1. Mehmet Celebi Dönemi

SoruCevap

Yeni Üye
Çözümler
1
Tepkime
57
Yaş
36
Coin
256,936
Sultan Mehmet Celebi Donemi,








1 Mehmet Celebi Donemi




Mehmed Celebi: ( D ?, Edirne O 26 Mayıs 1421, Edirne ) beşinci Osmanlı padişahıdır Babası Yıldırım Bayezid, annesi Germiyanoğullarından Devlet Hatun'dur

Doğum tarihini 1379, 1382, 1386, 1389, 1390, 1391 gosteren kaynaklar da bulunmaktadır; ama tarihciler doğumu icin kesin kaynakla tarih bulunmadığını kabul ederler Arap ve Bizans tarihlerinde Kirişci veya Kiri olarak lakap verilmiştir Bunların ceşitli kaynaklarda değişik acıklamaları bulunur Yay yapma ozellikle yayın tutturulduğu ve cekildiği sert ipten kiriş yapma sanatini oğrenmiş olması, gencliğinde gureşcilik yapması, gencliğinde kendinin oldurulmesinden korkup bir kiriscinin yanında cıraklık yapması, gencliğinde yay kirişi ile boğulmak istenmesi şeklinde acıklamalar yapılmıştır

1413'ten sonra tek padişah olarak hukum surdu Sultan Mehmet Celebi , Fetret Devrini bitiren ve Osmanlı devletini tekrar eski gucune kavuşturan sultan olduğundan Osmanlı Devleti'nin 2kurucusu diye de anılmaktadır

Tek padişah olarak Sultan Mehmet Celebi once, Musa Celebi tarafından etrafına buyuk duvarlar inşa ettirilmiş olan, Edirne Sarayı'nda kaldı Burada kendini kutlamaya gelen yabancı elcileri kabul etti ve devletin ust kademelerine kendi goruşune uygun atamalarda bulundu Şeyh Bedrettin şeyhulislamlıktan atılıp ailesiyle İznik'e suruldu ve yerine Sunni ulemanın sectigi bir kişi getirildi Mihaloğlu Mehmet Bey de Anadolu'ya surgune gonderildi Musa Celebi tarafından Bizans'dan alınan Selanik ve Konstantinopolis yakınlarındaki bolgeler tekrar Bizans'a geri verildi

Sonra Anadolu seferine cıktı Once yangın ve kuşatmadan kurtulmuş olan devletin birinci başkenti Bursa'ya uğradı Sonra Ege sahillerine yurudu Ayaklanan İzmiroğlu Cuneyd Bey'i sindirerek Ayasoluk (şimdi Selcuk) kalesini aldı İzmir kalesini orada bulunan Senjan şovalyeleriyle yaptığı goruşmeler sonunda Osmanlı devletine kattı Senjan Şovalyelerine Bodrum'da yeni bir kale yapmak icin izin verdi Menteşe Beyliği arazilerinin coğunu tekrar Osmanlı devletine kattı 1414 ve 1415'te Goller Bolgesi'ne yoneldi Karamanoğuları eline gecmiş olan eski Hamitoğulları beyliği şehirlerini (Eğirdir, Akşehir, Beyşehir) ve arazilerini Osmanlı devletine kattı

Sonra 1413'te iki yıl once Bursa'ya yurumuş olan kendi kuzeni olan Karamanoğlu Mehmet Bey uzerine giderek Karamanoğulları ordusuyla Konya Ovası'nda savaştı, onu yendi; Konya'yı kuşattı Oğlu Mustafa Celebi ile beraber esir aldı Yine de onların canlarını bağışladı Kuzeni olan Karamanoğlu Mehmet Bey'le bir barış imzaladı Sonradan Karamanoğlu kurnazlığını gostermek icin yapılan karşı propagandalara gore Mehmed Bey barış yemini verirken elini elbisesi icinde sakladığı bir canlı guvercin uzerine koymuş ve sonradan bu kuşu azat ederek yaptığı yemini gecersiz saymış olduğu hikayesi tarihlere gecmiştirBu barışla birlikte Karamanoğlu'na Eskişehir, Kırşehir, Beyşehir, Sivrihisar'ı ve Niğde'yi verip, hilat giydirip, sancak verdi

images1mehmetcelebidonemi5b0f04c1790aa

Karaman seferinden donerken Sultan Mehmet Celebi Ankara'da rahatsızlık gecirdi ve Germiyanoğlu Yakup Bey'in hekimi Mevlana Sinan (şair Şeyhi) tarafından tedavi edildi ve Şeyhi'yi odullendirdi Şeyhi bu tedavinin ve odullendirmenin sonucları olarak başından gecenleri Harname adındaki unlu mesnevisinde değiştirerek hikaye ettiği bilinmektedir


Sultan Mehmet Celebi buradan Edirne'ye geri dondu 1416'da Rumeli seferine cıktı Arnavutluk'taki soylular Fetret doneminde orada bulunan Osmanlı birliklerini bolgelerinden cıkartmışlardı Mehmet oradaki Osmanlıların durumunu sahilde Avlonya (şimdi Vlorë) ve denizden icerilerde Akcahisar (şimdi Krujë) kalelerini eline gecirerek guclendirdi Mora'ya akıncılar gonderdi Musa Celebi'ye destek sağlamış olan Eflak Prensi Mircea (13861418) uzerine gitti Tuna nehrini aşarak Orta Macaristan yollarını kontrol eden ve Osmanlılar tarafından Yergoğu adıyla anılan Eflak şehrinde (şimdiki adi Giurgiu) cok korunaklı bir hisar yaptırdı 2 Bu sefer sonunda Eflak Prensi Mirce, yine Yıldırım Beyazid zamanında olduğu gibi, Eflak'ın Osmanlıların bağımlı bir devleti olmayı kabul etti Dobruca'nın tamamen Osmanlı eline gecmesini sağladı Buralara gozunu dikmiş olan Macar Kralına gozdağı vermek icin Erdel (Transilvanya) ve Macaristan'a akıncılar gonderdi Bosna'ya her yıl akıncılara gonderdi ve boylece oradaki toprak sahipleri soylular Osmanlı etkisine girdi ve sonunda Bosna kralı II Tvrtko Osmanlılara bağımlı devlet olmayı resmen kabul etti

Buradan tekrar Anadolu'ya gecip Candar Samsun uzerine yurudu İsfendiyaroğulları Timur'dan Kastamonu , Safranbolu ve etrafındaki bolgeleri almışlar ve Karamanoğulları ile Osmanlılar aleyhine muttefiklik kurmuşlardı Mehmet bu bolgeleri ve Samsun'u tekrar Osmanlı yonetimi altına aldı Bu havalide oturan, Timur'dan kalan Tatarlar'ı ve Turkmenleri Rumeli'de Filibe civarına Tatar Pazarı merkezli bir bolgeye surdu

images1mehmetcelebidonemi5b0f04c29a8ca

Sultan Mehmet Celebi'nin padişahlık doneminde Gelibolu'da birinci defa olarak Osmanlı donanması kuruldu Bu ufak donama Calı Bey komutasında 1416'da ilkbaharında Ege Denizi'nde Osmanlı ticaret gemilerine devamlı hucum eden Hıristiyan Naksos Duku'ne karşı gonderildi Fakat filo birden rota değiştirip Trabzon'dan emtia ile geri donmekte olan Venedik ticaret gemilerini takibe girişti Ticaret gemileri Venedik'in Ege'de ussu olan Negroponte (Eğriboz)'a kacmayı başardılar Osmanlı donanması bu limana hucum ettiyse de sonuc alamadı Bu sırada Petro Loredan komutasındaki Venedik donanması yakınlarda bulunmaktaydı ve bu filo Calı Bey'in filosunu Gelibolu'ya kadar takibe gecti 29 Mayis sabahı Osmanlı donanması ile Venedik donanması Canekkale onunde iki devlet arasındaki ilk deniz savaşını başlattılar Bu savaş oğleden sonra 2'ye kadar surdu ve Venediklilerin galibiyeti ile sona erdi Venedik donanması yeni Osmanli donanmasının butun gemilerini tahrip etti; yalnız altı kadırga ve dokuz kalyota Venediklilere teslim olmuştu Venedikliler Calı Bey ve tum gemi reisleri dahil Osmanlı denizcilerinin tumunu (Musluman Hristiyan ayrımı yapmadan, esirler dahil) oldurmuşlerdir Venediklilerin bu hic kıyımsız, hunhar tutumlarına neden Osmanlı devletinin Ege Denizi uzerinde Venedik tekelini ortadan kaldırması korkuları ve bunu onleme cabaları olmuştur Bunun sonucunda Osmanlı ve Venedik devleti arasında ilk barış antlaşması yapılmıştır 1417'de Sultan Mehmet Celebi'nin bu anlaşmayı resmen imzalamak icin Venedik'e gonderdiği elcisi ve maiyetinin Venedik'te masrafını devletin cektiği cok şaşaalı ve buyuk bir torenle karşılanıp ağırlandıkları Venedik tarihlerine gecmiştir 3
Mehmet Celebi Divan uyeleri ile

14181419'da Sultan Mehmet Celebi'yi uğraştıran sorun eski Simavna kadısı ve Musa Celebi'nin Edirne'de hukumdarlığı sırasında Şeyhulislamlık yapmış olan Şeyh Bedrettin'in ve yardımcılarının isyanı olmuştur Şeyh Bedrettin ailesiyle İznik'e surulmuştu 1418'de buradan kacıp once Candar'a gitti; ama burada fikirleri tutunmamıştı SinopKırımEflak uzerinden Dobruca'da Deliorman'a gitti Eflak Prensi Mircea'nin yerine gecen oğlu Mihail'in para ve asker desteğini sağladı Burada yerleştirilmiş olan coğu Alevi olan ve kendi radikal doktrinlerine fikirleri uyan Yoruklerden bir ordu toplamaya başladı ve isyan bayrağını actı

images1mehmetcelebidonemi5b0f04c39e04d

Bu sırada Şeyh Bedrettin'in Anadolu'da halife olarak geride bıraktığı Borkluce Mustafa İzmir yakınlarında Karaburun Yarımadası'nda, Torlak Kemal ise Manisa'da asker toplayıp isyana başlamışlardı Vezirazam Amasyalı Beyazıd Paşa ve Manisa'da Sancak Bey olan Şehzade Murat bunlar uzerine gonderildi Amasyalı Beyazid Paşa Karaburun'da gayet guclu direniş gosteren Borkluce'yi mağlup etti ve Şehzade Murat ise Torlak Kemal'in hakkından geldi Bu iki isyancı da asılarak idam edildiler Fakat bu yorelerde Şeyh Bedrettin'in fikir ve onerilerine devamlı inanan bulunmaya devam etti

Oradan Rumeli'ye gecen veziriazam Amasyalı Beyazıd Paşa Şeyh Bedrettin uzerine gitti ve isyancılar cok direniş gosteremeden Şeyh Bedrettin'i ele gecirdi Serez'de yapılan bir yargılama sonucunda Şeyh Bedrettin orada idam edildi

Sultan Mehmet Anadolu'ya yine dikkatini cekti Saruhan (1415) ve Menteşe (1416) beylikleri daha onceden ortadan kaldırılmıştı Sıra guneyde Antalya yorelerine Tekeoğullarına gelmişti ve buradaki beyliği de ortadan kaldırdı Batı Anadolu'da sadece Osmanlılara her zaman yardım etmiş Germiyanoğulları beylik olarak kaldı ama bu beyliğe ait Afyonkarahisar ve Kutahya şehirleri Osmanlı idaresine verildi

Sultan Mehmet Celebi'yi son ilgilendiren sorun ise Ankara Savaşı sonunda kaybolmuş olan kardeşi Mustafa Celebi olduğunu iddia eden bir kişinin bu savaştan 18 yıl sonra ortaya cıkmasıydı Bircok tarihcinin gercek Mustafa Celebi olduğunu kabul ettiği, ama sonradan Osmanlı propagandası ile Duzmece Mustafa adı verilen bu kişi Venedikliler yardımı Teselya ile Selanik'te kendini 1418'de Osmanlı sultanı olarak ilan etti Sultan Mehmet Celebi Anadolu'da bulunduğu icin ve Sadrazam ise Şeyh Bedrettin ile uğraşmakta iken Edirne'ye doğru yurume imkanı buldu Fakat Sultan Mehmet Celebi hemen Trakya'ya gecip Mustafa uzerine yurumeye başladı ve Mustafa'nın ordusu bozulup eridi Mustafa ise Bizanslılara sığınmak zorunda kaldı

Sultan Mehmed Celebi 26 Mayıs 1421'de Edirne'de bir surek avı sırasında at sırtında felc oldu, duştu ve yaralandı Olum doşeğinde Veziriazam Amasyalı Beyazıd Paşa ve vezirleri İvaz Paşa ve Candarlı İbrahim Paşa'yi cağırıp

Tez oğlum Murat'i getirin Ben bu doşekten kalkamam Murat gelmeden olursem fitne cıkar Tedarik gorun, olumumu gizleyin

vasiyetinde bulundu En cok Selanik'te bulunan Duzmece Mustafa'dan cekinilerek, Amasya'da vali olan Murat'in Bursa'ya ulaşmasına kadar 42 gun olum haberi gizlendi Osmanlı Padişahları arasında olumu gizlenen ilk padişah o oldu Durumundan kuşkuya duşen ve ayaklanmaları guclukle onlenen askerleri yatıştırmak icin askere gecit yaptırılıp, bu sırada mumyalanmış cesedine kaftan giydirilip, başına sarık konulup pencere onune oturtulduğu kollarının oynatıldığı rivayet edilir II Murat Bursa'ya gelip tahta cıkmasından sonra cenazesi Edirne'den Bursa'ya goturulerek Yeşil Turbe'ye defnedildi

images1mehmetcelebidonemi5b0f04c4a618b
 
Üst Alt