Abbasiler Döneminde Oluşturulan Divanlar Nelerdir
Abbasiler Döneminde Oluşturulan Divanlar Hakkında Bilgi
Abbasiler Emevi hanedanından sonra başa gelerek İslam Devleti'nin yönetimini ve halifeliği beş asırdan daha uzun bir süre elinde tutan hanedan.
Abbasilerde devlet örgütlenmesi Divan adı verilen ve değişik alanlarda görevler üstlenen resmi kurullara dayanıyordu. Maliyesinin ana gelir kaynağı ise toprak vergisiydi. Halktan toplanan zekât da önemli bir gelir kaynağıydı. Vergi gelirlerinin büyük bölümü orduya ve bayındırlık işlerine ayrılırdı. Halife Ömer döneminde kurulan divanı geliştirdiler. Divanı, devlet yönetiminde en etkili kurum haline getirdiler. Devlet ve memleket sorunları, önce divanda görüşülerek divanın önerdiği çözümleri uygularlardı.
Abbasilerde de, devletin kuruluşundan itibaren işler, divan adı verilen muhtelif dairelerde yürütüldü. Abbasilerde, önce en büyük daireye divan denildi ise de, daha sonra muhtelif dairelere de bu isim verildi. Abbasilerin orta zamanlarında divan çok gelişme gösterdi. Devlet işlerini görüşmek ve yürütmek için, devletin ileri gelenlerinden büyük bir divan kurulurdu. Bu divanda; vezir, kadılkudat ve diğer vazifelilere ayrılmış yerler vardı. Halife için de bir makam ayrılırdı. Ancak halife buraya oturmaz, divana bakan yüksek bir yerden, divandaki müzakereleri takib ederdi. Divanın üyeleri onu görmezlerdi. Abbasilerde divana, Halife Mu’tasım devrinde Divan-ı Adl denildi. Abbasi Devletinde, devlet teşkilatı, Erbab-ı Seyf ve Erbab-ı Kalem olmak üzere ikiye ayrılmıştı.
Vezir, hacib, nakib, divan-ı mezalim, Erbab-ı Seyfden idi. Erbab-ı Kalem ise; divan erkanı, ulema, belediye reisi, evkaf memurları ve diğer kalem erbabıydı. Abbasi devrinden itibaren ve daha sonraki senelerde divan, bütün İslam devletlerinde yaygın bir hale geldi.
Abbasiler zamanında yönetim işlerini bir arada yürüten Divan-ı İnşa’dan başka yalnız halifenin hususi mektuplarını yazıp gerekli yerlere gönderen, Sultaniyatadıyla başka bir divan daha kuruldu. Bunlardan başka umumi işlere bakan Divan-ül-am, adalet işlerine bakan Divan-ül-Adl, Kadılkudat, Divitdar, Hacib, Nakib gibi memurların katıldığı divanlar da kuruldu. Yine halifenin uygun gördüğü işlere bakan Divan-üz-Zimam, sarayda memur olanların işlerini yürüten Divan-ül-Aksam, denetim vazifesini yapan Divan-üz-Zaman, halkın devlet memurlarından dolayı şikayetlerini dinleyip ilgilenen Divan-ül-Mezalim, valilerin hesaplarına bakan Divan-üt-Tevki’, vakıf işlerini yürüten Divan-ül-Birr de, Abbasiler zamanında kurulan divanlar arasında yer aldı. Büyük divanlara tabi divanlar, yani muhtelif devlet daireleri vardır. Büyük divana aza olanlardan her biri, ayrıca kendi vazife sahasını ilgilendiren işlerin idaresi için reisi bulunduğu bir divana sahipti. Devlete bağlı eyaletlerde de divanlar kurulmuştu. Bu divanlar da, büyük divana bağlı ve aynı esaslar dahilinde yürütülüyordu.
Abbasiler Döneminde Oluşturulan Divanlar Hakkında Bilgi
Abbasiler Emevi hanedanından sonra başa gelerek İslam Devleti'nin yönetimini ve halifeliği beş asırdan daha uzun bir süre elinde tutan hanedan.
Abbasilerde devlet örgütlenmesi Divan adı verilen ve değişik alanlarda görevler üstlenen resmi kurullara dayanıyordu. Maliyesinin ana gelir kaynağı ise toprak vergisiydi. Halktan toplanan zekât da önemli bir gelir kaynağıydı. Vergi gelirlerinin büyük bölümü orduya ve bayındırlık işlerine ayrılırdı. Halife Ömer döneminde kurulan divanı geliştirdiler. Divanı, devlet yönetiminde en etkili kurum haline getirdiler. Devlet ve memleket sorunları, önce divanda görüşülerek divanın önerdiği çözümleri uygularlardı.
Abbasilerde de, devletin kuruluşundan itibaren işler, divan adı verilen muhtelif dairelerde yürütüldü. Abbasilerde, önce en büyük daireye divan denildi ise de, daha sonra muhtelif dairelere de bu isim verildi. Abbasilerin orta zamanlarında divan çok gelişme gösterdi. Devlet işlerini görüşmek ve yürütmek için, devletin ileri gelenlerinden büyük bir divan kurulurdu. Bu divanda; vezir, kadılkudat ve diğer vazifelilere ayrılmış yerler vardı. Halife için de bir makam ayrılırdı. Ancak halife buraya oturmaz, divana bakan yüksek bir yerden, divandaki müzakereleri takib ederdi. Divanın üyeleri onu görmezlerdi. Abbasilerde divana, Halife Mu’tasım devrinde Divan-ı Adl denildi. Abbasi Devletinde, devlet teşkilatı, Erbab-ı Seyf ve Erbab-ı Kalem olmak üzere ikiye ayrılmıştı.
Vezir, hacib, nakib, divan-ı mezalim, Erbab-ı Seyfden idi. Erbab-ı Kalem ise; divan erkanı, ulema, belediye reisi, evkaf memurları ve diğer kalem erbabıydı. Abbasi devrinden itibaren ve daha sonraki senelerde divan, bütün İslam devletlerinde yaygın bir hale geldi.
Abbasiler zamanında yönetim işlerini bir arada yürüten Divan-ı İnşa’dan başka yalnız halifenin hususi mektuplarını yazıp gerekli yerlere gönderen, Sultaniyatadıyla başka bir divan daha kuruldu. Bunlardan başka umumi işlere bakan Divan-ül-am, adalet işlerine bakan Divan-ül-Adl, Kadılkudat, Divitdar, Hacib, Nakib gibi memurların katıldığı divanlar da kuruldu. Yine halifenin uygun gördüğü işlere bakan Divan-üz-Zimam, sarayda memur olanların işlerini yürüten Divan-ül-Aksam, denetim vazifesini yapan Divan-üz-Zaman, halkın devlet memurlarından dolayı şikayetlerini dinleyip ilgilenen Divan-ül-Mezalim, valilerin hesaplarına bakan Divan-üt-Tevki’, vakıf işlerini yürüten Divan-ül-Birr de, Abbasiler zamanında kurulan divanlar arasında yer aldı. Büyük divanlara tabi divanlar, yani muhtelif devlet daireleri vardır. Büyük divana aza olanlardan her biri, ayrıca kendi vazife sahasını ilgilendiren işlerin idaresi için reisi bulunduğu bir divana sahipti. Devlete bağlı eyaletlerde de divanlar kurulmuştu. Bu divanlar da, büyük divana bağlı ve aynı esaslar dahilinde yürütülüyordu.