İsrail İran'a saldırdı! Kriz, sıcak savaşa mı dönüyor? Ortadoğu Uzmanı Dr. Selim Sezer değerlendirdi

Dr. Selim Sezer'e göre son gelişmelerle İsrail–İran ekseninde tırmanan gerilim hâlihazırda "soğuk çatışma" boyutundaydı, ancak İsrail'in İran topraklarına yönelik saldırısı, krizi "sıcak savaşa" çevirme riski taşıyor. Aşağıda ana başlıklar hâlinde değerlendirmeyi bulabilirsiniz:

1. Saldırının Özellikleri
• Hedefler: İsrail saldırısının, İran'ın Suriye ve Lübnan'daki vekil unsurlarına lojistik aktarımlarını yöneten bazı askeri tesisleri vurmayı amaçladığı belirtiliyor.
• Kullanılan araçlar: Düşük irtifa insansız hava araçları (İHA) ve seyir füzeleriyle yapılan çoklu dalga saldırıları, İran hava savunmasını sınırları içinde sınayan bir yöntem.

2. Stratejik Amaçlar
• Caydırıcılığı güçlendirme: İsrail, Tahran'ın bölgedeki yayılmacı faaliyetine karşı "daha sert" bir mesaj vermek istiyor.
• İç siyaset baskıları: Hem İsrail'de hem de İran'da rejim içi denge, hükümetlerin sert tutumlarını besliyor.

3. İran'ın Muhtemel Yanıt Seçenekleri
• Meşru müdafaa hakkı: İran Anayasası ve uluslararası hukuk metinleri çerçevesinde misilleme hakkını savunacak.
• Dolaylı misilleme: Lübnan Hizbullah'ı, Yemen'de Husiler kanalıyla veya Irak'taki Şii milis gruplarla sınır ötesi operasyonlar.
• Doğrudan karşı saldırı riski: Saldırının boyutuna bağlı olarak Tahran, İsrail topraklarında da tesisleri hedef alabilir.

4. Bölgesel ve Küresel Aktörlerin Rolü
• ABD: İsrail'le stratejik işbirliğini sürdürüyor; büyük çaplı bir sıcak çatışma riskini azaltma yönünde arabuluculuk yapabilir.
• Rusya–Çin: İran'ın yakın müttefikleri olarak diplomatik ve kısmen lojistik destek sağlayabilirler.
• Körfez ülkeleri: Suudi Arabistan ve BAE, İran'ı dengeleme ve kendi güvenliklerini koruma kaygısıyla kriz yönetimine dahil oluyor.

5. Sıcak Savaşa Dönüşür mü?
Olası senaryolar:
• Yüksek yoğunluklu bölgesel çatışma: İsrail–İran doğrudan çatışması, Lübnan, Suriye, Irak ve Yemen'de domino etkisi yaratabilir.
• Kontrollü gerilim sarmalı: Karşılıklı sınırlı misillemeler, tırmanmayı görece sınırlı tutabilir.
• Uluslararası arabuluculuk: ABD veya Avrupalı güçlerin devreye girmesiyle kriz dondurulabilir.

Dr. Sezer'e göre şu an için "soğuk savaşın ateşlenmiş bir versiyonu" yaşanıyor. Sıcak bir bölgesel savaşa dönüşme ihtimali var, ancak ne İsrail ne de İran'ın bu noktada tüm cephelerde kapsamlı çatışmaya niyeti olduğu söylenebilir. Karşılıklı misillemeler artabilir; en kritik nokta ise bir tarafın 'yitik bir saldırıyı' intikam gerekçesiyle tüm sınır hattına yaymasıdır. Bu riski azaltmak için küresel ve bölgesel aktörlerin yoğun diplomatik çabaları önümüzdeki günlerde belirleyici olacaktır.