- Katılım
- 27 Aralık 2022
- Mesajlar
- 342.240
- Çözümler
- 4
- Tepkime puanı
- 701
- Puan
- 113
- Yaş
- 36
- Konum
- Adana
- Web sitesi
- forumsitesi.com.tr
- Credits
- 1.689
- Meslek
- Webmaster
İslam inancına göre, büyük bir özen ve ihlasla işlenen sevapların (iyi amellerin) bazı durum ve davranışlar neticesinde silinmesi veya boşa gitmesi mümkündür. Bu konu, Kur'an-ı Kerim ayetleri ve Peygamber Efendimiz'in (s.a.s.) hadis-i şeriflerinde çeşitli açılardan ele alınmıştır.
İyi amellerin değerini kaybetmesine veya tamamen yok olmasına neden olabilecek başlıca durumlar şunlardır:
Sevapların Silinmesine veya Boşa Gitmesine Neden Olabilecek Durumlar:
İyi amellerin değerini kaybetmesine veya tamamen yok olmasına neden olabilecek başlıca durumlar şunlardır:
- Şirk (Allah'a Ortak Koşmak): İslam'da en büyük günah olarak kabul edilen şirk, bütün iyi amellerin boşa gitmesine neden olur. Kişi iman üzereyken yaptığı tüm iyilikler, şirke düşmesi halinde Allah katında bir değer ifade etmeyebilir. Kur'an-ı Kerim'de bu husus açıkça belirtilmiştir:
- "Andolsun, sana ve senden önceki peygamberlere şöyle vahyedildi: 'Eğer Allah'a ortak koşarsan, muhakkak bütün amelin boşa gider ve hüsrana uğrayanlardan olursun.'" (Zümer Suresi, 39/65)
- Küfür (İnkâr) ve İrtidat (Dinden Dönme): İman ettikten sonra inkâra sapmak veya İslam dininden çıkmak (irtidat), daha önce işlenmiş olan bütün salih amellerin geçersiz olmasına yol açar.
- "Kim imanı inkâr ederse, şüphesiz onun ameli boşa gitmiştir. O, ahirette de hüsrana uğrayanlardandır." (Mâide Suresi, 5/5)
- "Sizden kim dininden döner ve kâfir olarak ölürse, işte onların amelleri dünyada da ahirette de boşa gitmiştir. Onlar cehennemliklerdir ve orada ebedî kalacaklardır." (Bakara Suresi, 2/217)
- Riya (Gösteriş): İbadet ve iyi amellerin Allah rızası gözetilmeden, sadece insanlara gösteriş yapmak amacıyla işlenmesi, o amelin sevabını yok eder. İhlas, yani samimiyet, amellerin kabulünün temel şartlarındandır. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) riyanın küçük şirk olduğunu belirtmiş ve amelleri değersizleştireceği konusunda uyarmıştır.
- Bir hadis-i kutside Allah Teâlâ şöyle buyurur: "Ben, ortakların şirkten en müstağni (en uzak) olanıyım. Kim bir amel işler de ona başkasını ortak ederse, onu da şirkini de terk ederim (kabul etmem)." (Müslim, Zühd, 46)
- Başa Kakmak ve Eziyet Etmek: Yapılan bir iyiliği başa kakmak veya o iyiliğin ardından karşı tarafa eziyet etmek, o iyiliğin sevabını azaltabilir veya tamamen yok edebilir.
- "Ey iman edenler! Allah'a ve ahiret gününe inanmadığı halde malını gösteriş için harcayan kimse gibi, başa kakmak ve incitmek suretiyle, yaptığınız hayırlarınızı boşa çıkarmayın..." (Bakara Suresi, 2/264)
- Bazı Büyük Günahlar ve Kötü Ahlak: Bazı hadislerde, haset (kıskançlık), gıybet (dedikodu), iftira gibi büyük günahların ve kötü ahlaki davranışların da kişinin iyi amellerini tüketebileceği ifade edilmiştir. Örneğin, bir hadis-i şerifte, "Ateşin odunu yiyip bitirdiği gibi, haset de iyi amelleri yer bitirir." (Ebû Dâvûd, Edeb, 44) buyrulmuştur. Ancak bu tür günahların tüm sevapları mı yoksa belirli bir kısmını mı etkileyeceği konusunda alimler arasında farklı yorumlar bulunabilir. Genellikle bu tür günahlar, amellerin bereketini ve sevabını azaltır.
- Peygambere Karşı Hürmetsizlik: Kur'an-ı Kerim'de, Peygamber Efendimiz'e (s.a.s.) karşı saygısızca davranmanın amelleri boşa çıkarabileceği uyarısı yapılmıştır:
- "Ey iman edenler! Seslerinizi Peygamber'in sesinin üstüne yükseltmeyin. Birbirinize bağırdığınız gibi, Peygamber'e yüksek sesle bağırmayın; yoksa siz farkına varmadan amelleriniz boşa gidiverir." (Hucurât Suresi, 49/2)
- Bir sevabın silinip silinmeyeceği veya ne ölçüde etkileneceği konusu, nihai olarak Allah Teâlâ'nın takdirindedir.
- İşlenen bir günahın ardından samimi bir tövbe etmek, o günahın affedilmesine ve dolayısıyla iyi ameller üzerindeki olumsuz etkisinin giderilmesine vesile olabilir.
- Mümin, hem iyi ameller işlemeye gayret etmeli hem de bu amellerin değerini düşürecek veya yok edecek davranışlardan titizlikle kaçınmalıdır.
Sevapların Silinmesine veya Boşa Gitmesine Neden Olabilecek Durumlar:
- Şirk Koşmak: Allah'a ortak koşmak (şirk), İslam'da en büyük günah olarak kabul edilir ve imanı temelden sarsar. Şirk üzere ölen bir kimsenin daha önce yaptığı bütün iyi amellerin ahirette bir değeri kalmayacağı Kur'an-ı Kerim'de açıkça ifade edilir:
- "Andolsun, sana da, senden önceki peygamberlere de vahyolundu ki: 'Eğer Allah'a ortak koşarsan, muhakkak bütün amellerin boşa gider ve elbette ziyana uğrayanlardan olursun.'" (Zümer Suresi, 39/65)
- Dinden Dönmek (İrtidat): İslam dininden çıkan bir kimsenin, Müslüman iken yaptığı salih amellerin sevabı, eğer küfür üzere ölürse, ahirette geçersiz hale gelir:
- "Sizden kim dininden döner de kâfir olarak ölürse, işte onların bütün yaptıkları dünyada da ahirette de boşa gitmiştir. Ve onlar ateş ehlidirler, orada ebedî kalacaklardır." (Bakara Suresi, 2/217)
- Amelleri Başa Kakmak ve Eziyet Etmek: Özellikle sadaka gibi yapılan iyiliklerin ardından başa kakmak ve eziyet etmek, o amelin sevabını zayi edebilir:
- "Ey iman edenler! Allah'a ve ahiret gününe inanmadığı halde malını gösteriş için harcayan kimse gibi, sadakalarınızı başa kakmak ve eziyet etmek suretiyle boşa çıkarmayın..." (Bakara Suresi, 2/264)
- Riya (Gösteriş): İbadet ve iyilikleri Allah rızası için değil de, insanlara gösteriş yapmak amacıyla yapmak, amelin ihlasını zedeler ve sevabını ortadan kaldırabilir. Riya, gizli şirk olarak da nitelendirilmiştir.
- Gıybet ve Haset: Gıybet (başkalarının arkasından hoşlanmayacağı şekilde konuşmak) ve haset (başkasının sahip olduğu nimeti kıskanmak ve onun yok olmasını istemek) gibi kötü ahlaki davranışların da salih amellerin sevabını azaltabileceği veya yok edebileceği yönünde hadis-i şeriflerde uyarılar bulunmaktadır. Örneğin, bir hadiste, "Ateşin odunu yiyip bitirdiği gibi, haset de iyilikleri yer bitirir." (Ebû Dâvûd, Edeb, 44; İbn Mâce, Zühd, 22) buyrulmuştur. Gıybetin de amelleri tüketebileceğine dair rivayetler mevcuttur.
- Peygambere Karşı Saygısızlık: Kur'an-ı Kerim, Peygamber Efendimiz'e (s.a.s.) karşı sesini yükseltmenin veya ona karşı uygunsuz bir şekilde konuşmanın, farkında olmadan amellerin boşa gitmesine sebep olabileceği konusunda uyarıda bulunur:
- "Ey iman edenler! Seslerinizi Peygamber'in sesinin üstüne yükseltmeyin. Birbirinize bağırdığınız gibi, Peygamber'e yüksek sesle bağırmayın, yoksa siz farkına varmadan amelleriniz boşa gidiverir." (Hucurât Suresi, 49/2)
- Allah'ın Ayetlerini ve Ahireti İnkâr Etmek: Allah'ın ayetlerini ve ahiret gününe imanı yalanlayanların amellerinin boşa gideceği de Kur'an'da belirtilir:
- "Ayetlerimizi ve ahirete kavuşmayı yalanlayanların amelleri boşa gitmiştir. Onlar ancak yapmakta oldukları amellerinin cezasını çekerler." (A'râf Suresi, 7/147)
- Büyük Günahlarda Israr Etmek ve İkiyüzlülük: Bazı alimler, büyük günahlarda ısrar etmenin ve özellikle tenhada Allah'ın yasaklarını pervasızca çiğnemenin, kişinin samimiyetini zedeleyeceği ve amellerinin kabulünü tehlikeye atabileceği yönünde yorumlarda bulunmuşlardır. Bu durum, amellerin sevabının azalmasına veya Allah katındaki değerinin düşmesine yol açabilir.
- Tövbe: İşlenen günahlar ve hatalar sebebiyle sevapların azalması veya silinmesi riski olsa da, İslam'da samimi bir tövbenin kapısı her zaman açıktır. Günahlardan pişmanlık duyup Allah'tan af dileyen ve bir daha o günahlara dönmemeye azmeden kimselerin tövbelerinin kabul edileceği ve hatta günahlarının sevaba çevrilebileceği müjdelenmiştir (Furkân Suresi, 25/70).
- Allah'ın Rahmeti: Allah'ın rahmeti ve affı çok geniştir. Kulun samimi niyeti ve gayreti O'nun katında değerlidir.
- Kul Hakları: Kul hakları, sevapların silinmesi veya günahların affı konusunda özel bir yere sahiptir. Üzerinde kul hakkı olan bir kimsenin, hak sahibiyle helalleşmedikçe bu yükten kurtulması zordur. Hatta bazı rivayetlerde, kıyamet gününde müflis (iflas etmiş) kimsenin, başkalarının hakkını aldığı için kendi sevaplarının hak sahiplerine verileceği, sevapları yetmezse onların günahlarını yükleneceği belirtilmiştir.
