Tımar sistemi Osmanlı Devleti'nin askeri ve ekonomik birimlerinin maaşlarını karşılamak için uyguladığı bir sistemdi. Tımarlar, belirli bir bölgedeki topraklardı ve bu topraklar savaşan sipahilere veya diğer askeri personellere verilirdi. Bu sistem, 16. yüzyılın sonlarına kadar önemli bir rol oynadı ancak 19. yüzyılın başlarına gelindiğinde etkisini yitirmeye başladı. Tımarlar artık önemini yitirerek kalıntı bir kurum olarak varlığını sürdürdü ve 1839 yılında Tanzimat Fermanı ile resmen kaldırıldı.

Osmanlı Devleti'nde tarım alanında modern teknik ve makine kullanımının kısıtlı kalmasının birkaç nedeni olabilir. Bunlardan biri, tarımsal makinelerin ülkeye yeterince ve erken dönemde girmemesidir. Modern tarım makinelerinin yaygınlaşması ve kullanımı yeterli düzeye ulaşamamıştır. Ayrıca, 19. yüzyılın sonlarına doğru kullanılmaya başlanan pulluklar bile geleneksel karasabanın yerini alamamıştır. Bu durum, tarımsal üretimde verimliliğin düşük kalmasına ve modern tarım yöntemlerinin benimsenememesine neden olmuştur.

Tımar sistemi, Osmanlı tarımının temelini oluşturmuş rasyonel bir toprak işleme düzenidir. Hububat üretimini sürekli hale getirerek ekonomik açıdan önemli bir rol oynamıştır. Sistemin dayandığı "askeri ikta" sistemi, Selçuklu toprak düzenini temel almıştır.

Gayrimüslimler genellikle tımarlı sipahi olmazlar. Tımarlı sipahiler genellikle Türk ve Müslümanlardan oluşur ve atlı askerlerdir. Tımarlı sipahiler, merkezden uzak bölgelerde bulunarak savaş zamanlarında orduda görev alırken barış zamanlarında bölgenin güvenliğini sağlarlar.

Tımar sisteminin bozulmasının sonuçları arasında şunlar sayılabilir:
- Tımar sipahilerinin sayısının azalması ve yeniçeri sayısının artması nedeniyle devletin askeri harcamaları artmıştır.
- Üretimin azalması vergi gelirlerinin düşmesine neden olmuştur.
- Artan vergilerle halk zor durumda kalmıştır.
- Köyden kente göç artmış, işsizlik artış göstermiştir.
- Tarımsal ürünlerin azalması ekonomik olarak ciddi sorunlara yol açmıştır.

Tımar sisteminin bozulması 1839 yılında Tanzimat Fermanı ile gerçekleşmiştir, bu da Osmanlı Devleti'nin tarihinde önemli bir dönemeç olmuştur.

Mukataa kurumu, Osmanlı maliye tarihinin önemli bir konusu olan ve devlet harcamalarını finanse etmek için kullanılan bir sistemdir. Mukataa, devletin nakit ihtiyacını karşılamaya ve iç borçlanmayı sağlamaya hizmet ederken özel sektörü finansal sürece dahil etme amacını taşır.

Osmanlı Devleti'nde yaşayan gayrimüslimler, İslam Devleti tarafından fethedilen topraklarda "haraç" adı altında vergi öderler. Haraç, harac-ı muvazza ve harac-ı mukaseme olmak üzere iki kısımdan oluşur. Gayrimüslimler tarımsal faaliyetlerinden elde ettikleri gelirler üzerinden vergilendirilirler.

Osmanlı Devleti'nde tarımsal üretimin devamlılığını sağlayan sistemlerden biri tımar sistemidir. Tımar sisteminde yer alan sipahiler savaş zamanlarında orduda görev alırken barış zamanlarında bölgenin güvenliğini sağlayarak toprakların verimli bir şekilde işlenmesine yardımcı olurlardı.

Osmanlı'da tarım, ekonominin temelini oluşturan bir faaliyetti. Tarım faaliyetleri devlet gelirlerinin önemli bir kaynağıydı ve vergilerin çoğu tarımsal üretimlerden alınırdı. Köylüler, kendilerine devlet tarafından verilen toprakları ekerek geçimlerini sağlarken, toprağa dayalı bu sistem çocuklara miras yoluyla aktarılırdı.

Tımarlı sipahiler genellikle atlı savaşçılardır. Tımarlı sipahilerin temel görevi savaş zamanlarında savaşa katılmak ve barış zamanlarında bölgenin güvenliğini sağlamaktır.

Tımarlı sipahiler, tımar sistemi içinde vergi ödemek suretiyle geçimlerini sağlarlardı. Halktan toplanan vergiler, tımarlı sipahilere maaş olarak dağıtılır ve bu sayede sistem işlerliğini sürdürürdü.

Tımar sisteminin bozulması, Osmanlı Devleti'ni hem ekonomik hem de askeri açıdan olumsuz yönde etkilemiştir. Tarım üretimi azalmış, vergi gelirleri düşmüş ve bu da devletin mali açıdan zor duruma düşmesine neden olmuştur. Aynı zamanda siyasi ve askeri alanda da tımar sisteminin bozulması Osmanlı Devleti'nin zayıflamasına ve gerilemesine sebep olmuştur.

Tımar sistemi, Osmanlı Devleti'nin maaş yükünü hafifleten, üretimi denetim altında tutarak sürekliliği sağlayan, toprakların güvenliğini sağlayarak devlet otoritesini koruyan bir sistemdir. Aynı zamanda, göçebe yaşam tarzından yerleşik hayata geçişte de etkili olmuştur.

Tımar sistemi Osmanlı Devleti'nin gerileme döneminde üst üste kaybedilen savaşlar sonucunda topraklarının yetersiz gelmeye başlamasıyla bozulmuştur. 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı ile birlikte tımar sistemi resmen kaldırılmıştır. Bu durum, Osmanlı Devleti'nin askeri, ekonomik ve siyasi alanlarda yaşadığı sorunları derinleştirmiştir.