LİFO Mantığı Ne İşe Yarar?
Açılımı İngilizce Last In, First Out cümlesinden gelen kavram, son gelen ilk çıkar olarak yapılabilmektedir. LİFO mantığı ilk olarak 2. Dünya Savaşı esnasında giderek yükselen fiyat politikasına karşı Amerika tarafından kullanılmıştır. Günümüzde de birçok sektör tarafından sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. Söz konusu mantık, özellikle büyük bir envantere sahip olan ve fiyatların yıllık olarak değişime uğrayan firmalar tarafından kullanılmaktadır. Bu yönetim mantığına göre envantere giren son ürün, sahip olduğu maliyet ile değer kaybetmeden ilk olarak satışa açılmaktadır. Bu da firmalara hem stok yönetimi hem de minimum maliyet kazandırma anlamında büyük faydalar sunmaktadır.Türkiye'de ise 5024 Sayılı Kanun'un 1. Maddesi, mali tabloların uzun yıllar boyunca devam eden yüksek enflasyonun etkilerinden arındırılmasını hedeflemektedir. Enflasyonun yüksek olmasını etkilediği düşünülerek ve para değerinin düşüşlerin stoklardaki ürünlerin fiyatlarında suni bir artışa sebep olması nedeni ile 2004 yılında bu yöntem Türkiye'de yasaklanmıştır.
LİFO Yöntemi Nasıl Kullanılır?
Bir işletmenin envanterine giriş yapan son ürünün ilk işlem gören ürün olmasını LİFO yöntemi savunmaktadır. Böylelikle işletmeler, bir ürüne ödedikleri son fiyat üzerinden işlem yapacağı için hem stok takiplerini kolaylıkla yapabilmekte hem de vergisel açıdan büyük faydalar sağlayabilmektedir.İşletmeler için satın alma yönetimi, stok ve ürün takibi gibi konular da bu süreçte son derece önemlidir. DİA Yazılım, genel muhasebe yazılımı yanı sıra kullanıcılarına ürünlerin stoklarını, maliyetlerini ve diğer tüm hareketlerini diledikleri her yerden takip edebilme olanağı sunmaktadır. Basit bir arayüze sahip olan DİA Yazılım'ın çözümleri, değişen mevduata anında uyum sağlayabilme özelliğine sahiptir. Böylece kullanıcılar kesintisiz ve kaliteli bir kullanım imkanına sahip olabilmektedir. Günümüzde çok sayıda işletme tarafından kullanılan DİA Yazılım, deneyimli destek ekibi ile kullanıcılarına 7/24 canlı destek hizmeti de sunmaktadır. Bu sayede kullanıcılar yaşadıkları en ufak bir sorunu bile kısa sürede çözümleyebilme olanağına sahip olabilmektedir.
LİFO Nasıl Hesaplanır?
Envanter değerleme programı olarak da kullanılan LİFO yöntemi, büyük stoklara sahip olan işletmeler tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Özellikle yüksek enflasyon ve fiyat istikrarsızlığı olan ortamlarda büyük avantajlar sağlamaktadır. Ürünlerin stokları, görece daha düşük olan maliyetlerdeki değerler olarak ele alınmaktadır.Sisteme giriş yapan son ürünün maliyet değeri, satışı yapılan ürünün de maliyetine eklenmektedir. Bu yöntem ile belirlenen satış fiyatlarına, yüksek maliyet oranları dahil edilmektedir. Oysaki stoktaki ilk ürünlerin maliyetleri, son ürüne göre daha az değerde olsa da satış fiyatı son ürünün maliyet değerine göre yapılmaktadır. Bu durumda işletmenin kar oranı, maliyet muhasebesine göre düşük gösterilmektedir. Bu da işletmenin ödeyeceği vergi miktarının daha az olmasını sağlamaktadır.
LİFO Kullanımının Avantajları
Fiyatların düzenli olarak sabit kaldığı bir ortamda, LİFO prensibi işletmeler tarafından basit ve hızlı bir şekilde kullanılabilmektedir. Söz konusu ürünler, işletmeler tarafından ödenen son fiyat ile işleme alınmaktadır. Böylelikle ortaya çıkan sonuçlar işletmeler için gerçekten uzak herhangi bir zarar veya kar oranı olmaz. Satın alma işlemlerinin daha seyrek olduğu yerlerde büyük avantaj sağlamaktadır. İlgili yöntemin kullanımının avantajları şu şekilde sıralanabilmektedir;- Bu yöntem ile işletmelerin kasalarında daha fazla miktarda nakit para kalabilmektedir. Böylelikle daha büyük yatırımlar yapılabilirken, ödenmesi gereken vergi miktarı da o kadar azalmaktadır. Bu kapsamda "enflasyonda LİFO mu FİFO mu?" sorusuna yanıt olarak, işletmeler için son gelen ilk çıkar yöntemi çok daha avantajlı olmaktadır.
- Yöntem, özellikle ticari kuruluşlara gelecek dönemlerde daha az kar bildirimi yapılmasını sağlayarak gelir vergisinin ödenmesini de kolaylaştırmaktadır.
- Yüksek enflasyonun üretim maliyetine olan etkisi sebebi ile azalan kâr marjı ve esnek bir tasarruf olanağı sağlamaktadır.
FİFO ile LİFO Yöntemleri Arasındaki Farklar
FİFO ile LİFO yöntemleri, stok yönetimi, maliyet yönetimi ve envanter değerlemesi gibi birçok alanda kullanılan iki farklı yöntemdir. Bu iki farklı yöntem arasındaki farklar ise şu şekildedir;- İki yöntem arasındaki en büyük fark, sistemdeki ürünlerin hangi sıra ile satılması gerektiğidir. Bu farklılık da doğrudan envanter maliyetlendirmesinin nasıl hesaplandığını da belirlemektedir.
- Son gelen ilk çıkar mantığı, yüksek enflasyon ortamında stok maliyetlerinin yükselmesi nedeni ile işletmelerin daha az vergi ödemesini sağlamaktadır. Maliyet muhasebesi FİFO kayıtlarında ise böyle bir durum yoktur.