ABDULGAFUR HALİDÎ MUŞAHİDÎ
Buyuk İslam alimi ve evliya Mevlana Halidi Bağdadi hazretlerinin halifelerinden İsmi, AbdulgafUr'dur Hazreti Huseyin efendimizin soyundan olup, seyyiddir Halidi, Muşahidi ve Bağdadi nisbeleriyle bilinir Doğum ve vefat tarihleri bilinememektedir Bağdad'da yaşamıştır
Kucuk yaştan itibaren ilim tahsiline başlayan Seyyid AbdulgafUr Efendi, zamanının usUlune gore akli ve nakli ilimleri tahsil etti Bilhassa fıkıh ilminde yuksek alim oldu Tasavvufa karşı alaka duydu İlk once Mevlana Halidi Bağdadi hazretlerinin halifesi Abdullah (Ubeydullah) Hayderi'nin sohbetlerinde ve hizmetinde bulunup sulUk yani tasavvuf yolculuğunda ilerledi Sonra Mevlana Halidi Bağdadi'nin yuksek sohbetleriyle şereflenip hizmet ve huzUrunda bulundu Bu sırada tasavvufta yuksek derecelere kavuştu Mevlana Halid hazretlerinin onde gelen talebelerinden oldu Mevlana Halidi Bağdadi ilimdeki ve tasavvuftaki yuksek derecesini gorerek, kendisine hilafet verdi İnsanlara İslamiyetin emir ve yasaklarını anlatıp, onların iki cihan saadetine kavuşmalarını sağlamak husUsunda tam icazet, diploma verdi
Mevlana Halid hazretleri ona cok iltifatlarda bulunurdu Hatta bir gun mescidden cıktıktan sonra Seyyid AbdulgafUr Halidi'yi oturur gordu Yanına yaklaşarak Peygamber efendimize olan sevgisinden dolayı elini tuttu ve optu Bundan sonra da şoyle buyurdu: Kıyamet gununde ceddin ve deden Muhammed aleyhisselamın Livai Muhammediyyesinin altına beni de sokmayı taahhut edinceye kadar elini bırakmayacağımO ise bu guzel sozlerin tesiri ile bayılıp duştu Uc saat kadar yerde kendinden habersiz kaldı
Şeyh Abdullah (Ubeydullah) Hayderi'nin vefatından sonra irşad, insanlara hak ve hakikatı anlatma vazifesini Şeyh Muhammed elCedid'in emrinde yuruttu
AbdulgafUr Halidi Muşahidi'nin evi Bağdad'da Halidiyye dergahının batısında bulunuyordu Her gun yatsıya kadar dergahta Allahu tealanın ismini anmakla geciren ve sohbetine gelen kimselere hak yolu anlatan AbdulgafUr Halidi hazretleri, Şeyh Muhammed elCedid hazretlerine karşı hurmette kusUr etmezdi Yatsıdan sonra Şeyh Muhammed elCedid'den izin isteyip; Efendimiz! Fakirhaneye, evime gitmeye izin verir misiniz?derdi Şeyh Muhammed Cedid izin verirse evine gider, vermezse o geceyi dergahta gecirirdi Eğer izin verirse evine gidip fecirden, tan yeri ağarmadan evvel yine dergaha gelirdi
AbdulgafUr Halidi; Şeyh Muhammed elCedid, Efendimiz (Mevlana Halidi Bağdadi) hazretlerinin yerindedirdiyerek ona saygı duyardı Şeyh Muhammed Cedid de ona iltifatta bulunarak saygıda kusUr etmezdi Hatta cuma ve pazartesi gunleri diğer muridlerle, talebelerle husUsi goruşup onlar icin dua ettikten sonra AbdulgafUr Halidi ile husUsi goruşur, ona iltifatta bulunurdu Biri diğerinin elini oper, birbirlerine karşı tevazU ederler, birbirlerine cok hurmette bulunurlardı
Adamın biri AbdulgafUr Halidi'ye gelerek Bağdad valisi DavUd Paşaya bir işiyle ilgili olarak yazı yazmasını istedi Kendini muslumanların hizmetlerine vakfetmiş olan ve onların ihtiyaclarını yerine getirmeyi cok seven AbdulgafUr Halidi, bir yazı yazarak gonderdi ve kendisine muracaat eden adamın işinin yapılmasını istedi Yazıyı alan vali o kimsenin işini gordu Daha sonra Şeyh Muhammed elCedid bu durumdan haberdar olunca, AbdulgafUr Halidi'ye sitem etti Neden benden izinsiz yazı yazdınız? Bana neden haber vermediniz?dedi AbdulgafUr Halidi ağlamaya başladı Aman efendim! Bir kusUr ettim Tovbe olsun, af buyurunuzdiyerek ellerinden optu ve af diledi
AbdulgafUr Halidi Muşahidi ilim irfan sahibi olmasının yanında bircok kerametleri gorulmuştu
Bir gun Şeyh İbrahim Fasih Efendi ve Mevlana Halid hazretlerinin dergahının hatibi Abdurrahman Efendi, Seyyid AbdulgafUr Halidi hazretlerinin meclisine gittiler Allahu tealanın ismi zikr edilip, ibadet edildikten sonra acık olarak dua edilmeye başlandı AbdulgafUr Halidi, Nakşibendiyye yolu buyuklerinin isimlerini saydıktan sonra, Halidiyye'den olan zatların da isimlerini saydı Fakat Abdullah (Ubeydullah) Hayderi'nin ismini soylemedi Hatib Abdurrahman Efendinin kalbinden; Ne acayib şey, AbdulgafUr Halidi hazretleri ilk olarak terbiyesinde ve sohbetinde yetiştiği Abdullah (Ubeydullah) Hayderi'nin ismini zikr etmesin!diye gecti Kalb gozu acık olan AbdulgafUr Halidi hazretleri bu sırada; isim silsilesini sayarak; Efendimiz, Allahu tealayı tanıyan arif, veli ve murşid Seyyid Abdullah (Ubeydullah) Hayderi şeyhimin de ruhunadeyince, Hatib Abdurrahman Efendi elinde olmadan AbdulgafUr Halidi hazretlerinin ayaklarına kapandı Meclisten ayrıldıktan sonra İbrahim Fasih Efendi Hatib Abdurrahman Efendiye, AbdulgafUr Halidi'nin ayaklarına neden kapandığını sordu Hatib Abdurrahman Efendi; Şerefli silsilede Şeyh Ubeydullah Hayderi'yi neden zikr etmez diye gonlumden gecmişti Tam bu sırada AbdulgafUr Halidi'nin o mubarek zatın ismini de soylediğini işitince, şuursuz olarak ayaklarına kapandım Gaflet icinde olduğumu anladım ve AbdulgafUr Halidi hazretlerinin buyukluğunu anladımdedi
Şeyh İbrahim Fasih şoyle anlatır:
Allahu tealaya hamd olsun ki, Seyyid AbdulgafUr Halidi hazretlerinin hizmetinde bulundum Mubarek nazarlarıyla şereflendim Alim, fazilet sahibi, olgun bir veli ve murşid olan şeyhimiz Ahmed Eğribozi ile Bağdad'da Mevlana Halid hazretleriyle ve halifeleriyle karşılaşıp sohbetleriyle şereflendim Hatta kucuk ve hasta olduğumdan amcam beni alıp AbdulgafUr Halidi'nin hatmi şeriflerine gotururdu Onun duası ve mubarek nazarlarıyla hastalıktan kurtuldum Onun vefatından sonra da pekcok hayırlara kavuştum Nitekim Bağdad valisi Muhammed Necib Paşa AlUsi'yi fetva işleriyle ilgili vazifeden alınca, AlUsi, Halidiyye yoluna itiraz etmek ve Mevlana Halid'in halifelerini kotulemek icin bir risale yazdı Cunku o vali Mevlana Halid hazretlerinden istifade ve ona intisab etmiş, hatta Bağdad'daki eski Halidiyye dergahını yıktırıp yerine daha guzelini yaptırmıştı Tarikatı Aliyyeye cok fazla sevgisi olduğundan Paşa'yı taciz etmek ve uzmek icin, soz konusu olan AlUsi boyle tehlikeli bir işe girmişti O esnada AlUsi'nin yazdığı risaleyi reddetmek icin bir kitap yazdım Butun halifeler ve diğer alimler onu pek beğendiler Hatta bir gece ruyamda Mevlana Halid hazretlerini gordum Şeyh AbdulgafUr Halidi de yanında ayakta duruyordu Hemen gelip Mevlana Halid hazretlerinin ayaklarına kapanıp, optum Mubarek ellerini başıma ve arkama koyup; Ne guzel iş yaptın İbrahimbuyurdular Sabah olunca bu ruyayı kardeşlerimize haber verdim Hepsi gorduğum ruyadan dolayı beni tebrik ettiler
AlUsi'nin o kitabı yazmasının sebebi, Halidiyye halifeleri hakkındaki sUi zannı yani kotu duşuncesi idi Adı gecen valinin kendisini Halidiyye halifelerinin işaretiyle fetva vazifesinden aldığını zannediyordu Oysa durum oyle değildi Nitekim zannın coğu yalandır Enteresan bir hadise olarak hitabetiyle meşhUr olan AlUsi, İstanbul'dan geldikten sonra dili tutuldu ve o şekilde vefat etti
BİR GENC GİBİ
Şeyh İbrahim Fasih Efendi bir gun Mevlana Halidi Bağdadi hazretlerinin dergahında yuksek bir yerde duruyordu Seyyid AbdulgafUr Halidi hazretlerinin dergahın yuksek olan yerine cıkmak istediğini duşunerek kendi kendine; Ben bu genc halimde buraya cıkamıyorum Nerede kaldı ki bu kadar ihtiyar bir zat buraya cıkacak!dedi Bir de baktı ki, AbdulgafUr Halidi on beş yaşındaki bir genc gibi yuksek yere cıkıp geldi Sonra da şoyle buyurdu: Ey İbrahim! Sen benim buraya cıkamayacağımı mı zannediyordun?
Onun yuksek hal ve keramet sahibi olduğunu anlayan Şeyh İbrahim Fasih hemen AbdulgafUr Halidi'nin ellerine kapanarak optu O da Şeyh İbrahim Fasih'in başını ve sırtını şefkatle okşadı)
Buyuk İslam alimi ve evliya Mevlana Halidi Bağdadi hazretlerinin halifelerinden İsmi, AbdulgafUr'dur Hazreti Huseyin efendimizin soyundan olup, seyyiddir Halidi, Muşahidi ve Bağdadi nisbeleriyle bilinir Doğum ve vefat tarihleri bilinememektedir Bağdad'da yaşamıştır
Kucuk yaştan itibaren ilim tahsiline başlayan Seyyid AbdulgafUr Efendi, zamanının usUlune gore akli ve nakli ilimleri tahsil etti Bilhassa fıkıh ilminde yuksek alim oldu Tasavvufa karşı alaka duydu İlk once Mevlana Halidi Bağdadi hazretlerinin halifesi Abdullah (Ubeydullah) Hayderi'nin sohbetlerinde ve hizmetinde bulunup sulUk yani tasavvuf yolculuğunda ilerledi Sonra Mevlana Halidi Bağdadi'nin yuksek sohbetleriyle şereflenip hizmet ve huzUrunda bulundu Bu sırada tasavvufta yuksek derecelere kavuştu Mevlana Halid hazretlerinin onde gelen talebelerinden oldu Mevlana Halidi Bağdadi ilimdeki ve tasavvuftaki yuksek derecesini gorerek, kendisine hilafet verdi İnsanlara İslamiyetin emir ve yasaklarını anlatıp, onların iki cihan saadetine kavuşmalarını sağlamak husUsunda tam icazet, diploma verdi
Mevlana Halid hazretleri ona cok iltifatlarda bulunurdu Hatta bir gun mescidden cıktıktan sonra Seyyid AbdulgafUr Halidi'yi oturur gordu Yanına yaklaşarak Peygamber efendimize olan sevgisinden dolayı elini tuttu ve optu Bundan sonra da şoyle buyurdu: Kıyamet gununde ceddin ve deden Muhammed aleyhisselamın Livai Muhammediyyesinin altına beni de sokmayı taahhut edinceye kadar elini bırakmayacağımO ise bu guzel sozlerin tesiri ile bayılıp duştu Uc saat kadar yerde kendinden habersiz kaldı
Şeyh Abdullah (Ubeydullah) Hayderi'nin vefatından sonra irşad, insanlara hak ve hakikatı anlatma vazifesini Şeyh Muhammed elCedid'in emrinde yuruttu
AbdulgafUr Halidi Muşahidi'nin evi Bağdad'da Halidiyye dergahının batısında bulunuyordu Her gun yatsıya kadar dergahta Allahu tealanın ismini anmakla geciren ve sohbetine gelen kimselere hak yolu anlatan AbdulgafUr Halidi hazretleri, Şeyh Muhammed elCedid hazretlerine karşı hurmette kusUr etmezdi Yatsıdan sonra Şeyh Muhammed elCedid'den izin isteyip; Efendimiz! Fakirhaneye, evime gitmeye izin verir misiniz?derdi Şeyh Muhammed Cedid izin verirse evine gider, vermezse o geceyi dergahta gecirirdi Eğer izin verirse evine gidip fecirden, tan yeri ağarmadan evvel yine dergaha gelirdi
AbdulgafUr Halidi; Şeyh Muhammed elCedid, Efendimiz (Mevlana Halidi Bağdadi) hazretlerinin yerindedirdiyerek ona saygı duyardı Şeyh Muhammed Cedid de ona iltifatta bulunarak saygıda kusUr etmezdi Hatta cuma ve pazartesi gunleri diğer muridlerle, talebelerle husUsi goruşup onlar icin dua ettikten sonra AbdulgafUr Halidi ile husUsi goruşur, ona iltifatta bulunurdu Biri diğerinin elini oper, birbirlerine karşı tevazU ederler, birbirlerine cok hurmette bulunurlardı
Adamın biri AbdulgafUr Halidi'ye gelerek Bağdad valisi DavUd Paşaya bir işiyle ilgili olarak yazı yazmasını istedi Kendini muslumanların hizmetlerine vakfetmiş olan ve onların ihtiyaclarını yerine getirmeyi cok seven AbdulgafUr Halidi, bir yazı yazarak gonderdi ve kendisine muracaat eden adamın işinin yapılmasını istedi Yazıyı alan vali o kimsenin işini gordu Daha sonra Şeyh Muhammed elCedid bu durumdan haberdar olunca, AbdulgafUr Halidi'ye sitem etti Neden benden izinsiz yazı yazdınız? Bana neden haber vermediniz?dedi AbdulgafUr Halidi ağlamaya başladı Aman efendim! Bir kusUr ettim Tovbe olsun, af buyurunuzdiyerek ellerinden optu ve af diledi
AbdulgafUr Halidi Muşahidi ilim irfan sahibi olmasının yanında bircok kerametleri gorulmuştu
Bir gun Şeyh İbrahim Fasih Efendi ve Mevlana Halid hazretlerinin dergahının hatibi Abdurrahman Efendi, Seyyid AbdulgafUr Halidi hazretlerinin meclisine gittiler Allahu tealanın ismi zikr edilip, ibadet edildikten sonra acık olarak dua edilmeye başlandı AbdulgafUr Halidi, Nakşibendiyye yolu buyuklerinin isimlerini saydıktan sonra, Halidiyye'den olan zatların da isimlerini saydı Fakat Abdullah (Ubeydullah) Hayderi'nin ismini soylemedi Hatib Abdurrahman Efendinin kalbinden; Ne acayib şey, AbdulgafUr Halidi hazretleri ilk olarak terbiyesinde ve sohbetinde yetiştiği Abdullah (Ubeydullah) Hayderi'nin ismini zikr etmesin!diye gecti Kalb gozu acık olan AbdulgafUr Halidi hazretleri bu sırada; isim silsilesini sayarak; Efendimiz, Allahu tealayı tanıyan arif, veli ve murşid Seyyid Abdullah (Ubeydullah) Hayderi şeyhimin de ruhunadeyince, Hatib Abdurrahman Efendi elinde olmadan AbdulgafUr Halidi hazretlerinin ayaklarına kapandı Meclisten ayrıldıktan sonra İbrahim Fasih Efendi Hatib Abdurrahman Efendiye, AbdulgafUr Halidi'nin ayaklarına neden kapandığını sordu Hatib Abdurrahman Efendi; Şerefli silsilede Şeyh Ubeydullah Hayderi'yi neden zikr etmez diye gonlumden gecmişti Tam bu sırada AbdulgafUr Halidi'nin o mubarek zatın ismini de soylediğini işitince, şuursuz olarak ayaklarına kapandım Gaflet icinde olduğumu anladım ve AbdulgafUr Halidi hazretlerinin buyukluğunu anladımdedi
Şeyh İbrahim Fasih şoyle anlatır:
Allahu tealaya hamd olsun ki, Seyyid AbdulgafUr Halidi hazretlerinin hizmetinde bulundum Mubarek nazarlarıyla şereflendim Alim, fazilet sahibi, olgun bir veli ve murşid olan şeyhimiz Ahmed Eğribozi ile Bağdad'da Mevlana Halid hazretleriyle ve halifeleriyle karşılaşıp sohbetleriyle şereflendim Hatta kucuk ve hasta olduğumdan amcam beni alıp AbdulgafUr Halidi'nin hatmi şeriflerine gotururdu Onun duası ve mubarek nazarlarıyla hastalıktan kurtuldum Onun vefatından sonra da pekcok hayırlara kavuştum Nitekim Bağdad valisi Muhammed Necib Paşa AlUsi'yi fetva işleriyle ilgili vazifeden alınca, AlUsi, Halidiyye yoluna itiraz etmek ve Mevlana Halid'in halifelerini kotulemek icin bir risale yazdı Cunku o vali Mevlana Halid hazretlerinden istifade ve ona intisab etmiş, hatta Bağdad'daki eski Halidiyye dergahını yıktırıp yerine daha guzelini yaptırmıştı Tarikatı Aliyyeye cok fazla sevgisi olduğundan Paşa'yı taciz etmek ve uzmek icin, soz konusu olan AlUsi boyle tehlikeli bir işe girmişti O esnada AlUsi'nin yazdığı risaleyi reddetmek icin bir kitap yazdım Butun halifeler ve diğer alimler onu pek beğendiler Hatta bir gece ruyamda Mevlana Halid hazretlerini gordum Şeyh AbdulgafUr Halidi de yanında ayakta duruyordu Hemen gelip Mevlana Halid hazretlerinin ayaklarına kapanıp, optum Mubarek ellerini başıma ve arkama koyup; Ne guzel iş yaptın İbrahimbuyurdular Sabah olunca bu ruyayı kardeşlerimize haber verdim Hepsi gorduğum ruyadan dolayı beni tebrik ettiler
AlUsi'nin o kitabı yazmasının sebebi, Halidiyye halifeleri hakkındaki sUi zannı yani kotu duşuncesi idi Adı gecen valinin kendisini Halidiyye halifelerinin işaretiyle fetva vazifesinden aldığını zannediyordu Oysa durum oyle değildi Nitekim zannın coğu yalandır Enteresan bir hadise olarak hitabetiyle meşhUr olan AlUsi, İstanbul'dan geldikten sonra dili tutuldu ve o şekilde vefat etti
BİR GENC GİBİ
Şeyh İbrahim Fasih Efendi bir gun Mevlana Halidi Bağdadi hazretlerinin dergahında yuksek bir yerde duruyordu Seyyid AbdulgafUr Halidi hazretlerinin dergahın yuksek olan yerine cıkmak istediğini duşunerek kendi kendine; Ben bu genc halimde buraya cıkamıyorum Nerede kaldı ki bu kadar ihtiyar bir zat buraya cıkacak!dedi Bir de baktı ki, AbdulgafUr Halidi on beş yaşındaki bir genc gibi yuksek yere cıkıp geldi Sonra da şoyle buyurdu: Ey İbrahim! Sen benim buraya cıkamayacağımı mı zannediyordun?
Onun yuksek hal ve keramet sahibi olduğunu anlayan Şeyh İbrahim Fasih hemen AbdulgafUr Halidi'nin ellerine kapanarak optu O da Şeyh İbrahim Fasih'in başını ve sırtını şefkatle okşadı)
