Omer Hayyam Kimdir,Hayatı

Matematikci,Astronom,Filozof,Şair
Omer Hayyam
10481131

Asıl adı Giyaseddin Ebu'l Feth Bin İbrahim El Hayyam' dır18 Mayis 1048'de İranin Nişabur kentinde doğan Omer Hayyam bir cadırcının oğluydu Cadırcı anlamına gelen soyadını babasının mesleğinden almistirFakat o soyisminin cok otesinde işlere imza atmıştır

İlgilendiği ilimler:
matematik ,fizik,astronomi,şiir,tıp,muzik Horasan'ın yıldızı; İran'ın; Irak'ı Acemi ve Irak'ı Arabi olmak uzere her iki Irak'ın dahisi, feylesofların prensi Omer! Daha yaşadığı donemde İbni Sina'dan sonra Doğu'nun yetiştirdiği en buyuk bilgin olarak kabul ediliyordu Tıp, fizik, astronomi, cebir, geometri ve yuksek matematik alanlarında onemli calışmaları olan Omer Hayyam icin zamanın butun bilgilerini bildiği soylenirdi O herkesten farklı olarak yaptığı calışmaların cogunu kaleme almadi, oysa O ismini cokca duyduğumuz teoremlerin isimsiz kahramanıdır
Yazdığı bilimsel icerikli kitaplar arasında Cebir ve Geometri Uzerine, Fiziksel Bilimler Alanında Bir Ozet, Varlıkla İlgili Bilgi Ozeti, Oluş ve Goruşler, Bilgelikler Olcusu, Akıllar Bahcesi yer alır En buyuk eseri Cebir Risalesi'dir On bolumden oluşan bu kitabın dort bolumunde kubik denklemleri incelemiş ve bu denklemleri sınıflandırmıştır Matematik tarihinde ilk kez bu sınıflandırmayı yapan kişidir O cebiri, sayısal ve geometrik bilinmeyenlerin belirlenmesini amaclayan bilim olarak tanımlardıMatematik bilgisi ve yeteneği zamanın cok otesinde olan Omer Hayyam denklemlerle ilgili başarılı calışmalar yapmıştir Nitekim, Hayyam 13 farklı 3 dereceden denklem tanımlamıştır Denklemleri coğunlukla geometrik metod kullanarak cozmuştur ve bu cozumler zekice secilmiş konikler uzerine dayandırılmıştır Bu kitabında iki koniğin arakesitini kullanarak 3 dereceden her denklem tipi icin koklerin bir geometrik cizimi bulunduğunu belirtir ve bu koklerin varlık koşullarını tartışırBunun yanısıra Hayyam, binom acılımını da bulmuşturBinom teoerimini ve bu acılımdaki katsayıları bulan ilk kişi olduğu duşunulmektedir (Pascal ucgeni diye bildiğimiz şey aslında bir Hayyam ucgenidir )
Bir kitabında da Oklit'in aksiyomlarıyla ilgili calışmaları toplayan Hayyam, Oklit'in paralellik aksiyomunu başka bir onerme kumesiyle değiştirdi Bunun sonucunda bugun oklitdışı geometride kullanılan geniş, dar ve dik acı hipotezleri ile ilgili bicimlere ulaştı Yani oklitdışı geometrinin temellerini atan Hayyam olmuştur Oklit'in yapıtı uzerine yorumlarında, irrasyonel sayıların da tıpkı rasyonel sayılar gibi kullanılabileceğini kanıtlaması matematik tarihinde bir donum noktası oluşturdu İsfahan'da uc yıl calışarak kurduğu rasathanede gokyuzunu inceler, bilimsel calışmalar yapar, hukumdarın ozel muneccimi olur, yıldız falına bakardı