haberci
Meraklı Üye
İran ile İsrail arasındaki gerilim bir haftayı geride bıraktı ve Türkiye, İran'ın egemenlik haklarını koruması ve İsrail'e saldırıları durdurması çağrısında bulunuyor. Ankara, İsrail'i bölgedeki istikrarsızlığın sorumlusu olarak suçlarken, İran'a temkinli bir destek sunuyor.
Türkiye, İsrail'in Gazze'de on binlerce kişinin ölümüne ve büyük yıkıma yol açan saldırılarına karşı sert bir dil kullanıyor, Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki saldırıları sonrasında İsrail'e yönelik tepkisini dile getiriyor.
Ankara, uzun yıllardır Tahran ile pragmatik ve dengeli bir ilişki yürütüyor ancak bu ilişkinin altında zaman zaman ciddi gerilimlere neden olan bir rekabet yatıyor.
Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselişiyle birlikte Safeviler tarafından kurulan Pers İmparatorluğu arasında 500 yıllık bir bölgesel rekabet başladı. İki imparatorluk, bölgedeki etkinliklerini artırmak için uzun yıllar savaştı ve 1639'da imzalanan Kasr-ı Şirin Anlaşması ile sınırlar belirlendi.
Bu anlaşma, günümüz Türkiye-İran sınırını geniş ölçüde belirledi ancak rekabet devam etti ve mezhep farklılıkları da bu rekabette rol oynadı.
İran'da Şii İslam temelinde kurulan yeni rejimin en büyük bölgesel rakibi Suudi Arabistan olurken, İran uluslararası alanda izole edildi ve yeni bir doktrin geliştirdi. Bu doktrin, silahlı gruplar oluşturarak bölgede nüfuz alanları oluşturmayı hedefliyordu.
Türkiye ve İran, bölgedeki güç dengelerinin değişmesiyle yeni gruplar üzerinde etki sahibi olmaya çalıştı. Türkiye'nin İran ile ilişkileri ise "ne dost ne düşman" olarak nitelendiriliyor ve iki ülke arasında gerilimler yaşanıyor.
Irak ve Suriye'deki iç savaşlar sırasında Türkiye ve İran, farklı tarafları destekledi ve bu durum rekabeti artırdı. Türkiye'nin askeri operasyonlarına İran'ın tepkisi ve Irak'taki nüfuz alanı da rekabeti körükledi.
Ekonomik ilişkiler de rekabetin bir parçası oldu. Türkiye'nin gaz tedarikçisi olarak İran'ı uzun yıllar görülmesine rağmen, Türkiye gaz kaynaklarını çeşitlendirmeye yönelik adımlar attı ve İran ile enerji işbirliği azaldı.
İran'ın nükleer çalışmaları Türkiye'nin endişelerine yol açarken, Türkiye'nin İran ile ilişkileri de kriz dönemlerinde gerildi. Türkiye, bölgedeki istikrarsızlığı göz önünde bulundurarak İran'ı destekliyor ancak rekabet devam ediyor.