Sevgili analar,
Bebeğinizi sıhhatle kucağınıza aldınız. En değerli kısmı artta bıraktınız. Artık önünüzde yeni bir periyot başlıyor ve natürel ki yeni yeni sorular : bebeğimi nasıl beslenmeliyim? Birinci 6 ay yalnızca ana sütü mü vermeliyim? Su verecek miyim ? ek besinlere ne vakit geçeyim ? hangisini vereyim hangisini vermeyeyim ? hangi besinden ne kadar vereyim ? sorular … sorular… sorular… başınız çok karışık biliyorum.
Bir de bu devirde akıl imamları çoktur. Etrafınızdaki herkes bir anda hususun mütehassısı kesilir. Bir evlat büyüten herkes kendi çocuğundaki deneyimlerini uygun niyetle size aktarır. Bu çok olağan bir davranıştır. Burada yapmanız gereken size söylenenleri dinleyip aklınızın bir zaviyesine örnek olarak yazmak. Ben ve benim üzere hususun mütehassıslarının metinlerini okuyarak da hem son gelişmelerden haberdar olursunuz, hem akıllıca malumata ulaşırsınız hem de bizim sayıca ziyade bebeğin beslenmesi ile ilgili size sunduğumuz haberlerden yararlanmış olursunuz. Okuduğunuz makalelerin bebek beslenmesi konusunda bilirkişi olan şahıslar tarafından yazılmış olmasına dikkat edin. Zira artık internette çok çokça kirli ve yanlış malumata ulaşabiliyorsunuz. Maatteessüf ağzı olan konuşuyor ortamı mevcut. Daha ileri bir yardım almak isterseniz bulunduğunuz kentteki bir diyetisyenden yardım almaktan çekinmeyin.
Beslenme bizim için her yaşta kıymetlidir ancak doğumdan sonraki birinci 2 yaşta ekstra bir kıymeti vardır. Zira bu devir evladın en süratli büyüme ve gelişmesinin olduğu devirdir. Büyüme geriliği, vitamin ve mineral eksiklikleri ve ishaller en çok bu devirde görülür. Bu periyotta oluşan büyüme geriliğinin ileriki yaşlarda düzeltilmesi ise nispeten zordur. O yüzden evlatların beslenme alışkanlıklarının bu periyotta kazandırılması gerekir. Bu beslenme alışkanlıkların hakikat beslenme alışkanlıkları olması gerekir ki evlat ileriki yaşlarında ve yetişkinlik periyodunda yanlış edinilmiş beslenme alışkanlıkları yüzünden sıhhat meseleleri yaşamasın. Bu mevzuda anaların bilinçlenmesi çok çok kıymetlidir.
ÖNCELİKLE BIRINCI 6 AY ANA SÜTÜ :yeni doğan bir bebek için en münâsib besin muhakkak kendi validesinin sütüdür. Her ananın sütü kendi bebeğine kişiseldir. Bu vücudumuzun bir mucizesidir valideler. Bebeğindeki eksikliklere nazaran ananın sütünün içeriği değişmektedir.
Biraz neden ana sütü dediğimizi açalım. Öncelikle ana ve bebek arasındaki duygusal bağı geliştirmesinin yanı sıra, ucuzdur, sterildir, hazırlanması için bir süreç gerektirmez, içeriği bebeğin gereksinmelerine müsaittir, hormonlar ve büyüme faktörleri içerir, enfeksiyon önleyicidir, kronik illetlere yakalanma riskini azaltır, çene ve diş gelişimini sağlar ve bebeğin ruhsal, bedensel ve zihinsel gelişimine yardımcı olur. Bunlar yalnızca bir kısmı.
Ana sütünün içeriğine bakalım. Sanki neler var içinde ?
Ana sütündeki protein inek sütüne orantıyla daha azdır, ancak içindeki protein bebek tarafından tamamıyla emilir. Bu da ana sütünün biyoyararlılığını arttırmaktadır.
Ana sütündeki proteinin farkı whey proteinleri ziyade içermesidir. İnek sütünün kazein/whey nispeti 80/20 iken, ana sütünde bu nispet 40/60 dır. Bu bileşim evladın gelişimi için elverişlidir. İnek sütünde bulunan whey proteinleri yüksek ölçüde β-laktoglobulin içerir ki bu bileşen çocuklarda alerjen bir tesir gösterir. Ana sütündeki whey proteinleri β-laktoglobulin içermez.
Ana sütünde büyüme faktörleri bulunur.
Ana sütündeki kazein inek sütündeki kazeinden daha kolay metabolize olmaktadır.
Ana sütü antienfektif öğeler içerir ki bu da evladın mide barsak başta olmak üzere bütün enfeksiyonlardan korunmasına yardımcı olur.
Ana sütünün yağ içeriği bebeğin dimağ gelişimininin alışılagelmiş olmasını sağlayan trigiserit yapısında palmitik ve oleik asitlerdir. Ana sütünün yağının emilimi ve sindirimi yeniden ana sütünün içinde bulunan yağ asidi enzimleri sayesinde çok kolaylaşır.
Emzirme sırasında iki tip süt salgılanır: birincisi ilk süt ( fore milk – ön süt ) yağdan yoksul, laktozdan güçlü sulu bir süttür. Bebekteki dehidratasyonu ve hipoglisemiyi önler. Bu yüzden birinci 6 ay bebeklere su vermenize gerek yoktur. Bebek su gereksinimini ana sütünden sağlar. 2. süt ( hind milk ) yağlı süttür. Emzirmenin sonlarına akıllıca bebek bu süte ulaşır. Bu sütün yağ içeriği ve protein içeriği yüksektir. Bebeğin bu süte ulaşabilmesi için emme vadesinin uzun olması gerekir. Yağlı süt kuvvet yanında doygunluk vereceği için de evlatta rahatlama ve derin uyku görülebilir. Bu nedenle her emzirmede analar bir göğsün tamamını boşaltmalıdır.
Evlat emme müddetini kendi murakabesi altına aldığı için obezite önlenmiş olur.
Ana sütünün yağ ve protein içeriği validenin beslenmesinden etkilenir. Bu yüzden ana emzirme periyodunda yerinde ve istikrarlı beslenmelidir. Sütün karbonhidrat pahası ananın beslenmesinden etkilenmez. O yüzden ana emzirme periyodunda tatlı, hamurişi ve şekerli azıkların tüketimine dikkat etmelidir. Unutmayalım ki bebeğe süt olacak diye emzirme devrinde haddinden fazla beslenerek hamilelik devrinde aldığından daha ziyade kilo alan pek çok ana vardır. Validenin sağlıklı süt salgılaması için kâfi ve istikrarlı beslenmesi, bol likit tüketmesi, korkulardan uzak olması, bebeği ile ten teması kurması ve muhitten gelecek olumsuz laflara kulak asmaması kâfi olacaktır.
K ve D vitaminleri dışında ana sütündeki yağda eriyen ve suda eriyen vitaminleri yoğunluğu bebek için ülküdür. Sürece ile kayıplar olmadığı için vitaminlerin biyoyararlılığı yüksektir.
Ana sütünün kalsiyum ölçüsü inek sütünün % 25 ‘i kadar olsa da barsak pH’sının asit olması, yağ emiliminin daha düzgün ve fosfor emiliminin düşük olması nedeniyle ana sütündeki kalsiyumun % 55’ i emilir, inek sütünde bu orantı % 38 dir.
Ana sütünün demir yoğunluğu düşüktür lakin biyoyararlılığı yüksektir. İnek sütündeki demirin % 5-10’ u emilebilirken, ana sütündeki demirin % 50’ si emilebilmektedir.
Bu ve bunun üzere daha pekçok ana sütünün bebek için en yararlı besin olduğuna dair kanıtlanmış durum laf mevzusudur. O yüzden birinci 6 ay şayet ananın sütü evladın büyümesi için yeterliyse yalnızca ana sütü verilmesi kafidir.
EK BESİNLERE BAŞLAMA
Birinci 6 ay beslenmenize de dikkat ederek bebeğinizi ana sütüyle beslediniz. Bebeğinizin ruhsal, mental ve fizikî gelişiminde de her şey alışılagelmiş gidiyor. Artık bebeğiniz büyüyor farklı muhtaçlıkları oluşmaya başladı. Ek besinlere başlama noktasında kimi etmenler ortaya çıkmaktadır :
VAKTINDE:Büsbütün yahut kısmen ana sütü ile beslenirken kuvvet ve besin öğelerine gereksinmelerinin arttığı periyotta başlanmalıdır. ( 6. Ay )
EHLIYETLI : Büyüyen evladın gereksinimi olan güç, protein ve gayrı besin öğelerini karşılayacak orantıda olmalıdır.
SAĞLAM: Hijyenik olarak hazırlanıp mütenasip koşullarda saklanmalı, duru kaplarda ve paklık kurallarına müsait olarak servis edilmelidir.
MÜTENASIP : Evladın açlık ve tokluk durumu, iştahı, beslenme formu (kendi kendine, kaşıkla ezme yahut püre olarak) ve öğün aralıkları (günlük beslenme sayısı) düşünülerek planlanmalıdır.
Aylara nazaran bebeklere verilmesi gereken ek besinler :
0 – 6 Ay
YALNIZCA ANA SÜTÜ
(Bebeğin aylara nazaran büyümesi izlenmelidir)
6. ay
Ana sütüne devam / ana sütü bittiyse devam sütü
Yoğurt
Meyve suyu, zerzevat suyu ve püresi
Pekmez
Yumurta sarısı (1/4 oranında)
7. ay
Ana sütüne devam
Yoğurt
Meyve suyu, zerzevat suyu
Pekmez
Pirinç unu, pirinç
Yumurta sarısı (tam)
Et (balık, tavuk etleri ve al et)
Bitkisel yağlar
Zerzevat püre yahut zerzevat çorba
8. ay
Ana sütüne devam
Yoğurt
Meyve suyu, zerzevat suyu
Pekmez
Et (balık, tavuk etleri ve al et), kuzu yahut tavuk karaciğeri
Bitkisel yağlar
Düzgün ezilmiş hane yemekleri (kıymalı ve sebzeli)
Tam yumurta yahut pastörize peynir
Tahıl – al mercimek, kurufasulye, nohut ezmeleri
12. ay
Ana sütüne devam
Yoğurt
Meyve yahut taze sıkılmış meyve suyu, zerzevat suyu
Pekmez
Yumurta (tam) yahut pastörize peynir
Aile sofrasına oturtulup kendi deneyimlerine nazaran seçim
(ev yemekleri, dolmalar, kıymalı zerzevat yemekleri, tarhana,
mercimek, unlu ve yoğurtlu çorbalar, makarna, pilav vs)
Bundan sonraki aylarda bebeğiniz sizinle bir arada sofraya oturup ailenin mutfağında pişen yemeklerden yiyebilir.
Bebeğinizi sıhhatle kucağınıza aldınız. En değerli kısmı artta bıraktınız. Artık önünüzde yeni bir periyot başlıyor ve natürel ki yeni yeni sorular : bebeğimi nasıl beslenmeliyim? Birinci 6 ay yalnızca ana sütü mü vermeliyim? Su verecek miyim ? ek besinlere ne vakit geçeyim ? hangisini vereyim hangisini vermeyeyim ? hangi besinden ne kadar vereyim ? sorular … sorular… sorular… başınız çok karışık biliyorum.
Bir de bu devirde akıl imamları çoktur. Etrafınızdaki herkes bir anda hususun mütehassısı kesilir. Bir evlat büyüten herkes kendi çocuğundaki deneyimlerini uygun niyetle size aktarır. Bu çok olağan bir davranıştır. Burada yapmanız gereken size söylenenleri dinleyip aklınızın bir zaviyesine örnek olarak yazmak. Ben ve benim üzere hususun mütehassıslarının metinlerini okuyarak da hem son gelişmelerden haberdar olursunuz, hem akıllıca malumata ulaşırsınız hem de bizim sayıca ziyade bebeğin beslenmesi ile ilgili size sunduğumuz haberlerden yararlanmış olursunuz. Okuduğunuz makalelerin bebek beslenmesi konusunda bilirkişi olan şahıslar tarafından yazılmış olmasına dikkat edin. Zira artık internette çok çokça kirli ve yanlış malumata ulaşabiliyorsunuz. Maatteessüf ağzı olan konuşuyor ortamı mevcut. Daha ileri bir yardım almak isterseniz bulunduğunuz kentteki bir diyetisyenden yardım almaktan çekinmeyin.
Beslenme bizim için her yaşta kıymetlidir ancak doğumdan sonraki birinci 2 yaşta ekstra bir kıymeti vardır. Zira bu devir evladın en süratli büyüme ve gelişmesinin olduğu devirdir. Büyüme geriliği, vitamin ve mineral eksiklikleri ve ishaller en çok bu devirde görülür. Bu periyotta oluşan büyüme geriliğinin ileriki yaşlarda düzeltilmesi ise nispeten zordur. O yüzden evlatların beslenme alışkanlıklarının bu periyotta kazandırılması gerekir. Bu beslenme alışkanlıkların hakikat beslenme alışkanlıkları olması gerekir ki evlat ileriki yaşlarında ve yetişkinlik periyodunda yanlış edinilmiş beslenme alışkanlıkları yüzünden sıhhat meseleleri yaşamasın. Bu mevzuda anaların bilinçlenmesi çok çok kıymetlidir.
ÖNCELİKLE BIRINCI 6 AY ANA SÜTÜ :yeni doğan bir bebek için en münâsib besin muhakkak kendi validesinin sütüdür. Her ananın sütü kendi bebeğine kişiseldir. Bu vücudumuzun bir mucizesidir valideler. Bebeğindeki eksikliklere nazaran ananın sütünün içeriği değişmektedir.
Biraz neden ana sütü dediğimizi açalım. Öncelikle ana ve bebek arasındaki duygusal bağı geliştirmesinin yanı sıra, ucuzdur, sterildir, hazırlanması için bir süreç gerektirmez, içeriği bebeğin gereksinmelerine müsaittir, hormonlar ve büyüme faktörleri içerir, enfeksiyon önleyicidir, kronik illetlere yakalanma riskini azaltır, çene ve diş gelişimini sağlar ve bebeğin ruhsal, bedensel ve zihinsel gelişimine yardımcı olur. Bunlar yalnızca bir kısmı.
Ana sütünün içeriğine bakalım. Sanki neler var içinde ?
Ana sütündeki protein inek sütüne orantıyla daha azdır, ancak içindeki protein bebek tarafından tamamıyla emilir. Bu da ana sütünün biyoyararlılığını arttırmaktadır.
Ana sütündeki proteinin farkı whey proteinleri ziyade içermesidir. İnek sütünün kazein/whey nispeti 80/20 iken, ana sütünde bu nispet 40/60 dır. Bu bileşim evladın gelişimi için elverişlidir. İnek sütünde bulunan whey proteinleri yüksek ölçüde β-laktoglobulin içerir ki bu bileşen çocuklarda alerjen bir tesir gösterir. Ana sütündeki whey proteinleri β-laktoglobulin içermez.
Ana sütünde büyüme faktörleri bulunur.
Ana sütündeki kazein inek sütündeki kazeinden daha kolay metabolize olmaktadır.
Ana sütü antienfektif öğeler içerir ki bu da evladın mide barsak başta olmak üzere bütün enfeksiyonlardan korunmasına yardımcı olur.
Ana sütünün yağ içeriği bebeğin dimağ gelişimininin alışılagelmiş olmasını sağlayan trigiserit yapısında palmitik ve oleik asitlerdir. Ana sütünün yağının emilimi ve sindirimi yeniden ana sütünün içinde bulunan yağ asidi enzimleri sayesinde çok kolaylaşır.
Emzirme sırasında iki tip süt salgılanır: birincisi ilk süt ( fore milk – ön süt ) yağdan yoksul, laktozdan güçlü sulu bir süttür. Bebekteki dehidratasyonu ve hipoglisemiyi önler. Bu yüzden birinci 6 ay bebeklere su vermenize gerek yoktur. Bebek su gereksinimini ana sütünden sağlar. 2. süt ( hind milk ) yağlı süttür. Emzirmenin sonlarına akıllıca bebek bu süte ulaşır. Bu sütün yağ içeriği ve protein içeriği yüksektir. Bebeğin bu süte ulaşabilmesi için emme vadesinin uzun olması gerekir. Yağlı süt kuvvet yanında doygunluk vereceği için de evlatta rahatlama ve derin uyku görülebilir. Bu nedenle her emzirmede analar bir göğsün tamamını boşaltmalıdır.
Evlat emme müddetini kendi murakabesi altına aldığı için obezite önlenmiş olur.
Ana sütünün yağ ve protein içeriği validenin beslenmesinden etkilenir. Bu yüzden ana emzirme periyodunda yerinde ve istikrarlı beslenmelidir. Sütün karbonhidrat pahası ananın beslenmesinden etkilenmez. O yüzden ana emzirme periyodunda tatlı, hamurişi ve şekerli azıkların tüketimine dikkat etmelidir. Unutmayalım ki bebeğe süt olacak diye emzirme devrinde haddinden fazla beslenerek hamilelik devrinde aldığından daha ziyade kilo alan pek çok ana vardır. Validenin sağlıklı süt salgılaması için kâfi ve istikrarlı beslenmesi, bol likit tüketmesi, korkulardan uzak olması, bebeği ile ten teması kurması ve muhitten gelecek olumsuz laflara kulak asmaması kâfi olacaktır.
K ve D vitaminleri dışında ana sütündeki yağda eriyen ve suda eriyen vitaminleri yoğunluğu bebek için ülküdür. Sürece ile kayıplar olmadığı için vitaminlerin biyoyararlılığı yüksektir.
Ana sütünün kalsiyum ölçüsü inek sütünün % 25 ‘i kadar olsa da barsak pH’sının asit olması, yağ emiliminin daha düzgün ve fosfor emiliminin düşük olması nedeniyle ana sütündeki kalsiyumun % 55’ i emilir, inek sütünde bu orantı % 38 dir.
Ana sütünün demir yoğunluğu düşüktür lakin biyoyararlılığı yüksektir. İnek sütündeki demirin % 5-10’ u emilebilirken, ana sütündeki demirin % 50’ si emilebilmektedir.
Bu ve bunun üzere daha pekçok ana sütünün bebek için en yararlı besin olduğuna dair kanıtlanmış durum laf mevzusudur. O yüzden birinci 6 ay şayet ananın sütü evladın büyümesi için yeterliyse yalnızca ana sütü verilmesi kafidir.
EK BESİNLERE BAŞLAMA
Birinci 6 ay beslenmenize de dikkat ederek bebeğinizi ana sütüyle beslediniz. Bebeğinizin ruhsal, mental ve fizikî gelişiminde de her şey alışılagelmiş gidiyor. Artık bebeğiniz büyüyor farklı muhtaçlıkları oluşmaya başladı. Ek besinlere başlama noktasında kimi etmenler ortaya çıkmaktadır :
VAKTINDE:Büsbütün yahut kısmen ana sütü ile beslenirken kuvvet ve besin öğelerine gereksinmelerinin arttığı periyotta başlanmalıdır. ( 6. Ay )
EHLIYETLI : Büyüyen evladın gereksinimi olan güç, protein ve gayrı besin öğelerini karşılayacak orantıda olmalıdır.
SAĞLAM: Hijyenik olarak hazırlanıp mütenasip koşullarda saklanmalı, duru kaplarda ve paklık kurallarına müsait olarak servis edilmelidir.
MÜTENASIP : Evladın açlık ve tokluk durumu, iştahı, beslenme formu (kendi kendine, kaşıkla ezme yahut püre olarak) ve öğün aralıkları (günlük beslenme sayısı) düşünülerek planlanmalıdır.
Aylara nazaran bebeklere verilmesi gereken ek besinler :
0 – 6 Ay
YALNIZCA ANA SÜTÜ
(Bebeğin aylara nazaran büyümesi izlenmelidir)
6. ay
Ana sütüne devam / ana sütü bittiyse devam sütü
Yoğurt
Meyve suyu, zerzevat suyu ve püresi
Pekmez
Yumurta sarısı (1/4 oranında)
7. ay
Ana sütüne devam
Yoğurt
Meyve suyu, zerzevat suyu
Pekmez
Pirinç unu, pirinç
Yumurta sarısı (tam)
Et (balık, tavuk etleri ve al et)
Bitkisel yağlar
Zerzevat püre yahut zerzevat çorba
8. ay
Ana sütüne devam
Yoğurt
Meyve suyu, zerzevat suyu
Pekmez
Et (balık, tavuk etleri ve al et), kuzu yahut tavuk karaciğeri
Bitkisel yağlar
Düzgün ezilmiş hane yemekleri (kıymalı ve sebzeli)
Tam yumurta yahut pastörize peynir
Tahıl – al mercimek, kurufasulye, nohut ezmeleri
12. ay
Ana sütüne devam
Yoğurt
Meyve yahut taze sıkılmış meyve suyu, zerzevat suyu
Pekmez
Yumurta (tam) yahut pastörize peynir
Aile sofrasına oturtulup kendi deneyimlerine nazaran seçim
(ev yemekleri, dolmalar, kıymalı zerzevat yemekleri, tarhana,
mercimek, unlu ve yoğurtlu çorbalar, makarna, pilav vs)
Bundan sonraki aylarda bebeğiniz sizinle bir arada sofraya oturup ailenin mutfağında pişen yemeklerden yiyebilir.
