Oy hakkının ilkeleri arasında şunlar bulunmaktadır:

1. Serbest oy veya seçimlerin serbestliği ilkesi: Oy verecek kişinin her türlü baskı ve etkiden uzak olarak özgürce oy kullanma hakkı.
2. Eşitlik ilkesi: Herkesin yalnızca bir oy hakkına sahip olması ve bu sayede herkesin eşit şekilde temsil edilme hakkının korunması.
3. Gizlilik ilkesi: Oy verme işleminin gizli tutulması ve herkesin oyunu özgürce kullanabilmesi.
4. Tek dereceli seçim veya doğrudan oy ilkesi: Seçimlerde doğrudan oy kullanımıyla halkın temsilcilerini belirleme ilkesi.

Oy kullanma, bir politik imtiyaz olan oy hakkının, halka açık seçimlerde kullanılması anlamına gelir. Bu hukuki hakkın aktif şekli, seçimlere katılma ve oy kullanma hakkını ifade eder.

Askerde olanlar da oy kullanabilirler. Onsekiz yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir. Ancak silah altında bulunan er ve erbaşlar ile askeri öğrenciler, taksirli suçlardan hüküm giyenler hariç ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler oy kullanamazlar.

18 yaş ne zaman doldurulur sorusuna verilen yanıtta, bir kişinin 18 yaşını doldurduğunu belirlemek için doğduğu tarihin 18. yıl dönümünde artık 18 yaşında olduğu kabul edilir. Örnek olarak, 01.01.2000 tarihinde doğmuş bir kişi, 31.12.2017 tarihinde gece 00:00'da 18 yaşını doldurmuş olacaktır.

Seçme hakkının temelinde bulunan oy ilkesi ise serbest seçme hakkıdır. Anayasa Mahkemesi kararlarına göre serbest seçme hakkı, her türlü siyasal ve ekonomik etki ve baskıdan uzak olarak oy kullanılmasını içerir. Seçmenin oyunu baskı altında olmadan özgürce kullanabilmesini sağlamak amaçlanmaktadır.

Açık oy sayım ve döküm, oyların sayım ve döküm işlemlerinin açık bir şekilde yapılmasını ifade eder. Siyasi partilerin ve bağımsız adayların müşahitlerinin izleyebildiği bu süreç, oyların doğru ve şeffaf bir şekilde sayılmasını sağlar.

Genel seçimde oy kullanamayanlar arasında kesinleşmiş mahkeme kararıyla kısıtlanmış seçmenler, silah altında bulunan er ve erbaşlar, askeri öğrenciler ve ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler yer almaktadır. Bu gruplar, genel seçimlerde oy kullanamazlar.

Anayasaya göre oy kullanamayanlar arasında da silah altındaki askerler, askeri öğrenciler, ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler yer almaktadır. Bu kişiler, seçme ve halkoylamasına katılma hakkından yararlanamazlar.