Şiddetin tarihçesi birçok farklı açıdan incelenebilir. Etimolojik olarak, şiddet kelimesi Arapça kökenli olup Türkçeye "sertlik, katılık, zorluk" anlamlarını taşıyan "şdd" kökünden gelmektedir. İngilizce'deki karşılığı olan "violence" kelimesinin kullanımı ise 20. yüzyıla tekabül etmektedir. Kamûs-ı Türkî gibi eski kaynaklarda 1901 tarihinde şiddet, "sertlik; sert, katı davranış, kaba kuvvet" gibi anlamlarla tanımlanmıştır.

Kadına yönelik şiddetin azalmasının nedenleri arasında İstanbul Sözleşmesi'nin temel referans alınması yer almaktadır. Bu sözleşme kadın-erkek eşitliğini sağladığında toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ortadan kaldırarak kadına yönelik şiddeti azaltıcı bir rol oynamaktadır.

Şiddet genel olarak bireyin fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik yönden zarar görmesiyle veya acı çekmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanması muhtemel hareketleri, tehdit ve baskıyı, özgürlüğün keyfi engellenmesini içeren fiziksel, cinsel, psikolojik, sözlü veya ekonomik her türlü tutum ve davranışı ifade etmektedir.

Bir insanın şiddete başvurmasının altında yatan nedenler arasında narsisizm önemli bir rol oynayabilir. Eleştiriye kapalı olma ve karşı tarafı düşman gibi görmek gibi narsistik özellikler, şiddete eğilimli davranışlara sebep olabilir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) şiddeti; "fiziksel güç veya iktidarın kasıtlı bir tehdit veya gerçeklik biçiminde bir başkasına uygulanması sonucunda mağdur olan kişide yaralanma, ölüm ve psikolojik zarara yol açması ya da açma olasılığı bulunması" durumu olarak tanımlamaktadır.

Kadına yönelik şiddetin temelinde toplumsal ilişkilerden, aile ve toplumda kadınlara verilen daha düşük değer, bireysel ve biyolojik etkenler, yakın ilişkilerdeki sorunlar ve erkek egemen kültürlerdeki eşitsiz ilişkiler gibi faktörler yer almaktadır.

Şiddetin psikolojik nedenleri arasında toplumların iletişim becerilerinin yetersizliği, duyguların kışkırtıcı biçimlerde ifade edilmesi alışkanlığı, bilinçsizce yapılan suçlamalar, hatalı namus ve ahlak anlayışları gibi faktörler sayılabilir.

Şiddetin çeşitleri arasında fiziksel şiddet (itme-kakma, dövme, vurma, tokatlama), cinsel şiddet (tecavüz etme, zorla evlendirme), duygusal şiddet (hakaret, küfür, utandırma) gibi kategoriler bulunmaktadır.

Hukukta şiddet genellikle fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik zarara yol açan eylemleri kapsayan ve yasalarla cezalandırılan bir kavramı ifade eder. Bu eylemler kişinin bedensel veya zihinsel bütünlüğüne yönelik saldırılar içerebilir ve toplumda kabul edilemez olarak görülür.