bizans imparatorluğu tarihi - 610-717 yıllarında bizans imparatorları
Bu sırada imparatorluk son derece kötü bir durumdaydı. Bütün ülkede anarşi hüküm sürüyordu. Kuzeyde Avar ve İslav, doğuda Sasani tehlikesi imparatorluğu tehdit ediyordu. 611′de Sasaniler Suriye’yi fethetmeye giriştiler, Antakya, Şam, Kaisareia, Apameia şehirlerini, 6İ4′te de Kudüs’ü aldılar, şehri yakıp yıktılar, İsa’nın haçını zafer alâmeti olarak Ktesiphon’a götürdüler ve Kadıköy’e kadar sokuldular.
619′da Mısır istilâ edildi, Herakleios, Sasanilere vergi vermeyi kabul etti. Bunun üzerine Sasaniler geri çekildiler. 622′de savaş yeniden başladı. Herakleios, İstanbul’a saldıran birleşik İran ve Avar kuvvetlerini geri püskürttü (626), Sasanileri Ninive’de yenilgiye uğrattı (627). Barışı Hüsrev II’nin ölümü (628) ve bundan sonra İran’da çıkan karışıklıklar sağlayabildi.
İmparator Konstantinos VII fildişi (Tarih müzesi, Moskova).
Bizanslılar, elden giden eyaletleri geri aldılar, İsa’nın haçını da törenle Kudüs’e geri götürdüler. Buna karşılık batı eyaletlerini korumak mümkün olmadı. Balkanlarda, Tuna’nın güneyinde bazı topraklar İslavların, İspanya’daki topraklar ise yeniden Vizigotların eline geçti, İtalya’da da Longobardlar ilerledi. Fakat Bizans için en büyük tehlike Araplardı. Arap orduları Bizans topraklarına yürüyerek Suriye, Fenike (634-639) ve Mısır’ı ele geçirdiler (640).
Herakleios’tan sonra oğlu Konstantinos III yalnız birkaç ay hükümdarlık etti (641) ve öldü, taht oğlu Konstas’a kaldı. Konstas II’nin ise (641-668) bütün iktidarı Araplarla yapılan savaşlarla geçti. Fakat onları durdurmak mümkün olmadı. Doğu Anadolu, Ky-renaika, Afrika eyaleti, Kıbrıs elden gitti, Bizans filosu Lykia açıklarında yok edildi (655). Araplar arasında çıkan hilâfet kavgaları olmasaydı İstanbul’u kurtarmak çok güç olacaktı.
Bizans topraklarında thema adı verilen ve eksarklıklara benzeyen askeri idare bölgeleri kuruldu. Strategos (askeri vali) thema’nın bütün askeri ve iktisadi kuvvetine hükmetme hakkını aldı, böylece düşman bir themaya saldırdığı zaman, İstanbul’dan yardım gelmesini beklemeden, bir eyaletin bütün kuvvetini toplayarak savunmayı teşkilâtlandırmak mümkün oldu. Bizans imparatorluğu Emevi ordularına ancak bu yeni kuruluşla karşı koyabildi.
Konstas II her şeyden önce İtalya ve Sicilya’yı elde tutmaya uğraşıyordu, bunun için hükümet merkezini Syrakusai’ye taşırken çıkan bir isyan sırasında öldürüldü. Yerine oğlu Konstantinos IV Pogonatos (Sakallı) geçti (668-685). 673′te İstanbul ilk defa olarak Araplar tarafından kuşatıldı. Kyzikos limanını üs olarak kullandılar ve daha çok yaz aylarında, birkaç yıl üstüste İstanbul’a saldırdılar, fakat surlar ve Rum ateşi yüzünden bir sonuç alamadılar.
677′de Arap filosu geri çekildi ve Antalya açıklarında şiddetli bir fırtınaya tutularak yok oldu. Emevi Halifesi Muaviye, Anadolu savaşlarından da büyük bir başarı elde edilemeyince Bizanslılarla otuz yıllık bir barış yaptı (678).
Azak denizinin doğu kıyısıyla Kuban arasında kurulmuş olan Bulgar devleti, 642′de, Hazar devletinin baskısı altında dağılmıştı. Bulgarların bir kısmı Asparuh’un önderliği altında Don ve Dnieper’i aşarak Aşağı Tuna’ya indiler, sonra biraz daha güneye ilerleyerek, Bizans’ın Scythia Minör (Dobruca) eyaletine yerleştiler (679).
İmparator, Bulgarlara karşı bir sefer açtı (679), fakat yenilince Bulgarlara vergi vermek ve yerleşmeleri için Tuna ile Balkan sıradağı arasındaki bölgeyi bırakmak zorunda kaldı. Böylece imparator Bizans için çok tehlikeli bir komşu olan yeni Bulgar devletini tanımış oluyordu. Herakleios sülâlesi İustinianos II’nin (685-695 ve 705-711) general Leontios tarafından devrilmesiyle sona erdi.
Bizans imparatorluğu bu olaydan sonra 717 tarihine kadar bir ara devrine girdi. Leontios’un imparatorluğu zamanında (695-698) Kartaca ve Afrika eyaletleri Arapların eline geçti. Leontios da Tiberios II (698-705) tarafından tahttan indirildi. Tiberios kısa süren saltanatının sonuna doğru Bulgarların yardımıyla geri dönen iustinianos tarafından tahttan indirildi.
Kısa zaman sonra iustinianos da öldürüldü. Bardanes veya Philippikos (711-713), Anastasios II (713-715) ve Theodosios III (715-717) devirlerinde Arapların ileri hareketleri arttı. Bunun üzerine Anatolikon thema’sı askeri valisi Pergamon’a kadar ilerleyen Arapları püskürttü ve sonra İstanbul’a girip Leon III adıyla imparator oldu.
alıntı
Bu sırada imparatorluk son derece kötü bir durumdaydı. Bütün ülkede anarşi hüküm sürüyordu. Kuzeyde Avar ve İslav, doğuda Sasani tehlikesi imparatorluğu tehdit ediyordu. 611′de Sasaniler Suriye’yi fethetmeye giriştiler, Antakya, Şam, Kaisareia, Apameia şehirlerini, 6İ4′te de Kudüs’ü aldılar, şehri yakıp yıktılar, İsa’nın haçını zafer alâmeti olarak Ktesiphon’a götürdüler ve Kadıköy’e kadar sokuldular.
619′da Mısır istilâ edildi, Herakleios, Sasanilere vergi vermeyi kabul etti. Bunun üzerine Sasaniler geri çekildiler. 622′de savaş yeniden başladı. Herakleios, İstanbul’a saldıran birleşik İran ve Avar kuvvetlerini geri püskürttü (626), Sasanileri Ninive’de yenilgiye uğrattı (627). Barışı Hüsrev II’nin ölümü (628) ve bundan sonra İran’da çıkan karışıklıklar sağlayabildi.
İmparator Konstantinos VII fildişi (Tarih müzesi, Moskova).
Bizanslılar, elden giden eyaletleri geri aldılar, İsa’nın haçını da törenle Kudüs’e geri götürdüler. Buna karşılık batı eyaletlerini korumak mümkün olmadı. Balkanlarda, Tuna’nın güneyinde bazı topraklar İslavların, İspanya’daki topraklar ise yeniden Vizigotların eline geçti, İtalya’da da Longobardlar ilerledi. Fakat Bizans için en büyük tehlike Araplardı. Arap orduları Bizans topraklarına yürüyerek Suriye, Fenike (634-639) ve Mısır’ı ele geçirdiler (640).
Herakleios’tan sonra oğlu Konstantinos III yalnız birkaç ay hükümdarlık etti (641) ve öldü, taht oğlu Konstas’a kaldı. Konstas II’nin ise (641-668) bütün iktidarı Araplarla yapılan savaşlarla geçti. Fakat onları durdurmak mümkün olmadı. Doğu Anadolu, Ky-renaika, Afrika eyaleti, Kıbrıs elden gitti, Bizans filosu Lykia açıklarında yok edildi (655). Araplar arasında çıkan hilâfet kavgaları olmasaydı İstanbul’u kurtarmak çok güç olacaktı.
Bizans topraklarında thema adı verilen ve eksarklıklara benzeyen askeri idare bölgeleri kuruldu. Strategos (askeri vali) thema’nın bütün askeri ve iktisadi kuvvetine hükmetme hakkını aldı, böylece düşman bir themaya saldırdığı zaman, İstanbul’dan yardım gelmesini beklemeden, bir eyaletin bütün kuvvetini toplayarak savunmayı teşkilâtlandırmak mümkün oldu. Bizans imparatorluğu Emevi ordularına ancak bu yeni kuruluşla karşı koyabildi.
Konstas II her şeyden önce İtalya ve Sicilya’yı elde tutmaya uğraşıyordu, bunun için hükümet merkezini Syrakusai’ye taşırken çıkan bir isyan sırasında öldürüldü. Yerine oğlu Konstantinos IV Pogonatos (Sakallı) geçti (668-685). 673′te İstanbul ilk defa olarak Araplar tarafından kuşatıldı. Kyzikos limanını üs olarak kullandılar ve daha çok yaz aylarında, birkaç yıl üstüste İstanbul’a saldırdılar, fakat surlar ve Rum ateşi yüzünden bir sonuç alamadılar.
677′de Arap filosu geri çekildi ve Antalya açıklarında şiddetli bir fırtınaya tutularak yok oldu. Emevi Halifesi Muaviye, Anadolu savaşlarından da büyük bir başarı elde edilemeyince Bizanslılarla otuz yıllık bir barış yaptı (678).
Azak denizinin doğu kıyısıyla Kuban arasında kurulmuş olan Bulgar devleti, 642′de, Hazar devletinin baskısı altında dağılmıştı. Bulgarların bir kısmı Asparuh’un önderliği altında Don ve Dnieper’i aşarak Aşağı Tuna’ya indiler, sonra biraz daha güneye ilerleyerek, Bizans’ın Scythia Minör (Dobruca) eyaletine yerleştiler (679).
İmparator, Bulgarlara karşı bir sefer açtı (679), fakat yenilince Bulgarlara vergi vermek ve yerleşmeleri için Tuna ile Balkan sıradağı arasındaki bölgeyi bırakmak zorunda kaldı. Böylece imparator Bizans için çok tehlikeli bir komşu olan yeni Bulgar devletini tanımış oluyordu. Herakleios sülâlesi İustinianos II’nin (685-695 ve 705-711) general Leontios tarafından devrilmesiyle sona erdi.
Bizans imparatorluğu bu olaydan sonra 717 tarihine kadar bir ara devrine girdi. Leontios’un imparatorluğu zamanında (695-698) Kartaca ve Afrika eyaletleri Arapların eline geçti. Leontios da Tiberios II (698-705) tarafından tahttan indirildi. Tiberios kısa süren saltanatının sonuna doğru Bulgarların yardımıyla geri dönen iustinianos tarafından tahttan indirildi.
Kısa zaman sonra iustinianos da öldürüldü. Bardanes veya Philippikos (711-713), Anastasios II (713-715) ve Theodosios III (715-717) devirlerinde Arapların ileri hareketleri arttı. Bunun üzerine Anatolikon thema’sı askeri valisi Pergamon’a kadar ilerleyen Arapları püskürttü ve sonra İstanbul’a girip Leon III adıyla imparator oldu.
alıntı