ABDULLAH BİN HUBEYK
Evliyanın buyuklerinden İsmi Abdullah bin Hubeyk bin Sabık, kunyesi EbU Muhammed, nisbesi elKUfi, elAntaki'dir KUfe'de doğdu Antakya'da yaşadı Doğum ve vefat tarihleri bilinmemektedir
Abdullah bin Hubeyk buyuk alim YUsuf Esbat'ın derslerinde yetişti İlim ve feyz aldı Tasavvufta evliyanın buyuklerinden Sufyanı Sevri hazretlerinin yolunu takib etti Zuhd ve takvada ustun bir dereceye yukseldi Bu ummet icinde Yahya aleyhisselamın zuhdune sahib zatdiye meşhUr oldu
Abdullah bin Hubeyk hazretleri amel ve ibadete buyuk onem verir ibadetlerdeki ihlas uzerinde dururdu Edeb, havf ve reca, umidle istek, haramlardan sakınma, nefse duşmanlık, kalp temizliği; uzerinde durduğu diğer onemli hususlardır
Horasan'dan Feth bin Şehraf isminde bir sevdiği geldi ve kendisinden nasihat rica etti Buyurdu ki:
Ey Horasanlı! Dilinle yalan soyleme, gozunle harama bakma Kalbinle musluman kardeşine hased etme Kin tutma ve iyi şeyler arzu et Eğer boyle yapmazsan, sonunda bedbaht olursun
Allahu tealanın sonsuz ihsanına rağmen gunah işlemekte ısrar edenleri; Sana iyilik edene bile kotuluk ediyorsun Kotuluk edene nasıl iyilik edebilirsindiyerek, gafletten uyandırırdı
Kendisine; Ne kadar ilim tahsil etmeliyiz?diye soruldu Cevap olarak; İyi ile kotuyu birbirinden ayıracak kadar olsun oğreninizbuyurdu
Abdullah bin Hubeyk hazretleri tama', ac gozluluk etmekten, insanları sakındırır ve; Tamahkar, ac gozlu insan tama' zincirine bağlanmış oluye benzer Kalbteki tama' kalbi muhurler, muhurlu kalb ise oludur Mu'min tamahkar olmaz Nefsin şehvet ve arzularına uymazbuyururdu
Umid ve korku hakkında ise şoyle buyurdu: Korkunun en faydalısı gunah işlemene engel olan, elden kacırdığın fırsatlar icin uzun uzun uzulmene sebeb olan ve geriye kalan omur icinde seni devamlı olarak duşunduren korkudur Umidin en faydalısı ise amel etmeni kolaylaştırandır
Umid uce ayrılır: 1) İyi amel yapıp kabul edilmesini umanın umidi 2) Kotu iş yapıp ve tovbe ederek affedilmesini umanın umidi 3) Devamlı gunah işleyip de kendisini Allahu tealanın affedeceğini umanın umidi Bu umid makbUl değildir
Amel ihlas ve sıdk hakkında buyurdu ki:
Amelde ihlas amelden daha zordur Kul kendisiyle Allahu teala arasındaki hususlarda tam olarak sıdk, doğruluk uzere bulununca Allahu teala onu gayb hazinelerine vakıf kılar
Allahu teala kalbleri kendini anmak icin yarattığı halde, insanlar onları şehvet, istek ve arzU ile doldurmuştur Kalplerden şehvetin izini silecek şey yalnız Allahu tealanın korku ve sevgisidir
Abdullah bin Hubeyk hazretleri işlediği amele guvenenleri; İşlediğin faziletli amele guvenerek azab olunmaktan korkmazsan helak olursundiye ikaz edip uyarırdı
Kur'anı kerimi ezberlemiş olanların isyan ve gunaha duşmesine şaşar ve şoyle derdi:
Ehli Kur'an bir gunah işleyeceği zaman goğsundeki Kur'anı kerim lisanı hal ile ona şoyle seslenir: Allahu tealaya yemin olsun ki sen beni bu iş icin ezberlemedin!O gunahkar kişi eğer bu sesi duyabilecek olsa Allahu tealadan haya ederek duşer can verirdi
Abdullah bin Hubeyk hazretleri en buyuk ilahi cezanın dua ve ibadetin lezzetinin kalbten alınması olduğuna inanırdı Boş şeylerle uğraşmanın, luzumsuz şeylere kulak vermenin kalpteki ibadet ve taattan zevk alma duygusunu sondurduğune inanır, kendisini sevenleri gonul uyanıklığına teşvik ederdi
Buyurdular ki:
Kim, Allahu tealanın rızası icin nefsini ayıplarsa, Allahu teala onu gazabından korur
Kotu ve yanlış sozleri cok dinlemek, taatın, ibadetin tadını kalbden siler
Yarın sana zarar verecek şeyler icin keder ve gam icinde bulun Ahiret saadetini harab eden şeyler icin uzul Yarın sana fayda vermeyecek şey icin sevinme!
En faydalı korku, insanı, gunahlardan ve kotuluklerden alıkoyanıdır İnsana, boşuna gecen omru icin uzulmek yaraşır Kalan omrunu de iyi kıymetlendirmesi lazımdır
Kalbime uygun gelmeyen, icime rahatlık vermeyen bir şeyi terk ederim
Biri nasihat istediğinde rivayet ettiği hadisi şeriflerle cevab verirdi
Kişinin malayaniyi (boş ve faydasız şeyleri) terk etmesi, onun muslumanlığının guzelliğindendir
Yine buyurdu ki:
EbU Hureyre radıyallahu anh rivayet etti Birisi ResUlullah efendimize sallallahu aleyhi ve sellem gelerek: Ya ResUlallah! Dunyalık elde etmek gayesi ile gazaya giden kimse icin ne buyurursunuz?diye sordu ResUlullah efendimiz; Onun icin ecir (sevap) yokturbuyurdular EbU Hureyre bu durumu Eshabı kiram arasında anlatınca onlar; Belki sen bunu ResUlullah efendimizden iyi anlamadındediler Bunun uzerine EbU Hureyre hazretleri tekrar ResUlullah efendimizin yanına dondu ve bu husUsu sordu ResUlullah efendimiz uc kerre; Onun icin ecir yokturbuyurdular
Enes bin Malik'den rivayet etti Birisi ResUlullah efendimize geldi; Ya ResUlallah! Kıyamet ne zaman?diye sordu ResUlullah efendimiz; Kıyamet koptu (farz et) Onun icin ne hazırladın?diye sordu O zat; Fazla bir şey hazırlamadım Fakat ben, Allah ve ResUlunu seviyorumdedi Bunun uzerine Peygamber efendimiz; Senin icin tahmin ettiğin vardır Sen sevdiğin ile berabersinbuyurdu
İYİ İNSAN KİMDİR?
Abdullah bin Hubeyk'e; İyi insanları nasıl ayırd edebiliriz?dediler Cevaben buyurdu ki:
İyi insanların guzel adetlerinden birisi, Allahu tealayı gece gunduz anmalarıdır O'nu anma zikir kalb ve dille olur Ancak kalbin zikri daha ustundurSonra;
Kalblerinizi, Allahu tealayı anmakla diriltiniz Onun korkusuyla doldurunuz O'nun sevgisiyle nurlandırınız O'na kavuşma arzusuyla sevinclendiriniz ve biliniz ki; O'na olan sevginiz derecesinde yukselir, niyetlerinizin doğruluğu ile, nefsinizi kahreder, şehvetlerinizi yenip amellerinizi temiz kılabilirsinizbuyurdu
Bilhassa helal lokma yemeğe cok dikkat ederdi Buyurdu ki:
Beş şey vardır, kalp katılaştığı zaman onun ilacı olur: Birincisi, salih kimselerle goruşmek ve onların meclisinde bulunmak İkincisi, Kur'anı kerimin manasını duşunerek okumak Ucuncusu, karnını doyurmayıp, helaldan az bir şey yemekle yetinmek Zira helal yemek kalbi aydınlatır Dorduncusu, Allahu tealanın kafir ve gunahkar icin hazırladığı acı azabı ve tehdidini duşunmek Beşincisi, kendisini Allahu tealaya kulluk vazifesini yapmakta aciz ve noksan gormek, bununla beraber Allahu tealanın lutuf ve ihsanını duşunmektir Bu tefekkur olup, bundan haya meydana gelir Tefekkurden bir kısmı da şunlardır: Allahu tealanın seni, her şeyinle, icini dışını bildiğini her an O'nun seni gorduğunu duşunmek, dunya hayatını, dunya hayatının meşgUliyetlerinin cokluğunu, dunya hayatının cok cabuk gectiğini, ahiretin ve nimetlerin devamlı olduğunu akıldan cıkarmamak, işte tefekkur dunyaya duşkun olmayıp, ahirete rağbet etmek gibi meyveler verir Olumun geleceğini, fırsatı kacırdıktan sonra pişmanlık olacağını duşunmek Boyle tefekkurun meyvesi; uzun emel sahibi olmamak, amellerini duzeltmek, ahirete hazırlık yapmaktır
Evliyanın buyuklerinden İsmi Abdullah bin Hubeyk bin Sabık, kunyesi EbU Muhammed, nisbesi elKUfi, elAntaki'dir KUfe'de doğdu Antakya'da yaşadı Doğum ve vefat tarihleri bilinmemektedir
Abdullah bin Hubeyk buyuk alim YUsuf Esbat'ın derslerinde yetişti İlim ve feyz aldı Tasavvufta evliyanın buyuklerinden Sufyanı Sevri hazretlerinin yolunu takib etti Zuhd ve takvada ustun bir dereceye yukseldi Bu ummet icinde Yahya aleyhisselamın zuhdune sahib zatdiye meşhUr oldu
Abdullah bin Hubeyk hazretleri amel ve ibadete buyuk onem verir ibadetlerdeki ihlas uzerinde dururdu Edeb, havf ve reca, umidle istek, haramlardan sakınma, nefse duşmanlık, kalp temizliği; uzerinde durduğu diğer onemli hususlardır
Horasan'dan Feth bin Şehraf isminde bir sevdiği geldi ve kendisinden nasihat rica etti Buyurdu ki:
Ey Horasanlı! Dilinle yalan soyleme, gozunle harama bakma Kalbinle musluman kardeşine hased etme Kin tutma ve iyi şeyler arzu et Eğer boyle yapmazsan, sonunda bedbaht olursun
Allahu tealanın sonsuz ihsanına rağmen gunah işlemekte ısrar edenleri; Sana iyilik edene bile kotuluk ediyorsun Kotuluk edene nasıl iyilik edebilirsindiyerek, gafletten uyandırırdı
Kendisine; Ne kadar ilim tahsil etmeliyiz?diye soruldu Cevap olarak; İyi ile kotuyu birbirinden ayıracak kadar olsun oğreninizbuyurdu
Abdullah bin Hubeyk hazretleri tama', ac gozluluk etmekten, insanları sakındırır ve; Tamahkar, ac gozlu insan tama' zincirine bağlanmış oluye benzer Kalbteki tama' kalbi muhurler, muhurlu kalb ise oludur Mu'min tamahkar olmaz Nefsin şehvet ve arzularına uymazbuyururdu
Umid ve korku hakkında ise şoyle buyurdu: Korkunun en faydalısı gunah işlemene engel olan, elden kacırdığın fırsatlar icin uzun uzun uzulmene sebeb olan ve geriye kalan omur icinde seni devamlı olarak duşunduren korkudur Umidin en faydalısı ise amel etmeni kolaylaştırandır
Umid uce ayrılır: 1) İyi amel yapıp kabul edilmesini umanın umidi 2) Kotu iş yapıp ve tovbe ederek affedilmesini umanın umidi 3) Devamlı gunah işleyip de kendisini Allahu tealanın affedeceğini umanın umidi Bu umid makbUl değildir
Amel ihlas ve sıdk hakkında buyurdu ki:
Amelde ihlas amelden daha zordur Kul kendisiyle Allahu teala arasındaki hususlarda tam olarak sıdk, doğruluk uzere bulununca Allahu teala onu gayb hazinelerine vakıf kılar
Allahu teala kalbleri kendini anmak icin yarattığı halde, insanlar onları şehvet, istek ve arzU ile doldurmuştur Kalplerden şehvetin izini silecek şey yalnız Allahu tealanın korku ve sevgisidir
Abdullah bin Hubeyk hazretleri işlediği amele guvenenleri; İşlediğin faziletli amele guvenerek azab olunmaktan korkmazsan helak olursundiye ikaz edip uyarırdı
Kur'anı kerimi ezberlemiş olanların isyan ve gunaha duşmesine şaşar ve şoyle derdi:
Ehli Kur'an bir gunah işleyeceği zaman goğsundeki Kur'anı kerim lisanı hal ile ona şoyle seslenir: Allahu tealaya yemin olsun ki sen beni bu iş icin ezberlemedin!O gunahkar kişi eğer bu sesi duyabilecek olsa Allahu tealadan haya ederek duşer can verirdi
Abdullah bin Hubeyk hazretleri en buyuk ilahi cezanın dua ve ibadetin lezzetinin kalbten alınması olduğuna inanırdı Boş şeylerle uğraşmanın, luzumsuz şeylere kulak vermenin kalpteki ibadet ve taattan zevk alma duygusunu sondurduğune inanır, kendisini sevenleri gonul uyanıklığına teşvik ederdi
Buyurdular ki:
Kim, Allahu tealanın rızası icin nefsini ayıplarsa, Allahu teala onu gazabından korur
Kotu ve yanlış sozleri cok dinlemek, taatın, ibadetin tadını kalbden siler
Yarın sana zarar verecek şeyler icin keder ve gam icinde bulun Ahiret saadetini harab eden şeyler icin uzul Yarın sana fayda vermeyecek şey icin sevinme!
En faydalı korku, insanı, gunahlardan ve kotuluklerden alıkoyanıdır İnsana, boşuna gecen omru icin uzulmek yaraşır Kalan omrunu de iyi kıymetlendirmesi lazımdır
Kalbime uygun gelmeyen, icime rahatlık vermeyen bir şeyi terk ederim
Biri nasihat istediğinde rivayet ettiği hadisi şeriflerle cevab verirdi
Kişinin malayaniyi (boş ve faydasız şeyleri) terk etmesi, onun muslumanlığının guzelliğindendir
Yine buyurdu ki:
EbU Hureyre radıyallahu anh rivayet etti Birisi ResUlullah efendimize sallallahu aleyhi ve sellem gelerek: Ya ResUlallah! Dunyalık elde etmek gayesi ile gazaya giden kimse icin ne buyurursunuz?diye sordu ResUlullah efendimiz; Onun icin ecir (sevap) yokturbuyurdular EbU Hureyre bu durumu Eshabı kiram arasında anlatınca onlar; Belki sen bunu ResUlullah efendimizden iyi anlamadındediler Bunun uzerine EbU Hureyre hazretleri tekrar ResUlullah efendimizin yanına dondu ve bu husUsu sordu ResUlullah efendimiz uc kerre; Onun icin ecir yokturbuyurdular
Enes bin Malik'den rivayet etti Birisi ResUlullah efendimize geldi; Ya ResUlallah! Kıyamet ne zaman?diye sordu ResUlullah efendimiz; Kıyamet koptu (farz et) Onun icin ne hazırladın?diye sordu O zat; Fazla bir şey hazırlamadım Fakat ben, Allah ve ResUlunu seviyorumdedi Bunun uzerine Peygamber efendimiz; Senin icin tahmin ettiğin vardır Sen sevdiğin ile berabersinbuyurdu
İYİ İNSAN KİMDİR?
Abdullah bin Hubeyk'e; İyi insanları nasıl ayırd edebiliriz?dediler Cevaben buyurdu ki:
İyi insanların guzel adetlerinden birisi, Allahu tealayı gece gunduz anmalarıdır O'nu anma zikir kalb ve dille olur Ancak kalbin zikri daha ustundurSonra;
Kalblerinizi, Allahu tealayı anmakla diriltiniz Onun korkusuyla doldurunuz O'nun sevgisiyle nurlandırınız O'na kavuşma arzusuyla sevinclendiriniz ve biliniz ki; O'na olan sevginiz derecesinde yukselir, niyetlerinizin doğruluğu ile, nefsinizi kahreder, şehvetlerinizi yenip amellerinizi temiz kılabilirsinizbuyurdu
Bilhassa helal lokma yemeğe cok dikkat ederdi Buyurdu ki:
Beş şey vardır, kalp katılaştığı zaman onun ilacı olur: Birincisi, salih kimselerle goruşmek ve onların meclisinde bulunmak İkincisi, Kur'anı kerimin manasını duşunerek okumak Ucuncusu, karnını doyurmayıp, helaldan az bir şey yemekle yetinmek Zira helal yemek kalbi aydınlatır Dorduncusu, Allahu tealanın kafir ve gunahkar icin hazırladığı acı azabı ve tehdidini duşunmek Beşincisi, kendisini Allahu tealaya kulluk vazifesini yapmakta aciz ve noksan gormek, bununla beraber Allahu tealanın lutuf ve ihsanını duşunmektir Bu tefekkur olup, bundan haya meydana gelir Tefekkurden bir kısmı da şunlardır: Allahu tealanın seni, her şeyinle, icini dışını bildiğini her an O'nun seni gorduğunu duşunmek, dunya hayatını, dunya hayatının meşgUliyetlerinin cokluğunu, dunya hayatının cok cabuk gectiğini, ahiretin ve nimetlerin devamlı olduğunu akıldan cıkarmamak, işte tefekkur dunyaya duşkun olmayıp, ahirete rağbet etmek gibi meyveler verir Olumun geleceğini, fırsatı kacırdıktan sonra pişmanlık olacağını duşunmek Boyle tefekkurun meyvesi; uzun emel sahibi olmamak, amellerini duzeltmek, ahirete hazırlık yapmaktır