Toplumcu gerçekçi şairler, genellikle Marksizm'e, sosyalizme ve materyalizme bağlı bir akım olan toplumcu gerçekçilikten etkilenmişlerdir. Bu akım, işçi, emekçi ve köylü sınıfının ezildiği temel düşünceden yola çıkar ve toplumsal adaletsizliklere eleştirel bir bakış açısı getirir. Aynı zamanda, Atatürk ilkeleri arasında bulunan halkçılık ve köycülük anlayışından da etkilenen toplumcu gerçekçi şairler, eserlerinde halkın sesi olmayı, toplumsal sorunları ve adaletsizlikleri dile getirmeyi amaçlarlar.

Toplumcu gerçekçi şiir ve sanat anlayışı, dinsel ve töresel bağlardan kurtulmayı hedefler. Tezi olan bir edebiyat türü olan toplumcu gerçekçi şiirde iyimser bir bakış açısı egemendir ve insanı belirleyen temel öge olarak kollektivizm ön plana çıkarılır. Bu akım, toplumsal adalet, eşitlik ve dayanışma gibi kavramları ön plana çıkararak toplumsal dönüşümü amaçlar.

Toplumcu gerçekçi yazarlar arasında Sabahattin Ali, Orhan Kemal, Kemal Tahir, Yaşar Kemal gibi önemli isimler bulunmaktadır. Bu yazarlar, eserlerinde genellikle toplumsal adaletsizlikleri, emekçilerin sorunlarını ve köylü yaşamını konu edinirler.

Toplumcu gerçekçi şiirin özellikleri arasında, serbest nazımın kullanılması, ideolojik içeriğe sahip olması, karmaşık biçimli tekniklerin kullanılması ve politik içeriğiyle güçlü bir etkileme potansiyeline sahip olması gibi özellikler yer almaktadır. Bu akım, toplumu ve insanı merkezine alarak toplumsal değişimi, adaleti ve eşitliği savunur.

Serbest nazım ve toplumcu şiirin öncüleri genellikle toplum için sanat anlayışını benimseyen şairlerdir ve gelecekçilik (fütürizm) akımından etkilenmişlerdir. Bu şairler, toplumsal kaygıları eserlerine yansıtarak toplumun sorunlarına dikkat çekerler ve sanatlarını toplumsal bir amaç doğrultusunda kullanırlar.

Saf şiir anlayışının temsilcileri arasında Ahmet Haşim, Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Hamdi Tanpınar, Necip Fazıl Kısakürek, Cahit Sıtkı Tarancı ve Ahmet Muhip Dıranas gibi önemli şairler bulunmaktadır. Saf şiir, genellikle estetik kaygılarla yazılan ve dilin güzelliğine odaklanan bir şiir anlayışını ifade eder.