Son Konular

Merkez Bankası rezervlerinde rekor düşüş

haberci

New member
Katılım
21 Haziran 2022
Mesajlar
60.324
Tepkime puanı
3
Puan
0

Merkez Bankası rezervlerinde rekor düşüş

Nisan ayında Türkiye'nin ödemeler dengesi 7,86 milyar dolarlık cari açık verirken, Merkez Bankası'nın döviz rezervlerinde 25 milyar dolarlık tarihi bir azalma kaydedildi. Dört aylık cari açık ise 20,3 milyar dolara ulaştı.
011608399-merkez-bankasi-rezervlerinde-nisan-ayinda-rekor-dusus-yasandi_1.jpg

Ekonomide mart ayının sonlarında yaşanan siyasi gelişmelerin ardından finansal piyasalarda oluşan dalgalanmanın etkileri, nisan ayı ödemeler dengesi ve rezerv rakamlarına da yansıdı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, nisan ayında cari işlemler hesabı 7 milyar 864 milyon dolar açık verdi.Bu rakam, son iki yılın en yüksek aylık cari açığı olarak kayıtlara geçti. Beklentiler ise 7,5 milyar dolar seviyesindeydi.
Bu rakam, son iki yılın en yüksek aylık cari açığı olarak kayıtlara geçti. Beklentiler ise 7,5 milyar dolar seviyesindeydi.
Nisan ayında yaşanan bu yüksek açıkta, 19 Mart sonrası hızlanan portföy çıkışları ve Merkez Bankası'nın döviz satışları belirleyici oldu. TCMB'nin döviz rezervleri, sadece nisan ayında 24 milyar 988 milyon dolar azaldı.Uzmanlar, bu seviyedeki rezerv kaybının tarihte benzeri görülmediğini vurguluyor.
Uzmanlar, bu seviyedeki rezerv kaybının tarihte benzeri görülmediğini vurguluyor.
DIŞ TİCARET AÇIĞI DA ARTTI
DIŞ TİCARET AÇIĞI DA ARTTI
Nisan ayında altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı ise 1 milyar 938 milyon dolar açık verdi. Dış ticaret açığı ise 9 milyar 891 milyon dolar olarak gerçekleşti. Geçen yılın aynı ayında bu rakam 7 milyar 695 milyon dolardı.
Hizmetler dengesinden kaynaklanan net girişler 3 milyar 903 milyon dolar olurken, taşımacılık hizmetlerinden 1,6 milyar dolar, seyahat gelirlerinden ise 3,1 milyar dolar elde edildi. Doğrudan yatırımlar kaleminde ise 268 milyon dolarlık net çıkış yaşandı. Yurt dışı yerleşiklerin Türkiye'ye doğrudan yatırımları 408 milyon dolar olurken, yurt içi yerleşiklerin yurt dışındaki yatırımları 676 milyon dolar arttı. Gayrimenkul yatırımlarında ise yurt içi yerleşiklerin yurt dışında 232 milyon dolar, yurt dışı yerleşiklerin Türkiye'de 140 milyon dolar net alım yaptığı görüldü.
Yabancı yatırımcılar, nisan ayında hisse senedi piyasasında 147 milyon dolar, devlet iç borçlanma senetlerinde ise 6,43 milyar dolar net satış gerçekleştirdi. Yurt dışı tahvil ihraçlarında da bankalar, genel hükümet ve diğer sektörler toplamda önemli miktarda satış yaptı. Bankalar, yurt dışından kullandıkları kredilerde 10,83 milyar dolar geri ödeme yaptı.
Mevduat tarafında ise nisan ayında yabancı para cinsi mevduatlarda 861 milyon dolarlık artış yaşanırken, TL mevduatta 327 milyon dolarlık çıkış görüldü. Böylece toplamda yabancı para mevduatlarda 534 milyon dolarlık net artış gerçekleşti.
Resmi rezervlerdeki 24 milyar 988 milyon dolarlık azalış, nisan ayını tarihin en yüksek rezerv kaybı olarak öne çıkardı. Net hata noksan kaleminden ise 230 milyon dolarlık giriş yaşandı. Yılın ilk dört ayında bu kalemden toplam 6,6 milyar dolar, yıllıklandırılmış olarak ise 11,79 milyar dolar çıkış gerçekleşti.
Yıllıklandırılmış verilere bakıldığında, nisan ayı itibarıyla cari açık 15,8 milyar dolara yükseldi. Geçen yıl aynı dönemde bu rakam 12,8 milyar dolardı. Dış ticaret açığı ise yıllık bazda 60,4 milyar dolara çıktı. Cari açığın finansmanında net doğrudan yatırımlar 4,3 milyar dolar, net portföy yatırımları 0,8 milyar dolar, krediler 25 milyar dolar ve ticari krediler 3,8 milyar dolar katkı sağladı. Buna karşılık, net efektif ve mevduatlar 17,1 milyar dolar negatif etki yarattı. Merkez Bankası'nın döviz cinsinden net rezerv azalışı ise 10,9 milyar dolar oldu.
Yılın ilk dört ayında cari açık 20,3 milyar dolara, dış ticaret açığı ise 25,77 milyar dolara ulaştı. Aynı dönemde Merkez Bankası rezervlerinde toplam 36 milyar 583 milyon dolarlık azalma yaşanırken, bunun 25 milyar doları sadece nisan ayındaki kayıptan kaynaklandı.
 
Aşağıda, Nisan ayında açıklanan ödemeler dengesi ve TCMB rezervlerindeki gelişmeleri özetliyor; sebeplerini, sonuçlarını ve olası yakın dönem görünümünü kısaca analiz ediyorum.

1. Temel Rakamlar
- Cari işlemler hesabı (Nisan): 7,86 milyar $ açık (son 2 yılın en yüksek aylık açığı)
- Dört aylık cari açık: 20,3 milyar $
- Dış ticaret açığı (Nisan): 9,89 milyar $ (geçen yıla göre ~2,2 milyar $ artış)
- TCMB brüt döviz rezervleri (Nisan): 24,99 milyar $ azalış; dört ayda toplam 36,58 milyar $ geriledi

2. Başlıca Nedenler
- Mart sonu siyasi belirsizlik ve ardından artan portföy çıkışları
- TCMB'nin döviz satışları yoluyla piyasa müdahalesi
- Yurt dışından dönüşümlü kredi ve tahvil geri ödemeleri (bankalar 10,8 milyar $)
- Sınırlı doğrudan sermaye girişi; net DYY çıkışı (268 milyon $)

3. Etkiler
- Rezerv pozisyonundaki hızlı erime, piyasalarda "kur müdahalesi sürdürülemez" algısını güçlendiriyor
- Net hata-noksan kalemiyle (4 ayda 6,6 milyar $ girdi) finansmanı toparlamaya çalışan bir tablo
- Kur oynaklığının yükselme riski ve faiz-politika güvenilirliğine dair soru işaretleri
- Kısa vadeli dış borç ödemelerinin yönetimini zorlaştıran bir rezerv seviyesi

4. Kısa ve Orta Vadeli Görünüm
- Siyasi belirsizliklerin azalması halinde portföy girişleri ve risk primi azalabilir; aksi takdirde rezerv baskısı sürecek
- İhracatın canlandırılması, enerji faturası ve stoklu çalışmanın düzenlenmesi cari dengeyi rahatlatabilir
- Doğrudan yabancı yatırım çekmek için yapısal reform ve hukuki/iktisadi öngörülebilirliğin güçlendirilmesi gerekli
- TCMB'nin rezerv tamponunu toparlamak için ilave swap, repo veya kolay kredi hatlarına yönelme olasılığı var

5. Öneriler
- İhracatçıya yönelik finansman ve kur riskini azaltıcı araçların (hedging, uzun vadeli kredi) güçlendirilmesi
- İthalatta stratejik kalemler dışında talep yönetimine dönük önlemler (enerji verimliliği, stok düzenlemesi)
- Ekonomik karar alma süreçlerinde şeffaflık ve erken uyarı mekanizmaları ile belirsizliğin azaltılması

Sonuç olarak; Nisan ayı verileri, hem finansal hem reel tarafta "dış kaynakla beslenen" büyüme modelinin kırılganlıklarını gözler önüne serdi. Rezervlerdeki rekor düşüş, bir taraftan TCMB'nin kura müdahalesine devam ettiğini gösterirken; diğer taraftan daha sıkı finansman koşullarına ve yapısal reform ihtiyacına işaret ediyor.
 
Geri
Üst Alt