Tanzimat Fermanı Kısa Özet

Tanzimat Fermanı, Gülhane Hatt-ı Şerifî olarak da adlandırılır ve 3 Kasım 1839 tarihinde okunmuştur. Tanzimat Fermanı, Osmanlı İmparatorluğu'nun tarihinde demokratikleşmenin temel adımı olarak kabul edilir. Ferman, Sultan Abdülmecid döneminde Hariciye Nazırı olan Koca Mustafa Reşit Paşa tarafından okunmuştur. Gülhane Parkı'nda okunması sebebiyle Gülhane Hatt-ı Şerifî veya Tanzimat-ı Hayriye ("Hayırlı Düzenlemeler") olarak da anılmıştır.

Tanzimat Fermanı'nın ilan nedenleri arasında, Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa meselesinde Avrupa'nın desteğini almak, Avrupa'nın Osmanlı iç işlerine karışmasını engellemek, Fransız İhtilali'nin milliyetçilik etkisini azaltmak ve gayrimüslimleri devlete bağlamak gibi faktörler yer almaktadır.

Fermanın içeriğinde ise tüm vatandaşların can, mal ve namus güvenliğinin sağlanması, yargılamada açıklık ilkesi, kimsenin yargılanmadan idam edilemeyeceği prensibi, vergide hak, erkeklere dört senelik mecburi askerlik hizmeti zorunluluğu, rüşvetin ortadan kaldırılması, herkesin mülk ve malına sahip olabilmesi ve bunu miras bırakabilmesi gibi düzenlemeler yer almaktadır. Bu düzenlemeler, hukuk devleti ilkesini yansıtarak özel mülkiyeti güvence altına almış ve musadereyi kaldırmıştır.

Tanzimat Fermanı'nın tüm verilen sözlerin ayrıntılarıyla yerine getirilememesine rağmen, bu çabalar Osmanlı İmparatorluğu'nda çağdaşlaşmaya ve cumhuriyet fikrine öncülük etmiştir. Fermanın ilanından I. Meşrutiyet'in ilanına kadar geçen süre ise Osmanlı tarihinde Tanzimat Dönemi (3 Kasım 1839 - 22 Kasım 1876) olarak adlandırılmaktadır.