hoşgörü: Hiçbir insan kusursuz değildir. Önemli olan, eşlerin birbirlerinin farklılıklarına sabır göstermesi ve küçük hataları büyütmeden hoşgörüyle karşılamasıdır.

Eşlerin Birbirlerine Karşı Sorumlulukları

İslam, eşlere hem ortak hem de kendi fıtratlarına uygun özel sorumluluklar yükler.

Ortak Sorumluluklar:

• Birbirlerine karşı nazik, güler yüzlü ve güzel sözlü olmak.
• Birbirlerinin sırlarını ve mahremiyetini korumak.
• Birbirlerinin ailelerine ve sevdiklerine saygı göstermek.
• İbadet ve iyilikler konusunda birbirlerine destek olmak.

Kocanın Hanımına Karşı Sorumlulukları:

1. Nafaka (Maddi Teminat): Ailenin barınma, yeme-içme, giyim ve sağlık gibi temel ihtiyaçlarını kendi gücü nispetinde, israfa ve cimriliğe kaçmadan karşılamak erkeğin asli görevidir.
2. Güzel Muamele: Eşine karşı nazik, şefkatli ve anlayışlı olmak. Peygamberimiz (s.a.v), "Sizin en hayırlınız, ailesine karşı en hayırlı olanınızdır. Ben de aileme karşı en hayırlı olanınızım" buyurarak bu konuda en güzel örnek olmuştur.
3. Koruyup Kollama (Kavvâmlık): Ailenin liderliği ve dış dünyaya karşı korunması sorumluluğu erkeğe verilmiştir. Bu liderlik, bir diktatörlük değil; adalet, merhamet ve istişare ile yerine getirilmesi gereken bir hizmet ve emanettir.
4. Sabır ve Hoşgörü: Eşinin kusurlarına karşı sabırlı ve affedici olmak.

Hanımın Kocasına Karşı Sorumlulukları:

1. Meşru Konularda İtaat ve Uyum: Aile birliğinin ve düzeninin sağlanması için, günah olmayan meşru konularda eşinin liderliğine saygı göstermek ve onunla uyum içinde hareket etmektir. Bu, bir kölelik değil, aile gemisinin kaptanına uyarak fırtınalardan salimen çıkmasını sağlayan bir iş birliğidir.
2. Ailenin Namusunu ve Malını Korumak: Eşinin yokluğunda onun şerefini, malını ve ailenin mahremiyetini titizlikle korumak.
3. Huzur Kaynağı Olmak: Evini eşi için bir sığınak ve huzur mekânı haline getirmek. Güler yüzü ve tatlı diliyle eşinin dünya sıkıntılarını unutturacak bir atmosfer oluşturmak.
4. Çocukların Terbiyesi: Özellikle çocukların ilk eğitiminde ("ilk öğretmen" olarak) ahlaki ve manevi gelişimlerinde birincil rolü üstlenmek.

Sonuç olarak, ideal İslam ailesi; temeli Allah rızası ve doğru eş seçimi ile atılan, duvarları sevgi ve merhametle örülen, çatısı ise adalet, sadakat ve sabırla korunan bir huzur yuvasıdır. Bu yuvada her bir fert, kendi sorumluluğunu bilerek diğerine hizmet ettiğinde, aile dünya cennetine dönüşür.