haberci
Meraklı Üye
Karadeniz bölgesi müzik kültürü
Karadeniz bölgesinin müziği
Karadeniz bölgesi müziği hakkında data
Tulum (guda) eşliğinde oynanan horonlar hala canlılığını sürdürmektedir insanlar, bilhassa imece şarkıları ve horon içinde söylenen şarkılar, kişi ve gruplar arasında yapılan atışmalar Laz folkloru içinde kayda değer bir yer miktar
Doğu Karadeniz, zorlu coğrafyasına, hırçın denizine ve sınırlı tarımsal üretimine karşın tarih baştan başa bir çok kültüre beşik olmuş,
Bu kültürel çeşitliliği, diline, geleneklerine ve danslarına da yansıtmıştır Çok ufak bir coğrafyada bu denli farklılığın düzenli birlikteliği folklorik zenginliği de beraberinde getirmiştir
Doğu Karadeniz 'de oynanan Halk Müziği Oyunlarına karşılıklı bir isim olarak Horon denilmektedir
Horon Doğu Karadenizde oynanan oyunların karşılıklı adıdır olmasına ama gerek kullanılan enstrümanlar gerekse ritm, figür özellikleri itibariyle yöreden yöreye farklılıklar gösterir Rize 'den itibaren Trabzon ve Giresun yörelerinde çalgı olarak kemençe, davulzurna ve kaval, Çayeli 'nden doğuya içten gidildikçe Pazar, Hemşin, Çamlıhemşin, Ardeşen, Fındıklı, Arhavi ve Hopa 'da tulum, Artvin yöresinde ise ağırlıklı olarak akordion kullanılmaktadır
Tulumla oynanan horonlar Çayeli 'nden Trabzon 'a doğru gidildikçe bıçakla kesilircesine yerini kemençeye bırakır
Lazlar ve Hemşinliler horonu tulum eşliğinde oynarlar Laz oyunları ve Hemşin oyunları figür ve ritm özellikleri bakımından aynıdır Ancak Lazlar 'ın horonu, daha kavgacı, sert, ve haşin oynadıkları, Hemşinliler 'in ise daha estetik ve ymuşak bir tarzda horonu yorumladıkları görülür Danslarda ortaya çıkan bu koşul sahiden her iki halkın kişilikleri hakında manâlı ipuçları sunmaktadır
Kemençe ile oynanan oyunlarda görülen omuz titretmeler tulumla oynanan oyunlarda pek rastlanmaz Tüm horon türlerinde hareketler çok süratli ve ivedi olmasına karşın tulumla oynanan oyunlarda hareketler yuvarlaktır, ani ve bariz dönüşler yoktur Tüm vucut benzer anda benzer yöne içten hareket eder Tulum sesinde bir derinlik vardır ve Oyunların oynanma süresi arttıkça dinsel ayinleri hatırlatan gizemli bir havaya bürünür
Karadeniz insanlar dansları kendi içinde farklılıklar gösterir Doğu 'da Hopa Pazar arası, Batı 'da ise Çayeli ve Trabzon arası alan kültürel ve dilsel olarak farklılaşırken bu farklılık oyunlara da yansımıştır Tulumla oynanan horon türünde de gerek tulumun melodik yapısı ve lüzum horon figürlerinde farklılıklar bulunmaktadır Batı Hemşinlileri (Pazar) ile Doğu (Hopa) Hemşinlileri ayrıca horonlarda hemde dilsel özellikler bakımından farklılıklar gösterirler
Tulum, dünyanın çoğu uygun benzerlerine rastlanan bir enstrümandır İskoçların Gayda 'sı, Fransızların Cornemuse 'si gibi Milliyetçi görünüm tulumun bir Türk irk çalgısı olduğunu iddia eder Fransızlar 'ın pochette, İngilizler 'in kit adını verdiği yaylı çaygıyla akraba olan karadeniz kemençesinin Anadolu 'ya nezaman geldiği ve hangi yoldan girdiğini vermek güçtür
Kemençe Lazlar aralarında kullanılan bir müzik aletidir Fazla yaygın olmamakla birlikte eşlik çalgısı olarak tulumun bulunamadığı zaman horon oynarken kullanıldığı görülmektedir Keza kemençe eşliğinde Lazlar 'a özgü epope türünde şarkılar da söylenmektedir oysa kemençenin Lazlar arasında en yaygın kullanımı da bu alandır 80 'li yılların ortalarına değin Arhavi 'li Yaşar Turna ve Pazar 'lı Ahmet Güngör kemençe ile Lazca şarkılar söylemişler ve birçok plak yapmışlardır Lazlar tulum kadar olmasada kemençeyi kendilerine yakın bulurlar ve kullanırlar Nevar ama Lazlar 'ın kullandığı kemençe ve kemençeyi kullanış biçimleri Trabzon ve çevresine oranla yapı ve melodiksel anlamda farklıdır Bu noktada Trabzon kemençesi ve Laz kemençesi biçiminde bir farkı görmek mümkündür
Trabzon ve civarında Düz horon, Sıksaray, Kız horonu, Atlama, Bıçak horonu, çift ayak, Kız horonu ve Hotsarı adı verilen horonlar kemençe, davulzurna ve kaval eşliğinde oynanır Çayeli Hopa aralarında ise 3hanu, Memethina, Alikha, Hemşin, Bakhoz, Ortaköy, İki etap, Rize, Phaphilat, Kaçkar, Sabahleyin Horonu, Kotuna, Paaçkul (kız horonu), Yali horonu, harişka adı ile bilinen horonlar tulumla oynanmaktadır Tulumla oynanan oyunlarda en yüksel tempoya iki üçgenin taban olmayan kenarı ve ortaköy horonlarında ulaşılırken, asgari tempolu olan is harişka horonudur Irk aralarında ençok tanıdık oyunlar Hemşin ve Rize horonlarıdır *
Karadeniz bölgesinin müziği
Karadeniz bölgesi müziği hakkında data
Tulum (guda) eşliğinde oynanan horonlar hala canlılığını sürdürmektedir insanlar, bilhassa imece şarkıları ve horon içinde söylenen şarkılar, kişi ve gruplar arasında yapılan atışmalar Laz folkloru içinde kayda değer bir yer miktar
Doğu Karadeniz, zorlu coğrafyasına, hırçın denizine ve sınırlı tarımsal üretimine karşın tarih baştan başa bir çok kültüre beşik olmuş,
Bu kültürel çeşitliliği, diline, geleneklerine ve danslarına da yansıtmıştır Çok ufak bir coğrafyada bu denli farklılığın düzenli birlikteliği folklorik zenginliği de beraberinde getirmiştir
Doğu Karadeniz 'de oynanan Halk Müziği Oyunlarına karşılıklı bir isim olarak Horon denilmektedir
Horon Doğu Karadenizde oynanan oyunların karşılıklı adıdır olmasına ama gerek kullanılan enstrümanlar gerekse ritm, figür özellikleri itibariyle yöreden yöreye farklılıklar gösterir Rize 'den itibaren Trabzon ve Giresun yörelerinde çalgı olarak kemençe, davulzurna ve kaval, Çayeli 'nden doğuya içten gidildikçe Pazar, Hemşin, Çamlıhemşin, Ardeşen, Fındıklı, Arhavi ve Hopa 'da tulum, Artvin yöresinde ise ağırlıklı olarak akordion kullanılmaktadır
Tulumla oynanan horonlar Çayeli 'nden Trabzon 'a doğru gidildikçe bıçakla kesilircesine yerini kemençeye bırakır
Lazlar ve Hemşinliler horonu tulum eşliğinde oynarlar Laz oyunları ve Hemşin oyunları figür ve ritm özellikleri bakımından aynıdır Ancak Lazlar 'ın horonu, daha kavgacı, sert, ve haşin oynadıkları, Hemşinliler 'in ise daha estetik ve ymuşak bir tarzda horonu yorumladıkları görülür Danslarda ortaya çıkan bu koşul sahiden her iki halkın kişilikleri hakında manâlı ipuçları sunmaktadır
Kemençe ile oynanan oyunlarda görülen omuz titretmeler tulumla oynanan oyunlarda pek rastlanmaz Tüm horon türlerinde hareketler çok süratli ve ivedi olmasına karşın tulumla oynanan oyunlarda hareketler yuvarlaktır, ani ve bariz dönüşler yoktur Tüm vucut benzer anda benzer yöne içten hareket eder Tulum sesinde bir derinlik vardır ve Oyunların oynanma süresi arttıkça dinsel ayinleri hatırlatan gizemli bir havaya bürünür
Karadeniz insanlar dansları kendi içinde farklılıklar gösterir Doğu 'da Hopa Pazar arası, Batı 'da ise Çayeli ve Trabzon arası alan kültürel ve dilsel olarak farklılaşırken bu farklılık oyunlara da yansımıştır Tulumla oynanan horon türünde de gerek tulumun melodik yapısı ve lüzum horon figürlerinde farklılıklar bulunmaktadır Batı Hemşinlileri (Pazar) ile Doğu (Hopa) Hemşinlileri ayrıca horonlarda hemde dilsel özellikler bakımından farklılıklar gösterirler
Tulum, dünyanın çoğu uygun benzerlerine rastlanan bir enstrümandır İskoçların Gayda 'sı, Fransızların Cornemuse 'si gibi Milliyetçi görünüm tulumun bir Türk irk çalgısı olduğunu iddia eder Fransızlar 'ın pochette, İngilizler 'in kit adını verdiği yaylı çaygıyla akraba olan karadeniz kemençesinin Anadolu 'ya nezaman geldiği ve hangi yoldan girdiğini vermek güçtür
Kemençe Lazlar aralarında kullanılan bir müzik aletidir Fazla yaygın olmamakla birlikte eşlik çalgısı olarak tulumun bulunamadığı zaman horon oynarken kullanıldığı görülmektedir Keza kemençe eşliğinde Lazlar 'a özgü epope türünde şarkılar da söylenmektedir oysa kemençenin Lazlar arasında en yaygın kullanımı da bu alandır 80 'li yılların ortalarına değin Arhavi 'li Yaşar Turna ve Pazar 'lı Ahmet Güngör kemençe ile Lazca şarkılar söylemişler ve birçok plak yapmışlardır Lazlar tulum kadar olmasada kemençeyi kendilerine yakın bulurlar ve kullanırlar Nevar ama Lazlar 'ın kullandığı kemençe ve kemençeyi kullanış biçimleri Trabzon ve çevresine oranla yapı ve melodiksel anlamda farklıdır Bu noktada Trabzon kemençesi ve Laz kemençesi biçiminde bir farkı görmek mümkündür
Trabzon ve civarında Düz horon, Sıksaray, Kız horonu, Atlama, Bıçak horonu, çift ayak, Kız horonu ve Hotsarı adı verilen horonlar kemençe, davulzurna ve kaval eşliğinde oynanır Çayeli Hopa aralarında ise 3hanu, Memethina, Alikha, Hemşin, Bakhoz, Ortaköy, İki etap, Rize, Phaphilat, Kaçkar, Sabahleyin Horonu, Kotuna, Paaçkul (kız horonu), Yali horonu, harişka adı ile bilinen horonlar tulumla oynanmaktadır Tulumla oynanan oyunlarda en yüksel tempoya iki üçgenin taban olmayan kenarı ve ortaköy horonlarında ulaşılırken, asgari tempolu olan is harişka horonudur Irk aralarında ençok tanıdık oyunlar Hemşin ve Rize horonlarıdır *
