Akne vulgaris, derideki kıl ünitesi ve yağ bezlerinin birlikte oluşturduğu, pilosebase ünite ismi verilen yapının illetidir. Sıklıkla ergenlik periyodunda görülmekle bir arada, her yaş periyodunda ortaya çıkabilir. Ergenlik periyodunda %85 nispetinde görülür. Bayanlarda androgen ismi verilen hormonların çokça üretilmesine bağlı olarak ergenlik sonrası yaşlarda da ortaya çıkabilmektedir.
AKNE VULGARİS NEDENLERİ
Akne gelişiminde birden çokça faktör rol oynar. Ergenlik periyoduyla birlikte üretilen hormonların tesiriyle kıl foliküllerinde yağ salgılanması artar. Başkaca kıl folikülündeki hücreler çoğalarak ve birbirlerine yapışarak tıkaçlar oluşturur. Bu durum, deri üzerindeki bakterilerin ölçüsüz çoğalmasına mütenasip bir ortam meydana getirir ve inflamasyon oluşur. Beslenme ile akne oluşumu arasındaki münasebet kesin olarak gösterilememiştir. Uzun müddetli yağlı kozmetik eserlerin tasarrufu akne oluşumunu tetikleyebilir.
AKNE VULGARİSİN BELİRTİLERİ
Akne vulgaris lezyonları en sık olarak yüze, sonrasında sırt ve göğüse yerleşir. Lezyonlar inflamatuar ve inflamatuar olmayan lezyonlar olarak ikiye ayrılır. İnflamatuar olmayan lezyonlar olarak bilinen komedonlar; siyah nokta biçiminde açık komedonlar yahut beyaz nokta formunda örtük komedonlar olarak görülür. İnflamatuar lezyonlar ise deriden kabarık kırmızımsı yahut cerahatli oluşumlar (papülopüstüler akne) ve derin, sert, kistik lezyonlar (nodülokistik akne) halinde önümüze çıkar.
AKNE VULGARİS TANISI
Akne vulgarisin tanısı, klinik görünüm ile konur.
AKNE VULGARİS TEDAVİSİ:
Akne vulgaris tedavisi lezyonların çeşidine ve yoğunluğuna nazaran değişir. Seçilen tedavi her ne olursa olsun sabırlı ve tertipli bir formda kullanılmalıdır. Tedaviye yardımcı olarak temizleyici sabun, losyon ve jeller kullanılabilir. Tüm tedavi usullerinde birinci bir ay içinde akne lezyonlarında artış görülebilir.
1-Benzoil peroksit: Deri üzerindeki bakterilerin çoğalmasını önleyici bir ilaçtır. Başkaca deriyi hafif soyucu tesiri de vardır. Hafif-orta şiddetli aknede tek başına yahut antibiyotiklerle birlikte kullanılabilir.
2-Azeleik asit: Antibakteriyel ve hafif soyucu tesirli bir ilaçtır. Deri renginde açılma yapabilir.
3-Yerel retinoidler: Deriyi soyucu tesiri sarih bir ilaçtır. Mahsusen komedonlu aknede tesirlidir. Deride kızarıklık, tahriş, kuruluk yapabilir. Retinoidler derinin güneşe karşı hassasiyetini arttırır. Tek başlarına yahut antibiyotiklerle bir arada kullanılırlar.
4-Yerel antibiyotikler: Akne tedavisi için eritromisin, klindamisin, tetrasiklin ve nadifloksasin kullanılır. Antibiyotik direncini önlemek hedefiyle öteki ilaçlarla birlikte kullanılırlar.
5-Oral antibiyotikler: Papülopüstüler aknede tercih edilirler. Bu maksatla tetrasiklinler ve makrolid kümesi antibiyotikler kullanılır. Antibiyotik tedavisine ekseriyetle 3 ay devam edilir. Direnç gelişimini önlemek için sair ilaçlarla birlikte kullanılırlar.
6-Oral isotretinoin: Şiddetli papülopüstüler yahut nodülokistik aknede etkilidirler. Hastanın kilosuna nazaran alınması gereken yekun doz hesaplanır ve 6-8 aylık bir vadede hastaya verilir. En sarih yan tesiri deri ve mukozalarda kuruluktur. Kas-eklem ağrıları yapabilir. Karaciğer enzimleri ve kan yağlarını yükseltebileceğinden hastaların malûm aralıklarla kan tetkiki yaptırmaları gerekmektedir. Gebelikte tasarrufu bebek için tehlikelidir; bu yüzden tedavi boyunca ve tedaviden 1 ay sonrasına kadar hastalar gebelikten korunmalıdır. Başkaca hastalar tekrar bu müddet boyunca kan bağışında bulunmamalıdırlar.
AKNE VULGARİSİN SEYRİ
Akne vulgaris ergenlik devrinde başlar ve çoğunlukla 23-25 yaşlarında güzelleşmiş olur. Nadiren 40 yaşına kadar devam eden olgular da vardır. İz gelişimini önlemek emeliyle tedaviye mümkün olduğunca erken başlanmalıdır.
AKNE VULGARİS NEDENLERİ
Akne gelişiminde birden çokça faktör rol oynar. Ergenlik periyoduyla birlikte üretilen hormonların tesiriyle kıl foliküllerinde yağ salgılanması artar. Başkaca kıl folikülündeki hücreler çoğalarak ve birbirlerine yapışarak tıkaçlar oluşturur. Bu durum, deri üzerindeki bakterilerin ölçüsüz çoğalmasına mütenasip bir ortam meydana getirir ve inflamasyon oluşur. Beslenme ile akne oluşumu arasındaki münasebet kesin olarak gösterilememiştir. Uzun müddetli yağlı kozmetik eserlerin tasarrufu akne oluşumunu tetikleyebilir.
AKNE VULGARİSİN BELİRTİLERİ
Akne vulgaris lezyonları en sık olarak yüze, sonrasında sırt ve göğüse yerleşir. Lezyonlar inflamatuar ve inflamatuar olmayan lezyonlar olarak ikiye ayrılır. İnflamatuar olmayan lezyonlar olarak bilinen komedonlar; siyah nokta biçiminde açık komedonlar yahut beyaz nokta formunda örtük komedonlar olarak görülür. İnflamatuar lezyonlar ise deriden kabarık kırmızımsı yahut cerahatli oluşumlar (papülopüstüler akne) ve derin, sert, kistik lezyonlar (nodülokistik akne) halinde önümüze çıkar.
AKNE VULGARİS TANISI
Akne vulgarisin tanısı, klinik görünüm ile konur.
AKNE VULGARİS TEDAVİSİ:
Akne vulgaris tedavisi lezyonların çeşidine ve yoğunluğuna nazaran değişir. Seçilen tedavi her ne olursa olsun sabırlı ve tertipli bir formda kullanılmalıdır. Tedaviye yardımcı olarak temizleyici sabun, losyon ve jeller kullanılabilir. Tüm tedavi usullerinde birinci bir ay içinde akne lezyonlarında artış görülebilir.
1-Benzoil peroksit: Deri üzerindeki bakterilerin çoğalmasını önleyici bir ilaçtır. Başkaca deriyi hafif soyucu tesiri de vardır. Hafif-orta şiddetli aknede tek başına yahut antibiyotiklerle birlikte kullanılabilir.
2-Azeleik asit: Antibakteriyel ve hafif soyucu tesirli bir ilaçtır. Deri renginde açılma yapabilir.
3-Yerel retinoidler: Deriyi soyucu tesiri sarih bir ilaçtır. Mahsusen komedonlu aknede tesirlidir. Deride kızarıklık, tahriş, kuruluk yapabilir. Retinoidler derinin güneşe karşı hassasiyetini arttırır. Tek başlarına yahut antibiyotiklerle bir arada kullanılırlar.
4-Yerel antibiyotikler: Akne tedavisi için eritromisin, klindamisin, tetrasiklin ve nadifloksasin kullanılır. Antibiyotik direncini önlemek hedefiyle öteki ilaçlarla birlikte kullanılırlar.
5-Oral antibiyotikler: Papülopüstüler aknede tercih edilirler. Bu maksatla tetrasiklinler ve makrolid kümesi antibiyotikler kullanılır. Antibiyotik tedavisine ekseriyetle 3 ay devam edilir. Direnç gelişimini önlemek için sair ilaçlarla birlikte kullanılırlar.
6-Oral isotretinoin: Şiddetli papülopüstüler yahut nodülokistik aknede etkilidirler. Hastanın kilosuna nazaran alınması gereken yekun doz hesaplanır ve 6-8 aylık bir vadede hastaya verilir. En sarih yan tesiri deri ve mukozalarda kuruluktur. Kas-eklem ağrıları yapabilir. Karaciğer enzimleri ve kan yağlarını yükseltebileceğinden hastaların malûm aralıklarla kan tetkiki yaptırmaları gerekmektedir. Gebelikte tasarrufu bebek için tehlikelidir; bu yüzden tedavi boyunca ve tedaviden 1 ay sonrasına kadar hastalar gebelikten korunmalıdır. Başkaca hastalar tekrar bu müddet boyunca kan bağışında bulunmamalıdırlar.
AKNE VULGARİSİN SEYRİ
Akne vulgaris ergenlik devrinde başlar ve çoğunlukla 23-25 yaşlarında güzelleşmiş olur. Nadiren 40 yaşına kadar devam eden olgular da vardır. İz gelişimini önlemek emeliyle tedaviye mümkün olduğunca erken başlanmalıdır.