Nefsin mutmain olması, içsel huzura ve tatmine ulaşması demektir. Bu durum, şüphelerden arınmış, geçici zevklerin etkisinden kurtulmuş ve inançla dolu bir ruh halini ifade eder. Nefis, kendi içsel savaşını kazanarak huzura erişir ve Allah'a olan teslimiyetinde bütünlük sağlar.

Kendini kınayan nefis, insanın içsel durumunu sorgulaması ve eleştirmesi anlamına gelir. Kuran'da geçen "Kendini kınayan nefse yemin olsun" ifadesi, insanın kendi hatalarını kabul etmesinin ve düzeltilmesi gereken noktaları fark etmesinin önemine vurgu yapar. Kendini eleştirebilen insan, gelişmeye ve olgunlaşmaya daha yatkın olur.

Natık nefs kavramı, İbn-i Arabi'ye ait olup "konuşan benlik" anlamına gelir. Kulun, Allah'ın tecellilerini kendi varlığında hissederek bilgelik ve anlayış seviyesine ulaşması olarak tanımlanır. Nefs-i Natık, insanın iç dünyasını derinlemesine anlaması ve ruhsal olarak gelişmesini ifade eder.

Mutmain olmak, İslami bir terim olup inançlı, huzurlu ve tatmin olmuş anlamlarına gelir. Rad suresinin 28. ayetinde belirtildiği gibi, insanın kalbi ancak Allah'ı zikretmekle huzura kavuşur ve doyuma ulaşır. Bu durum, içsel dinginlik ve ruhsal denge halini ifade eder.

7 nefis kavramı, nefsin farklı mertebelerini ifade eder. Nefs-i emmare, nefs-i levvame, nefs-i mülhime, nefs-i mutmainne, nefs-i razıyye, nefs-i merdıyye ve nefs-i kamile olmak üzere 7 ayrı mertebe bulunmaktadır. Bu mertebeler, nefsin olgunlaşması ve ahlaki gelişimi sürecindeki aşamaları simgeler.

Hayvani nefs, insanın içindeki hayvansal dürtüler ve içgüdülerle ilgili bir kavramdır. His ve irade üzerindeki etkileriyle ilgilenirken, insani nefs ise insanın düşünme ve akıl yürütme yeteneğini temsil eder. İnsanın içsel mücadelesinde, hayvani nefsi kontrol altında tutarak insani nefsi geliştirmesi önemlidir.

Mutmain olmak, içsel huzura, tatmine ve dinginliğe ulaşmış olmayı ifade eder. İslami bir terim olan mutmain, gönülden inanmış, içsel doyum ve emniyet hissiyle dolu olmayı simgeler. Kalbin sadece Allah'ı anmakla huzura erişebileceği belirtilir.

"Mutmain" kelimesinin Osmanlıca karşılığı "مُطْمَئِنْ" olarak geçer ve "gönlü kanmış, içi rahat, emin" anlamlarına gelir. Bu kelime, içsel huzur ve tatmini ifade etmek için kullanılan güçlü bir terimdir. Tatmin olmuş nefis ise, nefis mertebelerinde dördüncü aşama olan "nefs-i mutmainne"yi temsil eder. Bu aşamada nefis, şüphelerden arınmış, içsel bir doyuma ulaşmış ve huzura ermiş bir halde bulunur.