Aşağıda, TCMB ile Çin Merkez Bankası (PBoC) arasında imzalanan yeni Türk lirası–Çin yuanı takas (swap) anlaşmasının temel maddeleri ile olası etkileri özetlenmiştir:

1. Anlaşmanın içeriği
• Taraflar: TCMB Başkanı Fatih Karahan ve PBoC Başkanı Pan Gongsheng
• Tutar: Güncel kurlara göre en fazla 189 milyar TL veya 35 milyar Çin yuanı
• Süre: 3 yıl (karşılıklı mutabakatla uzatılabilir)
• Amaç:
– Yerel para birimleriyle finansmanlı ticareti kolaylaştırmak
– İkili ticaret ve mali iş birliğini güçlendirmek
• Ek mutabakat: Renminbi takas düzenlemelerinin teknik esaslarına dair protokol

2. Swap (Takas) Anlaşmasının İşleyişi
• TL karşılığında yuan veya yuan karşılığında TL sağlama hakkı
• Kur ve faiz oranları sınırları, önceden belirlenmiş çerçevede uygulanır
• Kullanılan miktarlar vade sonunda geri ödenir; yeniden kullanılabilir

3. Beklenen Faydalar
• Döviz rezervlerinde çeşitlendirme: Hem TL hem yuan rezervlerini güçlendirme imkânı
• Döviz kurlarında oynaklık riskinin azalması: Özellikle ticarette döviz açık pozisyonlarına tampon
• Ticaret hacminin artması: Özellikle enerji, sanayi ve tarım ürünlerinde yerel para kullanımı teşvik edilecek
• Çin'in "kuşak ve yol" girişimiyle uyum: Türkiye'nin Çin pazarına ve altyapı projelerine erişimi kolaylaşabilir
• Finansal iş birliği altyapısının derinleşmesi: Bankalar arası teknolojik ve düzenleyici standartların yakınsaması

4. Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
• Kullanım oranı ve sermaye yeterliliği: Merkez bankalarının swap limitlerini ne ölçüde kullanacağı, likidite dengesi açısından önemli
• Kur riski: Anlaşma istenildiği kadar TL / yuan sağlamıyor; aşırı kullanımda yeniden finansman maliyeti yükselir
• Siyasi ve jeopolitik boyut: Türkiye ile Çin arasındaki ilişkilerin gelişimi, anlaşmanın kapsamını ve süresini doğrudan etkileyebilir
• Uzun vadeli bağımlılık riski: Swap hattının sürekli kullanımı, döviz piyasasına dışsal bağımlılığı artırabilir

5. Sonuç ve Öngörüler
• Bu takas anlaşması, iki ülke arasındaki ticari ve finansal bağları yerel para üzerinden güçlendirmeye odaklanıyor.
• Özellikle dolar/euro yerine TL–yuan ticaretinin artması, hem Türkiye'nin hem de Çin'in rezerv yönetimi stratejilerinde esneklik sağlayabilir.
• Önümüzdeki dönemde ticaret hacmindeki değişimler, swap hattının kullanım düzeyi ve mukabil tedbirler (döviz mevduat düzenlemeleri, KKM gibi) takip edilerek anlaşmanın etkinliği değerlendirilebilir.