Ahlak
Ahlak'ın Tarifi ve Amacı:
Ahlak Arapca Hulkkelimesinin coğulu olup huy ve karaktergibi anlamlara gelmektedir Coğul olarak ahlakhuylardemektir Bilginler bir ilim dalı olan ahlak'ın ceşitli tariflerini yapmışlardır Birkac tarifi burada sıralayalım: Ahlak, her iyi huyu benimsemek ve her kotu huydan sıyrılmaktırAhlak, iyilik yapmak ve kotuluklerden sakınmak icin uyulması gereken kuralları oğreten bir ilimdirAhlak, insandaki manevi değerler ve davranışlar topluluğudur
İnsan maddi ve manevi olmak uzere iki ayrı yapının birleşiminden oluşmaktadır Maddi yapımız beden olarak ortaya cıkarken manevi yapımız ruh olarak belirir Ruhun eseri huylarımızdır İyi olan huylaraahlakı hasene: guzel huylar, kotu huylara da ahlakı seyyie: cirkin huylardenilmektedir İnsan icin gerekli olan ruhunu iyi huylarla donatıp kotu huylardan kacınmaktır İnsanın huyları ahlakın konusunu oluşturduğuna gore mutluluğu da gayesini meydana getirmektedir Ahlak insana iyi huylarla donatmanın ve kotu huylardan kacınmanın yollarını gosterir; doğru inancı, doğru duşunmeyi ve faydalı davranışlarda bulunmayı oğretir İslam'dan Once Araplar'daki Ahlaki Yaşayışı islam'dan once, Araplar koyu bir bilgisizlik icindeydiler Kalplerinden iman nuru silinmiş, iyiyi, doğruyu, guzeli goremez olmuşlar; zararlıyı faydalıdan ayırdedemiyecek duruma duşmuşlerdi Allah Teala'yı unutup putlara tapınmaya başlamışlardı Tevhid abidesi olarak yapılmış olan Kabe'yi yuzlerce putlarla doldurmuşlardı Evlerinde de ağaclardan yaptıkları putlara tapınmaktaydılar; bir yere giderken veya donduklerinde mutlaka putlarını ziyaret ederlerdi Bağa, bahceye gittiklerinde peynir, helva gibi yiyecek maddelerinden put yaparlar, once taparlar acıkınca da yerlerdi Boylesine gulunc işler yaparlardı Kız cocuklarını diri diri toprağa gomerlerdi, ticaret kervanlarına saldırırlar, hırsızlıklarıyle ovunurlerdi Kadınlara değer verilmezdi Bunlar alınıp satılan eşyadan farksız sayılırdı Namusun hic değeri kalmamıştı, fuhuş her tarafı sarmıştı Hak, haklının değil, kuvvetlinin sayılırdı Bu yuzden zayıf olanlar daima ezilirdi Bozgunculuk yeri goğu kaplamıştı Mehmet Akif'in dediği gibi: Sırtlanları gecmişti beşer yırtıcılıkta, Dişsiz mi bir insan onu kardeşleri yerdi
* İslam'ın Getirdiği Ahlak Anlayışı:
Islam once imanı emreder, sonra ibadeti İman eden ve ibadet eden muslumanın da ahlaklı olmasını ister Sadece iman, hatta sadece imanla ibadet yetmez İnsan aynı zamanda guzel ahlak sahibi olmalıdır Cunku islam'a gore imanla ahlak arasında sıkı bir ilişki vardır İyi ahlaklı insanların imanları da sağlamdır Kur'anı Kerim'in pek cok ayetlerinde guzel ahlak tavsiye edilirken, muslumanların kotu ahlaktan da sakınmaları bildirilir Kur'an'da Lokman (as)'ın oğluna yaptığı tavsiyeler şoyle anlatılır: Oğulcağızım! Hakikat (yaptığın iyilik ve kotuluk) bir hardal tanesi kadar olsa dahi, bir kaya icinde, ya goklerde yahut yerin icinde gizlenmiş olsa bile Allah onu getirir (meydana cıkarır ve hesabını gorur) Oğulcağızım! Namazını dosdoğru kıl! İyiliği emret, kotulukten vazgecirmeye calış! insanlardan (kibirlenip) yuz cevirme! Yeryuzunde şımarık yurume! Zira Allah kibir taslayanı, kendini beğenip oğuneni sevmez Yuruyuşunde mutedil (olculu) ol Sesini alcalt Cunku seslerin en cirkini elbet eşeklerin sesidirMukaddes Kitab'ımızda kendisi hakkında Şuphesiz sen en buyuk ahlak uzeresinbuyuran sevgili Peygamberimiz'in şu hadisleri de islam'ın getirdiği ahlak anlayışı hakkında bize ışık tutmaktadır:
Ben guzel ahlak'ı tamamlamak icin gonderildim
Sizin en hayırlınız ahlak'ı en iyi olanınızdır
Sirke balı nasıl bozarsa kotu ahlak da ameli oyle bozar
Allahım, senden; sıhhat, afiyet ve guzel ahlak dilerim
Peygamberimiz teorik olarak guzel ahlak'a sahip olmaktan ve kotu ahlaktan kacınmaktan bahsetmekle kalmamış, hayatında bunun en guzel orneğini vermiştir İslam'ın getirdiği ahlak anlayışını Kur'anı Kerim'de ve Sevgili Peygamberimizin davranışlarında ve onun yolunda yuruyen ashab ile tarih boyunca bunları takip eden değerli kişilerin hayatlarında gormemiz mumkundur
Ahlak'ın Tarifi ve Amacı:
Ahlak Arapca Hulkkelimesinin coğulu olup huy ve karaktergibi anlamlara gelmektedir Coğul olarak ahlakhuylardemektir Bilginler bir ilim dalı olan ahlak'ın ceşitli tariflerini yapmışlardır Birkac tarifi burada sıralayalım: Ahlak, her iyi huyu benimsemek ve her kotu huydan sıyrılmaktırAhlak, iyilik yapmak ve kotuluklerden sakınmak icin uyulması gereken kuralları oğreten bir ilimdirAhlak, insandaki manevi değerler ve davranışlar topluluğudur
İnsan maddi ve manevi olmak uzere iki ayrı yapının birleşiminden oluşmaktadır Maddi yapımız beden olarak ortaya cıkarken manevi yapımız ruh olarak belirir Ruhun eseri huylarımızdır İyi olan huylaraahlakı hasene: guzel huylar, kotu huylara da ahlakı seyyie: cirkin huylardenilmektedir İnsan icin gerekli olan ruhunu iyi huylarla donatıp kotu huylardan kacınmaktır İnsanın huyları ahlakın konusunu oluşturduğuna gore mutluluğu da gayesini meydana getirmektedir Ahlak insana iyi huylarla donatmanın ve kotu huylardan kacınmanın yollarını gosterir; doğru inancı, doğru duşunmeyi ve faydalı davranışlarda bulunmayı oğretir İslam'dan Once Araplar'daki Ahlaki Yaşayışı islam'dan once, Araplar koyu bir bilgisizlik icindeydiler Kalplerinden iman nuru silinmiş, iyiyi, doğruyu, guzeli goremez olmuşlar; zararlıyı faydalıdan ayırdedemiyecek duruma duşmuşlerdi Allah Teala'yı unutup putlara tapınmaya başlamışlardı Tevhid abidesi olarak yapılmış olan Kabe'yi yuzlerce putlarla doldurmuşlardı Evlerinde de ağaclardan yaptıkları putlara tapınmaktaydılar; bir yere giderken veya donduklerinde mutlaka putlarını ziyaret ederlerdi Bağa, bahceye gittiklerinde peynir, helva gibi yiyecek maddelerinden put yaparlar, once taparlar acıkınca da yerlerdi Boylesine gulunc işler yaparlardı Kız cocuklarını diri diri toprağa gomerlerdi, ticaret kervanlarına saldırırlar, hırsızlıklarıyle ovunurlerdi Kadınlara değer verilmezdi Bunlar alınıp satılan eşyadan farksız sayılırdı Namusun hic değeri kalmamıştı, fuhuş her tarafı sarmıştı Hak, haklının değil, kuvvetlinin sayılırdı Bu yuzden zayıf olanlar daima ezilirdi Bozgunculuk yeri goğu kaplamıştı Mehmet Akif'in dediği gibi: Sırtlanları gecmişti beşer yırtıcılıkta, Dişsiz mi bir insan onu kardeşleri yerdi
* İslam'ın Getirdiği Ahlak Anlayışı:
Islam once imanı emreder, sonra ibadeti İman eden ve ibadet eden muslumanın da ahlaklı olmasını ister Sadece iman, hatta sadece imanla ibadet yetmez İnsan aynı zamanda guzel ahlak sahibi olmalıdır Cunku islam'a gore imanla ahlak arasında sıkı bir ilişki vardır İyi ahlaklı insanların imanları da sağlamdır Kur'anı Kerim'in pek cok ayetlerinde guzel ahlak tavsiye edilirken, muslumanların kotu ahlaktan da sakınmaları bildirilir Kur'an'da Lokman (as)'ın oğluna yaptığı tavsiyeler şoyle anlatılır: Oğulcağızım! Hakikat (yaptığın iyilik ve kotuluk) bir hardal tanesi kadar olsa dahi, bir kaya icinde, ya goklerde yahut yerin icinde gizlenmiş olsa bile Allah onu getirir (meydana cıkarır ve hesabını gorur) Oğulcağızım! Namazını dosdoğru kıl! İyiliği emret, kotulukten vazgecirmeye calış! insanlardan (kibirlenip) yuz cevirme! Yeryuzunde şımarık yurume! Zira Allah kibir taslayanı, kendini beğenip oğuneni sevmez Yuruyuşunde mutedil (olculu) ol Sesini alcalt Cunku seslerin en cirkini elbet eşeklerin sesidirMukaddes Kitab'ımızda kendisi hakkında Şuphesiz sen en buyuk ahlak uzeresinbuyuran sevgili Peygamberimiz'in şu hadisleri de islam'ın getirdiği ahlak anlayışı hakkında bize ışık tutmaktadır:
Ben guzel ahlak'ı tamamlamak icin gonderildim
Sizin en hayırlınız ahlak'ı en iyi olanınızdır
Sirke balı nasıl bozarsa kotu ahlak da ameli oyle bozar
Allahım, senden; sıhhat, afiyet ve guzel ahlak dilerim
Peygamberimiz teorik olarak guzel ahlak'a sahip olmaktan ve kotu ahlaktan kacınmaktan bahsetmekle kalmamış, hayatında bunun en guzel orneğini vermiştir İslam'ın getirdiği ahlak anlayışını Kur'anı Kerim'de ve Sevgili Peygamberimizin davranışlarında ve onun yolunda yuruyen ashab ile tarih boyunca bunları takip eden değerli kişilerin hayatlarında gormemiz mumkundur