ADANA’NIN SUÇ MAKİNESİ ÇİNGENE AŞİRETİ CONOLAR
Adana'nın suç makinesi, meydan savaşı gibi kavgalar eden, Adana'daki her iki evden birini soyan, mahallesine polisi dahi sokmayan enteresan aşiret Conolar'ı inceledik.
Adana’da, dış dünyaya tamamen kapalı olarak kabile şeklinde yaşayan bir aşiret var, lar. Conolar’ın adını daha önce duyduysanız, büyük ihtimalle karıştıkları büyük bir kavgadan, işledikleri organize bir suçtan, polisle çatışmalarından falan duymuşsunuzdur.
Conolar okula gitmiyor, okuma yazma bilmiyorlar. Bir inançları ya da kutsalları yok. Ne Müslümanlar, ne de Hristiyanlar. Kendilerini inançsız olarak tarif ediyorlar. Aralarında sonradan bir dine yönelmiş olanları ise bir elin parmaklarını geçmiyor.
Conolar birlikte yaşıyor, sadece birbirleriyle evleniyor ve dışarıya kapalı bir hayat yaşıyorlar. Mahallelerine polis bile giremiyor. Yolunu şaşırıp Cono mahallesine düşen birinin hali harap, donuna kadar soyularak yırtmak bile mucizevi bir şey.
Adana otobanına özel, 15-20 kişilik kurgulu soygunları da var, 5 yaşında çocukların yaptıkları mütevazı soygunları da. Onlar için çalmak bir yaşam biçimi. Gece soygunları, gasplar, kapkaççılık. Tür ayırt etmiyorlar, Allah ne verdiyse.
Özellikle Adana otobanında yaptıkları soygunlar oldukça meşhur. Otoban soygunlarında senaryo şöyle: Yol kenarında oldukça cüretkar giyimli, dekolteli güzel bir kadın bekliyordur. Bu kadın yoldan geçen sürücülere işve yapar, hayat kadınıymış izlenimi verir. Yoldan geçen sürücülerden biri, bilhassa kamyon şoförleri, durur. Kadın araca doğru yanaşır, adamla konuşmaya cilve yapmaya devam eder. Bu sürecin sonunda adam kadını arabaya davet eder. Ve kapının açılmasıyla birlikte operasyon başlar. 10-15 Cono erkeği arabaya üşüşür. Adamın üzerinde ne var ne yok soyulur. Adamla yetinmeyip arabanın çakmağı, yedek lastiği, torpido gözündeki güneş gözlüğü de hiç edilir.
Conolar anlatmakla bitecek, tarif etmekle anlaşılacak gibi değil. Ekşisözlük’ten “anglachelm” isimli yazarın anlattığı bir hikayeyi aktaralım ki kafanızda biraz daha netleşsin bu aşiret.
“Buna mukabil jandarmadaki kayıtlı kabarık dosyalarına lan bu conolar neymiş diye bir merak edip bakarsanız insanı derin düşüncelere sevk edecek savunma mekanizmaları olduğunu da görürsünüz. 1998 yılındaki bir olayda dört erkek, cono olduğunu bildikleri bu yukarıdaki kadının tuzağına bir doğan marka araçla gelmişler, kadının kapıyı açıp cono kabilesinin araca saldırmasına fırsat vermeden kadını camdan içeri çekip gazlamışlar. Sonra kimsenin bilmediği Karaisalı köyünde bir oto tamirhanesine çekip kepenkleri kapatmışlar. Amaçları kadına tecavüzdür. Ancak bu dört gözü dönmüş, zincirini kırmış adam conoya bir türlü tecavüz edememişler. Neden? Nasıl? Çünkü iki buçuk saat canhıraş ana avrat küfür ederek kendini savunan cono en sonunda bakmış ki yorulmaya başlıyor, yere çökerek kendi eline sıçmış ve bokunu üstüne başına yüzüne sürerek "gelin lan" demiştir. adamlar da dolayısıyla gelememiştir. Cono böyle bir şeydir.”
Alışveriş kisvesi altında gittikleri dükkanlarda anne çocuk el ele verip “tırnakçılık” adını verdikleri soygunları yapıyorlar. Soygun sırasında eğer problem çıkarsa kavga çıkartıyorlar. Bu kavgalarda 2-3 yaşındaki çocuklar da bacağıydı, koluydu ısırarak annelerine yardımcı oluyor. Türkiye'nin bir çok iline dağılmış durumda olan Conolar Türkiye'nin neresine yerleşirse yerleşsinler orada hep hırsızlık yaparlar. Bazen oralarda çaldıkları eşyaları götürüp kendi akrabalarına sattıkları bile oluyor. 1979'da Erzincan'ın Kemah ilçesinde Camii'nin merdivenini çalan ve sonra da o çaldığı merdiveni götürüp Dereşoran Köyü'nün Şoran (Yuvacık) mezrasında oturan akrabalarına satmak isterken orada suç üstü yakalanıp hırsızlık suçundan tutuklanıp Kemah Kapalı Cezaevinde yaklaşık üç ay hapis yatan "Süleyman Cono" lakaplı "Süleyman Cöne" adlı hırsızı da o zamanlar gazetelerde okumuştuk.
Conolar sık sık hem kendi içlerinde hem de başkalarıyla büyük meydan kavgalarına girişiyor. Satırlar, demir bilyeler, jiletler, çivili sopalar onların yanlarından ayırmadıkları ziynet eşyaları.
Conolar’da kızların evlilik yaşı 9’dan başlıyor, malesef. 14 yaşına gelmiş bir Cono kızı evde kalmış sayılıyor. Kızlar aslında babalarının malı. Bir kızı almak için, babasına ortalama 15-20 bin TL para ödemek gerekiyor.
Bir Cono erkeği, evlenmek istiyorsa büyük bir soygun vurgunu yapmak zorunda. Bu Conolar’da yetişkin olmanın bir kuralı gibi. Bazen bir kıza birden fazla talip çıkıyor ve büyük kavgalar patlıyor. Bu kavgalar ölmek, Cono dünyasında oldukça sıradan. Ayrıca 14 yaşını geçen kızlar 50-60 yaşında adamlara 2-3 bin lira karşılığında satılıyorlar. Bazı babalar kızlarını birinden alıp diğerine, tekrar tekrar satabiliyor. Dünyanın en ilkel topluluklarından biri.
Toroslar’a atanan her emniyet müdürü Conolar tarafından davulla zurnayla karşılanıyor. 400-500 kişilik Cono grubu, yeni emniyet müdürünü omuzlara alıyor. Müdür, Brezilyalı transfer muamelesine maruz kalıyor. Bu geleneğin ardındaki sır, sık sık karşılaşacakları emniyet müdürüne iyi niyetlerini bildirmek istemeleriymiş.
Adana’nın film gibi aşireti, kabilesi, çetesi Conolar’ın hikayesinin bildiğimiz kısmı ancak bu kadar. Aralarına girmenin imkansız olması ve kendilerinden olmayanlarla soymak dışında iletişim kurmamaları sebebiyle kendileri hakkında çok fazla bilgiye de sahip değiliz.
Kaynak: İsmet ÖZEL
