YANLIŞ:Evladımın vücudu sıcak, kesinlikle ateşi olmalı.
GERÇEK:Evlatlar birden çokça sebeple sıcaklayabilirler. Örneğin canlı bir halde oynamak, ağlamak, yataktan yeni kalkmış olmak, sıcak bir günde dışarıda olmak üzere sebeplerle tenleri ısınabilir. Tenin ısınmasına yol açan bu üzere durumlar sona erdiğinde 10-20 dakika içerisinde tenleri olağan sıcaklığına döner. Bu üzere sebepler elendiğinde, tenleri sıcak olan ve hasta üzere gözüken evlatların %80'i ateşlidir. O yüzden muhakkak sıcaklığı elle ya da dudakla hissetmeniz ehil değildir, emin olmak için kesinlikle termometreyle ateşini ölçün. Termometre tiplerine nazaran ateş olarak kabul edilecek noktalar şöyledir:
Rektal, kulaktan yahut alından ölçen termometreler: 38.0° C ve üstü
Ağızdan ölçen termometreler: 37.8° C ve üstü
Kol altından ölçen termometreler: 37.2° C ve üst
YANLIŞ: Her ateş evlat için berbattır.
GERÇEK:Ateş vücutta olan enfeksiyonla savaşmak için vücudun doğal bir savunma mekanizmasıdır. Ateş vücudun savunma mekanizmasını harekete geçirerek enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olur. 37.8° – 40° C arasındaki alışılagelmiş olarak kabul edilecek ateş hasta evlatlar için düzgündür. Bu, vücudun savunma mekanizmasının çalıştığı manasına gelir.
YANLIŞ: 40° C üzerindeki ateş tehlikelidir ve dimağ hasarına neden olur.
GERÇEK:Enfeksiyonlardan kaynaklanan ateş dimağ hasarına sebep olmaz. Yalnızca 42° C’nin üzerindeki vücut ısısı dimağ hasarı yaratabilir.
Vücut ısısı bu sıcaklığa fakat nadiren ulaşır. Örnek: Çok sıcak bir havada pencereleri örtük bir otomobilde evladın bırakılması üzere.
YANLIŞ: Her türlü ateşte, ateş düşürücü ilaç verilmelidir.
GERÇEK:Ateş evlatta rahatsızlık yaratıyorsa ilaçla tedavi edilebilir. Çoğunlukla 39° ya da 39.5° C üzerine çıkmadığı sürece rahatsızlık yaratmaz. Evlatta ateş rahatsızlık hissi vermiyorsa velev bir vade ateşi düşülmeyi beklemek evladın bağışıklık sisteminin gelişmesi açısından da yararlıdır. Lakin maatteessüf bizde ateşe bağlı havale geçirme ihtimaline karşı bunu uygulayabilen aile yok üzere bir şey.
YANLIŞ: İlaç verildiği devir ateş olağan seviyesine düşmelidir.
GERÇEK:İlaç verildiği devir ateş ekseriyetle 1° ya da 1.5° C düşer. Ateş düşürücülerle bir saatte gelgelelim 1 radde ateş düşer. Yani ateş 39 radde ise fakat 2 saatte 37 kademe seviyelerine iner. O yüzden en süratli ateş düşürme formülü her devir ılık komplex ya da ateş mütalaaya kadar uygulanacak ılık duş aldırmaktır.
YANLIŞ: Evlatlar ateşe bağlı havale geçilebilir.
GERÇEK:Ateşe bağlı havale 6 ay-6 yaş arasında 4 evlattan 1'inde görülebilir. Ateş etkeni dimağı etkileyen enfeksiyonlar değilse umumiyetle sorun çıkarmaz.
Ailelerin ateşten çok tedirgin olmalarının bir nedeni de; beş-altı yaşa kadar ateşli havale geçirme ihtimali. “Ateş arttıkça kesinlikle havale geçirecek diye bir şey yok. Münhasıran genetik yatkınlığı olanlarda havale geçirme eğilimi varsa, daha birinci yükselme anında havale geçirebiliyor. Havale anında soğuk suya sokmak, soğan koklatmak, baş aşağı sarkıtmak üzere davranışları muhakkak yanlıştır. Sakin bir formda yumuşak bir mekana yatırıp başı yan çevrilerek ortam havalandırılmalı ve en kısa vakitte bir sıhhat kuruluşuna götürülmelidir.
YANLIŞ: Uygunlaşması için ateşini düşürmeliyim
GERÇEK:Ateş, aslında öksürük üzere vücudun bir savunma mekanizması. Mikroplarla vücudun savaşabildiğinin bir göstergesi olan ateşi düşürmek enfeksiyonu tedavi etmiyor, yalnızca evladı rahatlatıyor. Ateşi çıkan evlat için uygulanabilecek gerçek yaklaşımlar şunlardır. Ateşi yükselen evlat titriyor ve eli-ayağı soğuk diye üzerini örtmeyin, tam aksine soyun. Evladı sirke, alkol, soğuk su ile yıkamak ateşi birinci evvel süratle düşürse de, sonra daha çokça yükselmesine sebep olur. O yüzden önermiyoruz. Sıradan banyo sıcaklığındaki ılık suda oturabilir ya da ılık bezlerle vücuduna kompres yapılabilir. Yalnız yapılan yanlışlardan biriside ılık su ve ılık kompresin müddetini çok kısa tutmaktır. Gerekirse bu süreçler ateş niyete kadar 30 dakikaya kadar bile çıkabilir.
Ateşe yaklaşımda 3 kıymetli yanlış uygulama!
Gereksiz ilaç kullanma
Havale kaygısıyla tehlike hadlerinin çok altında gereksiz ve abartılı ilaç tasarrufunun en kıymetli yanlışlardan birisi ateş düşürücülerin önerilenden daha sık aralıklarla yahut üst üste tasarrufu ilaçların zararlı tesirlerinin ortaya çıkmasına sebep olabiliyor. Ayrıyeten yanlış ilaç tasarrufundan biri olarak çocuklarda Aspirin tasarrufu Reye sendromu denilen hayatı tehdit eden bir hastalık tablosuna neden olabiliyor. Yeniden çocuklarda önerilmeyen Metamizol tasarrufu da tansiyon düşüklüğü, kemik iliğinin basınçlanması sebebiyle bağışıklık sistemi hücrelerinin önemli azalması üzere son radde değerli sıkıntılara yol açabiliyor.
Soğuk su ya da buz pratik:
Yapılan yanlış pratiklerden bir de, ılık ıslak tatbik mekanına, haddinden fazla soğuk su velev bazen buzlu su ile ateşin düşürülmeye çalışılması oluyor. Bu durum, hipotermi denilen ve evladın hayatını tehdit edebilecek ateşin şiddetli düşmesiyle sonuçlanabiliyor. Ayrıyeten birinci anda düşen ateş daha sonra rebaund tesiriyle tekrar yükselebiliyor. Soğuk su/buz tatbikinin sıcak çarpması yahut malign hipertermi denilen ve ateşin 40’ın üzerine çıktığı istisnai durumlar dışında tasarrufu gereksiz ve zararlı bulunuyor.
Antibiyotiğe başlama:
Ailelerin sıklıkla ateşi bakteri enfeksiyonuyla ilişkilendirerek bir an evvel antibiyotik başlamak istediklerini söyleyen Dr. Füsun Çelikkol “Oysa ki çocuklarda ateşin en sık sebeplerinden biri virüslerdir ve antibiyotik tasarrufuna gerek yoktur” . Bu nedenle hekim muayenesi olmadan antibiyotik başlanmaması ve doktora antibiyotik pratiği yahut yazması için pres uygulanmaması kıymet taşıyor.
Pekala hangi durumlarda acil müdahalede bulunmak gerekiyor. Birde onlara göz atalım.
Acil müdahale gerektiren durumlar
0-3 ay arası bebekler. Bu devirde ateşli küçük evlatların yüzde
70’inde bakteri enfeksiyonu sorumlu olurken, yüzde 10-15’inde ağır bakteri marazı saptanıyor. Münhasıran yeni doğan devri denilen 0- 28 günlük bebeklerde ateş hastaneye yatırılarak izlem ve tedavi gerektiriyor.
Evlat daha evvel ateşli ya da ateşsiz nöbet yahut havale geçirmişse,
Kronik akciğer illeti varsa,
Doğumsal kalp illetleri bulunuyorsa,
Diyabet üzere metabolik marazları tanısı almışsa,
Ağır likit kaybı ve şok tablosu varsa,
Evlat kuvvetsiz ve düşkün görünüyorsa,
Ateş vücutta döküntüyle seyrediyorsa,
Ateş 40 kademenin üstündeyse
GERÇEK:Evlatlar birden çokça sebeple sıcaklayabilirler. Örneğin canlı bir halde oynamak, ağlamak, yataktan yeni kalkmış olmak, sıcak bir günde dışarıda olmak üzere sebeplerle tenleri ısınabilir. Tenin ısınmasına yol açan bu üzere durumlar sona erdiğinde 10-20 dakika içerisinde tenleri olağan sıcaklığına döner. Bu üzere sebepler elendiğinde, tenleri sıcak olan ve hasta üzere gözüken evlatların %80'i ateşlidir. O yüzden muhakkak sıcaklığı elle ya da dudakla hissetmeniz ehil değildir, emin olmak için kesinlikle termometreyle ateşini ölçün. Termometre tiplerine nazaran ateş olarak kabul edilecek noktalar şöyledir:
Rektal, kulaktan yahut alından ölçen termometreler: 38.0° C ve üstü
Ağızdan ölçen termometreler: 37.8° C ve üstü
Kol altından ölçen termometreler: 37.2° C ve üst
YANLIŞ: Her ateş evlat için berbattır.
GERÇEK:Ateş vücutta olan enfeksiyonla savaşmak için vücudun doğal bir savunma mekanizmasıdır. Ateş vücudun savunma mekanizmasını harekete geçirerek enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olur. 37.8° – 40° C arasındaki alışılagelmiş olarak kabul edilecek ateş hasta evlatlar için düzgündür. Bu, vücudun savunma mekanizmasının çalıştığı manasına gelir.
YANLIŞ: 40° C üzerindeki ateş tehlikelidir ve dimağ hasarına neden olur.
GERÇEK:Enfeksiyonlardan kaynaklanan ateş dimağ hasarına sebep olmaz. Yalnızca 42° C’nin üzerindeki vücut ısısı dimağ hasarı yaratabilir.
Vücut ısısı bu sıcaklığa fakat nadiren ulaşır. Örnek: Çok sıcak bir havada pencereleri örtük bir otomobilde evladın bırakılması üzere.
YANLIŞ: Her türlü ateşte, ateş düşürücü ilaç verilmelidir.
GERÇEK:Ateş evlatta rahatsızlık yaratıyorsa ilaçla tedavi edilebilir. Çoğunlukla 39° ya da 39.5° C üzerine çıkmadığı sürece rahatsızlık yaratmaz. Evlatta ateş rahatsızlık hissi vermiyorsa velev bir vade ateşi düşülmeyi beklemek evladın bağışıklık sisteminin gelişmesi açısından da yararlıdır. Lakin maatteessüf bizde ateşe bağlı havale geçirme ihtimaline karşı bunu uygulayabilen aile yok üzere bir şey.
YANLIŞ: İlaç verildiği devir ateş olağan seviyesine düşmelidir.
GERÇEK:İlaç verildiği devir ateş ekseriyetle 1° ya da 1.5° C düşer. Ateş düşürücülerle bir saatte gelgelelim 1 radde ateş düşer. Yani ateş 39 radde ise fakat 2 saatte 37 kademe seviyelerine iner. O yüzden en süratli ateş düşürme formülü her devir ılık komplex ya da ateş mütalaaya kadar uygulanacak ılık duş aldırmaktır.
YANLIŞ: Evlatlar ateşe bağlı havale geçilebilir.
GERÇEK:Ateşe bağlı havale 6 ay-6 yaş arasında 4 evlattan 1'inde görülebilir. Ateş etkeni dimağı etkileyen enfeksiyonlar değilse umumiyetle sorun çıkarmaz.
Ailelerin ateşten çok tedirgin olmalarının bir nedeni de; beş-altı yaşa kadar ateşli havale geçirme ihtimali. “Ateş arttıkça kesinlikle havale geçirecek diye bir şey yok. Münhasıran genetik yatkınlığı olanlarda havale geçirme eğilimi varsa, daha birinci yükselme anında havale geçirebiliyor. Havale anında soğuk suya sokmak, soğan koklatmak, baş aşağı sarkıtmak üzere davranışları muhakkak yanlıştır. Sakin bir formda yumuşak bir mekana yatırıp başı yan çevrilerek ortam havalandırılmalı ve en kısa vakitte bir sıhhat kuruluşuna götürülmelidir.
YANLIŞ: Uygunlaşması için ateşini düşürmeliyim
GERÇEK:Ateş, aslında öksürük üzere vücudun bir savunma mekanizması. Mikroplarla vücudun savaşabildiğinin bir göstergesi olan ateşi düşürmek enfeksiyonu tedavi etmiyor, yalnızca evladı rahatlatıyor. Ateşi çıkan evlat için uygulanabilecek gerçek yaklaşımlar şunlardır. Ateşi yükselen evlat titriyor ve eli-ayağı soğuk diye üzerini örtmeyin, tam aksine soyun. Evladı sirke, alkol, soğuk su ile yıkamak ateşi birinci evvel süratle düşürse de, sonra daha çokça yükselmesine sebep olur. O yüzden önermiyoruz. Sıradan banyo sıcaklığındaki ılık suda oturabilir ya da ılık bezlerle vücuduna kompres yapılabilir. Yalnız yapılan yanlışlardan biriside ılık su ve ılık kompresin müddetini çok kısa tutmaktır. Gerekirse bu süreçler ateş niyete kadar 30 dakikaya kadar bile çıkabilir.
Ateşe yaklaşımda 3 kıymetli yanlış uygulama!
Gereksiz ilaç kullanma
Havale kaygısıyla tehlike hadlerinin çok altında gereksiz ve abartılı ilaç tasarrufunun en kıymetli yanlışlardan birisi ateş düşürücülerin önerilenden daha sık aralıklarla yahut üst üste tasarrufu ilaçların zararlı tesirlerinin ortaya çıkmasına sebep olabiliyor. Ayrıyeten yanlış ilaç tasarrufundan biri olarak çocuklarda Aspirin tasarrufu Reye sendromu denilen hayatı tehdit eden bir hastalık tablosuna neden olabiliyor. Yeniden çocuklarda önerilmeyen Metamizol tasarrufu da tansiyon düşüklüğü, kemik iliğinin basınçlanması sebebiyle bağışıklık sistemi hücrelerinin önemli azalması üzere son radde değerli sıkıntılara yol açabiliyor.
Soğuk su ya da buz pratik:
Yapılan yanlış pratiklerden bir de, ılık ıslak tatbik mekanına, haddinden fazla soğuk su velev bazen buzlu su ile ateşin düşürülmeye çalışılması oluyor. Bu durum, hipotermi denilen ve evladın hayatını tehdit edebilecek ateşin şiddetli düşmesiyle sonuçlanabiliyor. Ayrıyeten birinci anda düşen ateş daha sonra rebaund tesiriyle tekrar yükselebiliyor. Soğuk su/buz tatbikinin sıcak çarpması yahut malign hipertermi denilen ve ateşin 40’ın üzerine çıktığı istisnai durumlar dışında tasarrufu gereksiz ve zararlı bulunuyor.
Antibiyotiğe başlama:
Ailelerin sıklıkla ateşi bakteri enfeksiyonuyla ilişkilendirerek bir an evvel antibiyotik başlamak istediklerini söyleyen Dr. Füsun Çelikkol “Oysa ki çocuklarda ateşin en sık sebeplerinden biri virüslerdir ve antibiyotik tasarrufuna gerek yoktur” . Bu nedenle hekim muayenesi olmadan antibiyotik başlanmaması ve doktora antibiyotik pratiği yahut yazması için pres uygulanmaması kıymet taşıyor.
Pekala hangi durumlarda acil müdahalede bulunmak gerekiyor. Birde onlara göz atalım.
Acil müdahale gerektiren durumlar
0-3 ay arası bebekler. Bu devirde ateşli küçük evlatların yüzde
70’inde bakteri enfeksiyonu sorumlu olurken, yüzde 10-15’inde ağır bakteri marazı saptanıyor. Münhasıran yeni doğan devri denilen 0- 28 günlük bebeklerde ateş hastaneye yatırılarak izlem ve tedavi gerektiriyor.
Evlat daha evvel ateşli ya da ateşsiz nöbet yahut havale geçirmişse,
Kronik akciğer illeti varsa,
Doğumsal kalp illetleri bulunuyorsa,
Diyabet üzere metabolik marazları tanısı almışsa,
Ağır likit kaybı ve şok tablosu varsa,
Evlat kuvvetsiz ve düşkün görünüyorsa,
Ateş vücutta döküntüyle seyrediyorsa,
Ateş 40 kademenin üstündeyse
