1. İnönü Savaşı ve Sonuçları,
1. İnönü savaşı nedenleri ve sonuçları kısaca,
1. İnönü Savaşının tarihi
I İnönü Savaşı, oluşturulan Türk ordusunun batı cephesinde Yunan askerleri ile yapmış olduğu ilk muharebe niteliğindedir ve bu savaş adını ordunun başındaki (Albay) İsmet İnönü’den kazanmıştır.
1. İnönü Savaşının Temel Sebepleri
1) Anadolu’da ulusal güçlere saldırma planını yapan ve bunun için müsait bir anı ve yeri tetikte bekleyen Yunan askerlerinin Çerkez Ethem isyanının ardından bu topraklarda yaşanana buhran ve karmaşadan yararlanmak istemeleri.
2) Yeni oluşturulmuş Türk ordusunun güç toplamak ve strateji oluşturmak için vakit bulmasına izin vermemeleri
3) Üstte 2 maddede bahsedilen sebeplerden dolayı oluşan ve milleti zor duruma getirebilecek olan sebeplerden yararlanarak Sevr Anlaşmasını zoraki olarak imzalatıp bu anlaşma sonucunda kendine düşen toprakları en yakın zamanda ele geçirmeyi arzulamaları
4) Yunan askerlerinin tarafından duruma göz atıldığında ise müttefiklerine Venizelosun hükümdarlığını kaybetmesinin Anadolu topraklarındaki yıkıcı tutumlarını değiştirmeyeceğini belli etmeye çabalamaları
Taarruz
Yunan askerlerinin 2 000 tüfek, 150 ağır makineli tüfek, 50 adet top ve 200 kılıç içeren orduları Bursa’da bulunan üç tümenin ikisi ile taarruza başladılar. Uşak yöresinde bulunan bir kısım yunan ordusunun temel amacı burada yer alan Türk askerlerini karşılarında belirlemekte. Bu duruma karşı Batı Cephesinin Generali Albay İsmet İnönü ellerinde bulunan 6 000 tüfek, 50 adet makinalı tüfek, 28 adet top ve 300 tane kılıç gücünü İnönü cephesine nakletmiş ve düşmanı orada duraklatmaya karar vermişti. 9 ve 10 ocak tarihlerinde İnönü’de iki ordu arasında güçlü çekişmeler oldu 11 ocak tarihinde mühim şeyler yitiren ve mahvolmuş haldeki Yunan Ordusu daha ileriye gidecek hal bulamadığından Bursa dolaylarında eskiden oldukları yere geri gelmek mecburiyetinde kalmıştır. Bu muharebede düzenli Türk ordusu yeni kurulma halinde olmasına ve Çerkez Ethem isyanını halletmek için çabalamasına karşın güçlü bir karşı saldırı yapmış ve sayı olarak kendinden çok daha güçlü vaziyetteki düşman ordusunu savaşı bırakmak zorunda bırakmıştır.
Yunan askerleri İnönü Savaşında yaşadıkları bu ağır mağlubiyeti, saldırılarının keşif amaçlı olduklarını iddia ederek gizli tutmaya çabaladılar.
Sonuç olarak:
1) İnönü Savaşında elde edilen bu kazanç yeni oluşacak Türk Devleti’nin içindeki halini düzeltmiştir.
2) Türk ulusunun moralini yükseltmiş ve onlara umut aşılamıştır.
3) Düşman ordusuna karşı yapılan savaşın düzenli bir şekilde oluşturulan ordu sayesinde başarıya ulaşabileceği kanıtlanmıştır.
4) Düzenli ordu ile kuvay-ı milliye arasındaki atışmalar sona ermiştir.
5) Bu galibiyet meclisin otoritesini arttırmış, saygınlıkları güçlenmiştir.
6) Bundan sonra halktan vergi alma ve askere çağrılma işleri düzenli bir şekilde yürütülmeye başlamıştır.
7) En son da TBMM kazanılan bu galibiyetin kendine getirdiği saygınlık ile 20 ocak 1921 tarihinde Teşkilat-ı Esasıye yasayı ismiyle yepyeni bir anayasayı yürürlüğe sokmuştur.
İtilaf Devletlerinin gözünden incelendiğinde…
1) I İnönü savaşı Dünya basınının ilgisini Türk Ulusunun direnişine yöneltmiştir.
2) Türk toplumunun Anadolu topraklarında askeri bir direniş oluşturamayacağını düşünen İtilaf devletleri durumu tekrar gözden geçirmek mecburiyetinde kalmıştır.
3) İtilaf devletlerini Sevr Anlaşmasını imzalatmak amacıyla bir takım maddeleri hafifletme ve bunu da Londra’da yapılan bir görüşmede gözden geçirmek mecburiyetinde bırakmıştır.
4) Rus Devleti ile uzun bir zaman süren toplantılar bir neticeye bağlanmamış ve 16 mart 1921 tarihinde Moskova Anlaşması yapılmıştır.
5) Moskova Anlaşmasının öncesinde 1 mart 1921 tarihinde İngilizlerin hakimiyetinden kaçıp Türkiye gibi Sovyet Rusyadan yardım almaya çabalayan Afganistan devleti ile de bir yardımlaşma anlaşması düzenlendi, İki devlet yapılan anlaşmayla Doğu’yu işgal altına almak veya sömürge haline getirmeye çabalayan emperyalizme karşı beraber savaşma kararı vermişlerdir.
6) Afganistan Türklerin halifeliği elinde bulundurması nedeniyle İslam toplumundaki üstünlüğünü kabullenmiş ve Türkiye de Afganistan’a muallim ve subaylar yollayarak eğitim için yardım etmeyi kabullenmişti.
1. İnönü savaşı nedenleri ve sonuçları kısaca,
1. İnönü Savaşının tarihi
I İnönü Savaşı, oluşturulan Türk ordusunun batı cephesinde Yunan askerleri ile yapmış olduğu ilk muharebe niteliğindedir ve bu savaş adını ordunun başındaki (Albay) İsmet İnönü’den kazanmıştır.
1. İnönü Savaşının Temel Sebepleri
1) Anadolu’da ulusal güçlere saldırma planını yapan ve bunun için müsait bir anı ve yeri tetikte bekleyen Yunan askerlerinin Çerkez Ethem isyanının ardından bu topraklarda yaşanana buhran ve karmaşadan yararlanmak istemeleri.
2) Yeni oluşturulmuş Türk ordusunun güç toplamak ve strateji oluşturmak için vakit bulmasına izin vermemeleri
3) Üstte 2 maddede bahsedilen sebeplerden dolayı oluşan ve milleti zor duruma getirebilecek olan sebeplerden yararlanarak Sevr Anlaşmasını zoraki olarak imzalatıp bu anlaşma sonucunda kendine düşen toprakları en yakın zamanda ele geçirmeyi arzulamaları
4) Yunan askerlerinin tarafından duruma göz atıldığında ise müttefiklerine Venizelosun hükümdarlığını kaybetmesinin Anadolu topraklarındaki yıkıcı tutumlarını değiştirmeyeceğini belli etmeye çabalamaları
Taarruz
Yunan askerlerinin 2 000 tüfek, 150 ağır makineli tüfek, 50 adet top ve 200 kılıç içeren orduları Bursa’da bulunan üç tümenin ikisi ile taarruza başladılar. Uşak yöresinde bulunan bir kısım yunan ordusunun temel amacı burada yer alan Türk askerlerini karşılarında belirlemekte. Bu duruma karşı Batı Cephesinin Generali Albay İsmet İnönü ellerinde bulunan 6 000 tüfek, 50 adet makinalı tüfek, 28 adet top ve 300 tane kılıç gücünü İnönü cephesine nakletmiş ve düşmanı orada duraklatmaya karar vermişti. 9 ve 10 ocak tarihlerinde İnönü’de iki ordu arasında güçlü çekişmeler oldu 11 ocak tarihinde mühim şeyler yitiren ve mahvolmuş haldeki Yunan Ordusu daha ileriye gidecek hal bulamadığından Bursa dolaylarında eskiden oldukları yere geri gelmek mecburiyetinde kalmıştır. Bu muharebede düzenli Türk ordusu yeni kurulma halinde olmasına ve Çerkez Ethem isyanını halletmek için çabalamasına karşın güçlü bir karşı saldırı yapmış ve sayı olarak kendinden çok daha güçlü vaziyetteki düşman ordusunu savaşı bırakmak zorunda bırakmıştır.
Yunan askerleri İnönü Savaşında yaşadıkları bu ağır mağlubiyeti, saldırılarının keşif amaçlı olduklarını iddia ederek gizli tutmaya çabaladılar.
Sonuç olarak:
1) İnönü Savaşında elde edilen bu kazanç yeni oluşacak Türk Devleti’nin içindeki halini düzeltmiştir.
2) Türk ulusunun moralini yükseltmiş ve onlara umut aşılamıştır.
3) Düşman ordusuna karşı yapılan savaşın düzenli bir şekilde oluşturulan ordu sayesinde başarıya ulaşabileceği kanıtlanmıştır.
4) Düzenli ordu ile kuvay-ı milliye arasındaki atışmalar sona ermiştir.
5) Bu galibiyet meclisin otoritesini arttırmış, saygınlıkları güçlenmiştir.
6) Bundan sonra halktan vergi alma ve askere çağrılma işleri düzenli bir şekilde yürütülmeye başlamıştır.
7) En son da TBMM kazanılan bu galibiyetin kendine getirdiği saygınlık ile 20 ocak 1921 tarihinde Teşkilat-ı Esasıye yasayı ismiyle yepyeni bir anayasayı yürürlüğe sokmuştur.
İtilaf Devletlerinin gözünden incelendiğinde…
1) I İnönü savaşı Dünya basınının ilgisini Türk Ulusunun direnişine yöneltmiştir.
2) Türk toplumunun Anadolu topraklarında askeri bir direniş oluşturamayacağını düşünen İtilaf devletleri durumu tekrar gözden geçirmek mecburiyetinde kalmıştır.
3) İtilaf devletlerini Sevr Anlaşmasını imzalatmak amacıyla bir takım maddeleri hafifletme ve bunu da Londra’da yapılan bir görüşmede gözden geçirmek mecburiyetinde bırakmıştır.
4) Rus Devleti ile uzun bir zaman süren toplantılar bir neticeye bağlanmamış ve 16 mart 1921 tarihinde Moskova Anlaşması yapılmıştır.
5) Moskova Anlaşmasının öncesinde 1 mart 1921 tarihinde İngilizlerin hakimiyetinden kaçıp Türkiye gibi Sovyet Rusyadan yardım almaya çabalayan Afganistan devleti ile de bir yardımlaşma anlaşması düzenlendi, İki devlet yapılan anlaşmayla Doğu’yu işgal altına almak veya sömürge haline getirmeye çabalayan emperyalizme karşı beraber savaşma kararı vermişlerdir.
6) Afganistan Türklerin halifeliği elinde bulundurması nedeniyle İslam toplumundaki üstünlüğünü kabullenmiş ve Türkiye de Afganistan’a muallim ve subaylar yollayarak eğitim için yardım etmeyi kabullenmişti.