2. Mahmut Islahataları
2. Mahmutun Yaptığı Yenilikler
2. Mahmut Dönemi Yenilikleri
II. MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI 1808 1839
II. Mahmut döneminin ilk önemli olayı ayanlarla, padişah arasında imzalanan “Sened-i İttifak”tır. (1808) böylece padişah kendi yetkilerini kendi iradesi ile ayanlara karşı kısıtlamıştır.
1.Askerlik Alanında Yapılan Yenilikler
· III. Selim’in öldürülmesi ile kapatılan “Nizam-ı Cedit” ordusunun yerine “Sekban-ı Cedit” ordusu kurulmuştur.
· Kandıralı isyanı sonrasında kaldırılmak zorunda kalınan “Sekban-ı Cedit” ordusunun yerine “Eşkinci Ocağı” kurulmuştur.
· Osmanlı Devletinin son dönemlerinde yenilikler ve ıslahatlar üzerinde olumsuz etkileri bulunan “Yeniçeri Ocağı”kaldırılmıştır. Bu olaya “Vakay-ı Hayriyye” adı verilmiştir. (1826)
· Yeniçeri ocağının yerine “Asakir-i Mansure-i Muhammediyye” ordusu kurulmuştur.Eyaletlerin güvenliğini sağlamak amacıyla bu bölgelerde ise “Redif” birlikleri oluşturulmuştur. Ayrıca “mehterhane” kaldırılarak “Mızıka-i Hümayun” kurulmuştur.
· Askerlik işlerinin düzenlenmesini sağlamak amacıyla “Dar-ı Şuray-ı Askeri” kurulmuştur.
· Askeri amaçlı ilk nüfus sayımı yapılmıştır. (1831)
· Harbiye ve Tıbbiye okulları açılarak ordunun subay ve tabip ihtiyacı karşılanmaya çalışılmıştır.
2.Hukuk ve Yönetim Alanında Yapılan Yenilikler
· Divan-ı Hümayun kaldırılarak yerine Heyet-i Vükela ( Bakanlar Kurulu ) oluşturulmuştur. ( 17 Haziran 1835 )
· Bab-ı Ali ( Sadrazam konağı ) yönetim merkezi haline getirilmiştir ve ayrıca devlet görevlilerinin ve memurların denetlenmesi amacıyla “Dar-ı Şuray-ı Bab-ı Ali” ( Devlet Şurası ) kurulmuştur.
· “Meclis-i Valay-ı Ahkam-ı Adliye” kurularak Avrupa tarzında kanunlar hazırlanmaya başlanmıştır.
Not: Kurulan bu komisyonlar, yasama yetkisine sahip değildirler ancak danışma meclisi özelliği taşımaktadırlar bu durum modern devlet anlayışına geçiş sürecini başlatmıştır.
· Ayanlıklar kaldırılarak onların yerine köy ve mahallelerde muhtarlık kurumu oluşturulmuştur.
· Eyaletlerin başına “Müşir” (Vali) atanmış ve sancak düzeyinde “Feriklikler” kurulmuştur.
· İlk kez posta teşkilatı ve karantina teşkilatı kurulmuştur.
· Osmanlı uyruğunda olan bütün vatandaşlara din ve mezhep özgürlüğü tanınmış ve halk arasında dinsel ayrım yapılması yasaklanmıştır.
3.Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Yenilikler
· İstanbulda ilköğretim zorunlu hale getirilmiştir.
· Medreselerin yanında devlet memuru yetiştirmek amacıyla “Mekteb-i Maarif-i Adliyye” kurulmuştur.
· Orta okul düzeyinde Rüşdiye ve Ulum-u Edebiyye Mektepleri açılmıştır.
· Avrupaya ilk kez öğrenci gönderilmiştir.
Not: Avrupaya gönderilen bu öğrenciler Tanzimat fermanının ilan edilmesinde ve meşrutiyet yönetimine geçilmesinde etkili olmuşlardır.
· İlk resmi gazete olan “Takvim-i Vakayi” yayımlanmıştır. ( 25 Temmuz 1831 )
· Kılık kıyafet değişikliği yapılarak memurlara fes ve pantolon giyme zorunluluğu getirilmiştir.
Not: Osmanlı Devletinde Modern Okulların yanında mahalle mektepleri ve medreselerin varlıklarını sürdürmesi toplumda kültür çatışmasına neden olmuştur.
4.Ekonomi Alanında Yapılan Yenilikler
· Kapitülasyonların olumsuz etkisini kırmak amacıyla yerli malı kullanılması özendirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca ithal mallara olan bağımlılığı önlemek amacıyla “Feshane ve Bez” fabrikaları kurulmuştur.
Not: Balta Limanı Ticaret Sözleşmesinin imzalanması alınan bütün tedbirleri ve ekonomik uygulamaları boşa çıkarmıştır.
· Müsadere uygulaması kaldırılarak özel mülkiyet güvence altına alınmıştır. (1826)
· Tımar ve zeamet sistemi kaldırılarak devlet memurlarına maaş bağlanmıştır.
Genel Özellik: Bu dönemde yapılan yenilikler Tanzimat Fermanının fikri temellerini oluşturmuştur. Batılılaşma yönünde önemli adınlar atılarak Osmanlı Devletindeki klasik egemenlik ve yönetim anlayışı değişmeye başlamıştır.
2. Mahmutun Yaptığı Yenilikler
2. Mahmut Dönemi Yenilikleri
II. MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI 1808 1839
II. Mahmut döneminin ilk önemli olayı ayanlarla, padişah arasında imzalanan “Sened-i İttifak”tır. (1808) böylece padişah kendi yetkilerini kendi iradesi ile ayanlara karşı kısıtlamıştır.
1.Askerlik Alanında Yapılan Yenilikler
· III. Selim’in öldürülmesi ile kapatılan “Nizam-ı Cedit” ordusunun yerine “Sekban-ı Cedit” ordusu kurulmuştur.
· Kandıralı isyanı sonrasında kaldırılmak zorunda kalınan “Sekban-ı Cedit” ordusunun yerine “Eşkinci Ocağı” kurulmuştur.
· Osmanlı Devletinin son dönemlerinde yenilikler ve ıslahatlar üzerinde olumsuz etkileri bulunan “Yeniçeri Ocağı”kaldırılmıştır. Bu olaya “Vakay-ı Hayriyye” adı verilmiştir. (1826)
· Yeniçeri ocağının yerine “Asakir-i Mansure-i Muhammediyye” ordusu kurulmuştur.Eyaletlerin güvenliğini sağlamak amacıyla bu bölgelerde ise “Redif” birlikleri oluşturulmuştur. Ayrıca “mehterhane” kaldırılarak “Mızıka-i Hümayun” kurulmuştur.
· Askerlik işlerinin düzenlenmesini sağlamak amacıyla “Dar-ı Şuray-ı Askeri” kurulmuştur.
· Askeri amaçlı ilk nüfus sayımı yapılmıştır. (1831)
· Harbiye ve Tıbbiye okulları açılarak ordunun subay ve tabip ihtiyacı karşılanmaya çalışılmıştır.
2.Hukuk ve Yönetim Alanında Yapılan Yenilikler
· Divan-ı Hümayun kaldırılarak yerine Heyet-i Vükela ( Bakanlar Kurulu ) oluşturulmuştur. ( 17 Haziran 1835 )
· Bab-ı Ali ( Sadrazam konağı ) yönetim merkezi haline getirilmiştir ve ayrıca devlet görevlilerinin ve memurların denetlenmesi amacıyla “Dar-ı Şuray-ı Bab-ı Ali” ( Devlet Şurası ) kurulmuştur.
· “Meclis-i Valay-ı Ahkam-ı Adliye” kurularak Avrupa tarzında kanunlar hazırlanmaya başlanmıştır.
Not: Kurulan bu komisyonlar, yasama yetkisine sahip değildirler ancak danışma meclisi özelliği taşımaktadırlar bu durum modern devlet anlayışına geçiş sürecini başlatmıştır.
· Ayanlıklar kaldırılarak onların yerine köy ve mahallelerde muhtarlık kurumu oluşturulmuştur.
· Eyaletlerin başına “Müşir” (Vali) atanmış ve sancak düzeyinde “Feriklikler” kurulmuştur.
· İlk kez posta teşkilatı ve karantina teşkilatı kurulmuştur.
· Osmanlı uyruğunda olan bütün vatandaşlara din ve mezhep özgürlüğü tanınmış ve halk arasında dinsel ayrım yapılması yasaklanmıştır.
3.Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Yenilikler
· İstanbulda ilköğretim zorunlu hale getirilmiştir.
· Medreselerin yanında devlet memuru yetiştirmek amacıyla “Mekteb-i Maarif-i Adliyye” kurulmuştur.
· Orta okul düzeyinde Rüşdiye ve Ulum-u Edebiyye Mektepleri açılmıştır.
· Avrupaya ilk kez öğrenci gönderilmiştir.
Not: Avrupaya gönderilen bu öğrenciler Tanzimat fermanının ilan edilmesinde ve meşrutiyet yönetimine geçilmesinde etkili olmuşlardır.
· İlk resmi gazete olan “Takvim-i Vakayi” yayımlanmıştır. ( 25 Temmuz 1831 )
· Kılık kıyafet değişikliği yapılarak memurlara fes ve pantolon giyme zorunluluğu getirilmiştir.
Not: Osmanlı Devletinde Modern Okulların yanında mahalle mektepleri ve medreselerin varlıklarını sürdürmesi toplumda kültür çatışmasına neden olmuştur.
4.Ekonomi Alanında Yapılan Yenilikler
· Kapitülasyonların olumsuz etkisini kırmak amacıyla yerli malı kullanılması özendirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca ithal mallara olan bağımlılığı önlemek amacıyla “Feshane ve Bez” fabrikaları kurulmuştur.
Not: Balta Limanı Ticaret Sözleşmesinin imzalanması alınan bütün tedbirleri ve ekonomik uygulamaları boşa çıkarmıştır.
· Müsadere uygulaması kaldırılarak özel mülkiyet güvence altına alınmıştır. (1826)
· Tımar ve zeamet sistemi kaldırılarak devlet memurlarına maaş bağlanmıştır.
Genel Özellik: Bu dönemde yapılan yenilikler Tanzimat Fermanının fikri temellerini oluşturmuştur. Batılılaşma yönünde önemli adınlar atılarak Osmanlı Devletindeki klasik egemenlik ve yönetim anlayışı değişmeye başlamıştır.
