Ağız kokusu hem kişisel hayatı, hem de çevre ömrü olumsuz cihette etkileyen, dikkate alınması gereken bir meseledir.
Berbat ağız kokusu (halitosis), ağız ve diş sıhhati kadar umum sıhhat hakkında da kıymetli ipuçları verir. Ağızda makûs koku varsa, kesinlikle ciddîye alınmalıdır.
Ağız kokusu, gayrı ismiyle halitozis, ağız yahut ağız dışından kaynaklanan istenilmeyen yahut şirine gitmeyen koku olarak tanım edilir. Ağız kokusu, düşünüldüğünün bilakis nadir rastlanan bir olgu değildir. Yerküre nüfusunun %25'inin bu rahatsızlıktan etkilendiği düşünülmektedir. Bu rahatsızlığa sahip olanların birden fazla bu marazdan devir hengam şikayetçi olmaktadır. Şahıslar arası bağlantıyı, muhaberesi, kendini söz etmeyi etkilemesi nedeniyle ağız kokusu, bir hastalık olarak çok değer kazanmış, velev kişinin özgüvenini sarsan bir durum haline gelmiştir. Bu nedenle günümüzde artık ağız hijyeni klinikleri yerkürenin değişik kesimlerinde açılmakta ve ağız kokusunu giderici eserlerin tüketimi giderek artmaktadır.
Ağız kokusu bir patolojik bir durumdur ve birçok marazın da habercisidir. Sık rastlanan bir durum olmasına ve birçok illetle bir arada görülmesine rağmen hekimler arasında gözden kaçabilen bir bulgudur.
Ağız kokusu birçok farklı nedenle oluşur ve farklı halde sınıflandırılır.
1.Fizyolojik Ağız Kokusu: Bu tip ağız kokusunun nedenleri kimi azıkların midedeki sindirim süreci (sarımsak, soğan, alkol, baharatlı besinler vb.), yahut âlâ temizlenmemiş ağız boşluğu, düzgün olmayan diş hekimliği restorasyonları (dolgu, protez vb.), çürük dişler, dişeti meseleleri, sigara tüketimi, mensturasyon sırasındaki hormonal değişikliklerdir.
Fizyolojik ağız kokusu, sistemik bir hastalık yahut patoloji ile ilgili değildir ve muvakkattir. Ekseriyetle diş fırçalama, antiseptik solüsyonlar ile denetim altında tutulabilir.
2. Patolojik Ağız Kokusu: Bu tip ağız kokusunun %80-90'ı ağız içi sebeplerden olmakla birlikte birçok ağız dışı sebepten de kaynak alabilir.
Ağız içinden kaynaklanan ağız kokusu sebeplerine bir örnek vermek gerekirse, dişeti marazları, lisan tabakası, yemek artıkları, ağız içi yaralar, kirli takma dişler, tükürük ölçüsündeki azalma bunlardan birkaçıdır.
Tükürük bezinin fonksiyonlarındaki bozukluklar da ağız kokusuna neden olabildiği üzere, antidepresan, antipsikotik ve narkotik ilaçları da tükürük azlığına neden olabilmektedir.
Burun akıntısı ve rüflü illeti da ağız kokusunda tesirli olmaktadır.
Ağız dışından kaynaklanan ağız kokusunda birinci şüphelenilmesi gereken yer burundur. Burunda oluşacak tıkanıklık, burun teneffüsü mahalline ağız teneffüsü yapılmasını ve buna bağlı olarak ağızda kuruluk hasebiyle ağız kokusu oluşmasını sağlamaktadır. En önemli ağız dışı kaynaklı halitozis nedenleri olarak önümüze çıkmaktadırlar. En önemli örnekler peritonsiller abse, retrofarengeal abse, tonsillit, sinüzit, yabancı cisimler, atrofik rinit, kıkırdak septumu etkileyen burun tüberkülozu, sifiliz, rinoskleroma, adenoit, nazofarengeal abse, larenks kanseri, larenjit olarak verilebilir. Bunlar dışında akciğer absesi ve kanseri, bronşektazi, nekrotizan pnömoni, ampiyem üzere alt teneffüs yolu marazları da halitozis nedeni olabilmektedir. Sair sistemik marazlardan, gastrointestinal sistem rahatsızlıkları (mide kanseri, hiatal herni, pilor darlığı, ösefagus rahatsızlıkları, kronik böbrek yetmezliği, karaciğer sirozu, karaciğer yetmezliği, kanserleri gibi), kronik böbrek marazları, lösemi ve agranulositoz, karsinoid, AIDS, multipl skleroz ve metabolik illetler üzere illetler da ağız kokusuna neden olabilmektedirler.
Ağız kokusunun tedavisi; ağız hijyenine dikkat etmek, diş ve lisan fırçalamak, dişlerin arasını temizlemek, diş eti iltihaplarını tedavi ettirmek esaslarına dayanır. Ağız kokusu olan hastalar, sigara içmeyi azaltmaları için cesaretlendirilmeli, zararlı besinlerden uzak durmalı, tertipli aralıklarla beslenmeli, diş hekimlerini nizamlı aralıklarla ziyaret etmelidirler.
Ç.Cansın ÖZGÜR
Ağız Diş Çene Illetleri ve Cerrahisi
Berbat ağız kokusu (halitosis), ağız ve diş sıhhati kadar umum sıhhat hakkında da kıymetli ipuçları verir. Ağızda makûs koku varsa, kesinlikle ciddîye alınmalıdır.
Ağız kokusu, gayrı ismiyle halitozis, ağız yahut ağız dışından kaynaklanan istenilmeyen yahut şirine gitmeyen koku olarak tanım edilir. Ağız kokusu, düşünüldüğünün bilakis nadir rastlanan bir olgu değildir. Yerküre nüfusunun %25'inin bu rahatsızlıktan etkilendiği düşünülmektedir. Bu rahatsızlığa sahip olanların birden fazla bu marazdan devir hengam şikayetçi olmaktadır. Şahıslar arası bağlantıyı, muhaberesi, kendini söz etmeyi etkilemesi nedeniyle ağız kokusu, bir hastalık olarak çok değer kazanmış, velev kişinin özgüvenini sarsan bir durum haline gelmiştir. Bu nedenle günümüzde artık ağız hijyeni klinikleri yerkürenin değişik kesimlerinde açılmakta ve ağız kokusunu giderici eserlerin tüketimi giderek artmaktadır.
Ağız kokusu bir patolojik bir durumdur ve birçok marazın da habercisidir. Sık rastlanan bir durum olmasına ve birçok illetle bir arada görülmesine rağmen hekimler arasında gözden kaçabilen bir bulgudur.
Ağız kokusu birçok farklı nedenle oluşur ve farklı halde sınıflandırılır.
1.Fizyolojik Ağız Kokusu: Bu tip ağız kokusunun nedenleri kimi azıkların midedeki sindirim süreci (sarımsak, soğan, alkol, baharatlı besinler vb.), yahut âlâ temizlenmemiş ağız boşluğu, düzgün olmayan diş hekimliği restorasyonları (dolgu, protez vb.), çürük dişler, dişeti meseleleri, sigara tüketimi, mensturasyon sırasındaki hormonal değişikliklerdir.
Fizyolojik ağız kokusu, sistemik bir hastalık yahut patoloji ile ilgili değildir ve muvakkattir. Ekseriyetle diş fırçalama, antiseptik solüsyonlar ile denetim altında tutulabilir.
2. Patolojik Ağız Kokusu: Bu tip ağız kokusunun %80-90'ı ağız içi sebeplerden olmakla birlikte birçok ağız dışı sebepten de kaynak alabilir.
Ağız içinden kaynaklanan ağız kokusu sebeplerine bir örnek vermek gerekirse, dişeti marazları, lisan tabakası, yemek artıkları, ağız içi yaralar, kirli takma dişler, tükürük ölçüsündeki azalma bunlardan birkaçıdır.
Tükürük bezinin fonksiyonlarındaki bozukluklar da ağız kokusuna neden olabildiği üzere, antidepresan, antipsikotik ve narkotik ilaçları da tükürük azlığına neden olabilmektedir.
Burun akıntısı ve rüflü illeti da ağız kokusunda tesirli olmaktadır.
Ağız dışından kaynaklanan ağız kokusunda birinci şüphelenilmesi gereken yer burundur. Burunda oluşacak tıkanıklık, burun teneffüsü mahalline ağız teneffüsü yapılmasını ve buna bağlı olarak ağızda kuruluk hasebiyle ağız kokusu oluşmasını sağlamaktadır. En önemli ağız dışı kaynaklı halitozis nedenleri olarak önümüze çıkmaktadırlar. En önemli örnekler peritonsiller abse, retrofarengeal abse, tonsillit, sinüzit, yabancı cisimler, atrofik rinit, kıkırdak septumu etkileyen burun tüberkülozu, sifiliz, rinoskleroma, adenoit, nazofarengeal abse, larenks kanseri, larenjit olarak verilebilir. Bunlar dışında akciğer absesi ve kanseri, bronşektazi, nekrotizan pnömoni, ampiyem üzere alt teneffüs yolu marazları da halitozis nedeni olabilmektedir. Sair sistemik marazlardan, gastrointestinal sistem rahatsızlıkları (mide kanseri, hiatal herni, pilor darlığı, ösefagus rahatsızlıkları, kronik böbrek yetmezliği, karaciğer sirozu, karaciğer yetmezliği, kanserleri gibi), kronik böbrek marazları, lösemi ve agranulositoz, karsinoid, AIDS, multipl skleroz ve metabolik illetler üzere illetler da ağız kokusuna neden olabilmektedirler.
Ağız kokusunun tedavisi; ağız hijyenine dikkat etmek, diş ve lisan fırçalamak, dişlerin arasını temizlemek, diş eti iltihaplarını tedavi ettirmek esaslarına dayanır. Ağız kokusu olan hastalar, sigara içmeyi azaltmaları için cesaretlendirilmeli, zararlı besinlerden uzak durmalı, tertipli aralıklarla beslenmeli, diş hekimlerini nizamlı aralıklarla ziyaret etmelidirler.
Ç.Cansın ÖZGÜR
Ağız Diş Çene Illetleri ve Cerrahisi
