Alerji, bağışıklık sistemimizin, dışarıdan son derece masum görünen çeşitli maddelere karşı, tepki vermesidir Hapşırmadan şöyle doya doya parfüm koklayamıyorsanız ya da baharın gelmesini polenler nedeniyle üzüntüyle karşılıyorsanız, alerjiden muzdaripsiniz demektir
Nelere alerjimiz olduğunu bilebiliriz ancak temelde, bazılarımızın bağışıklık sisteminin neden böyle bir tepki verdiği, tıp dünyası için hala bir soru işaretidir
Yani ‘Neden benim kedilere alerjim var da, kardeşimin yok?’ diye sorarsanız, bu sorunun kesin bir yanıtı yoktur Bu nedenle alerjilerin kökten çözümü olmamakla beraber, alerjenlerden (alerjiye neden olan maddeden) uzak durarak veya alerji ilaçları kullanarak, alerjinin rahatsız edici belirtilerini dindirebiliriz
Hapşırık, öksürük, saman nezlesi, ciltte kızarıklık, tahriş, gözlerin sulanması, dil şişmesi gibi alerji semptomlarını tedavi edebilmek için ilk olarak uzman bir doktora görünüp neye karşı alerjiniz olduğunu öğrenmelisiniz
Günümüzde alerji testleri çok basit ve hızlı bir şekilde uygulanmaktadır Alerjen(ler)in tespit edilmesinin ardından doktorunuz, size uygun tedaviyi belirleyecektir
En Sık Görülen Alerji Nedenleri
Besin Alerjisi
Besin alerjisi küçük yaştaki çocuklarda sık görülür ve bu alerjiler genellikle çocuk büyüdükçe azalır ve kaybolur Süt, yumurta, soya, yerfıstığı, ağaç yemişleri, balık, kabuklu deniz ürünleri ve buğday bazı çocuklarda alerjiye neden olduğu görülen gıdalar arasındadır
Çok sık rastlanmasa da yetişkinlerde de yine aynı yiyeceklere ve hatta bazı sebze ve meyvelere karşı besin alerjisi görülebilir Besin alerjisi olan kişiler bu yiyecekleri yemeseler bile bu gıdalara dokunmak veya koklamak bile alerjik reaksiyonların ortaya çıkması için yeterlidir Süte alerjisi olan bir kişi, sütle yapılmış bir tatlıya dokunduğu veya bu tatlıyı kokladığı için bünyesi alerjik tepki verebilir
Besin alerjisinde, kişinin neye karşı alerjisi olduğunu fark etmesi zaman alabilir çünkü çoğu kez farklı besin maddelerini bir arada tüketiriz Bir yiyecek türüne karşı alerjisi olan kişiler çoğu kez benzerlerine karşı da alerji geliştirmiş olabilirler Karidese alerjisi olanların yengeç veya ıstakoza da alerjisi olması yaygın bir durumdur
Hava İle Taşınan Alerjenler
Hava ile taşınan alerjenler alerjik reaksiyonlardan astıma kadar pek çok soruna yol açabilirler Adından da anlaşılacağı gibi bu alerjenler hava tarafından oradan oraya taşınabilen, çok küçük partiküllerdir Polen, ev tozu akarları, küf, hayvan tüyü, hayvandan dökülen deri (kepek), boya kimyasalları, sigara dumanı, parfüm veya halı malzemesi hava ile taşınan alerjenlere örnek verilebilir Bu sayılanların içerisinde en çok şikayet edilen alerjen polenlerdir çünkü polenleri engellemek veya kontrol etmek mümkün değildir Polen mevisiminde dışarı çıkmak ya da evde cam açmak sorun olur
Ağaçlardan, çimenlerden, çiçeklerden veya otlardan yayılan polenler mevsimden mevsime alerjiyi tetikleyebilir Küf ve ev tozu akarları ise yıl boyu süren alerjilerin başlıca nedenleri arasında gelir Özellikle de havalandırmanın çok da iyi yapılamadığı şehir içindeki evlerde bu alerjenlerin önünü kesmek zordur Küf çeşitleri nemli ve sıcak ortamları sever, toz akarları ise ev ya da iş yerlerindeki tozlu ortamlarda bulunur ve bunların kökünü kurutmak pek mümkün olmaz Atık ürünler ve akarların ölü vücut parçaları alerjik reaksiyonları tetikler Ofisiniz pırıl pırıl görünebilir ama döşemelerin altında küflenme varsa, ofiste alerjinizin tutması kaçınılmazdır
Lateks Alerjisi
Lateks, Brezilya kauçuk ağacının öz suyundan yapılır ve elen, balon, oyuncak, cerrahi maskeler, biberon emziği gibi pek çok tüketim malzemesinde kullanılır
Tıp malzemeleri arasında lateks kullanımı yaygındır ve bu nedenle sık ameliyat olan çocuklarda ve sağlık alanında çalışanlarda lateks alerjisi geliştirme riski daha fazladır Lateks alerjisi genellikle, lateks malzemenin cilde değdiği yerin kızarıp kaşınmasına yol açar Lateksle temastan sonra 12 ila 24 saat arasında görülebilir Latekse alerjisi olan bazı kişiler ise hemen tepki verir ve kızarıklıklarla birlikte hapşırma, burun akması ve göz sulanması da görülür
Böcek Isırması Alerjileri
Böcekler insanları soktuğunda, bir zehir salgılar ve bazı kişilerde bu zehrin etkisi tıpkı bir sinek ısırığında olduğu gibi sadece kızarıklık, şişlik ve kaşıntıdan ibarettir Kısa bir süre içerisinde de zehrin etkisi geçer Ancak nadiren de görülse, bazı kişilerin böcek ısırığına karşı alerjisi vardır ve bu durumda böcek sokması semptomları ağır olur ve kişide hayati tehlikeye yol açabilir
Anafilaktik Şok Nedir?
Böcek ısırığının ya da sokmasının ardından kişi ciddi ve tehlikeli olabilecek bir alerjik reaksiyon veriyorsa, dilde ve boğazda şişme, nefes almakta zorlanma, baş dönmesi, mide krampları, bulantı, ishal, kaşıntı ve kurdeşen gibi belirtiler görülür Bu ani ve aşırı tepkiye ‘anafilaktik şok’ denir Bu belirtilerden biri veya birkaçı görüldüğü anda hiç vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır
Zehirleri alerjiye neden olan böcekler arasında bal arısı, eşek arısı, sarıca arı, sarı ceket, yaban arısı ve ateş karıncası sayılabilir
Kozmetik Alerjisi
Cilt tahrişi, diğer adıyla ‘kontakt dermatit‘, kozmetik alerjisi ve daha genel olarak cilt bakım ürünlerine karşı hassasiyet olarak açıklanabilir Alerjisi olan kişiler bazı bileşenlerle her temas ettiklerinde, alerjik kontakt dermatit meydana gelir Bir makyaj malzemesi veya cilt bakım ürünü alerjiye yol açtığında, genellikle ürünün tamamı değil de içindeki bir veya birkaç kimyasal madde yüzünden alerjik tepki ortaya çıkmaktadır Kozmetik ürünlerde yer alan ve en çok alerjiye yol açtığı bilinen maddelerin başında koruyucu maddeler, renklendiriciler ve aroma maddeleri gelmektedir
Herhangi bir kozmetik ürüne karşı alerjisi olan kişilerde, kullanılan miktar fark etmeksizin vücut tepki verecektir Söz konusu ürünü daha ‘az kullanmak’ alerjiden kaçış sağlamaz Ciltte veya gözlerde kızarıklık, kaşıntı ve şişlik, kozmetik alerjisinin belirtileridir Bu şikayetleri önlemenin yolu, alerji yaptığı bilinen ürünleri kullanmamaktır Alerjiye rağmen ürünlerin kullanılmasına devam edilirse, ciltte kalıcı lekeler ve yara izleri oluşabilir
Tamamen doğal, organik cilt bakım ürünleri kullanarak alerjiyi önlemeye çalışmak da bazen işe yaramayabilir Bitkilerin içinde de çeşitli kimyasal bileşenler bulunur ve bunlar yapay maddeler olmadıkları halde, vücutta alerjiye neden olabilirler
Metal Alerjisi
Metal gündelik hayatımızda, çevremizde bolca bulunur Hatta yemeklerimizde bile vardır Alerjik reaksiyona neden olduğu bilinen metallerin başında nikel gelir Pek çok takının üretiminde kullanıldığı gibi bezelye, domates, mercimek, çikolata, fındık, ceviz, ay çekirdeği ve soyada da nikel bulunur Diş dolgularında kullanılan cıvanın dışında altın, kobalt ve kromat (deri ürünlerde bulunur), alerjik kontakt dermatite yol açtığı bilinen diğer metallerdir
Nelere alerjimiz olduğunu bilebiliriz ancak temelde, bazılarımızın bağışıklık sisteminin neden böyle bir tepki verdiği, tıp dünyası için hala bir soru işaretidir
Yani ‘Neden benim kedilere alerjim var da, kardeşimin yok?’ diye sorarsanız, bu sorunun kesin bir yanıtı yoktur Bu nedenle alerjilerin kökten çözümü olmamakla beraber, alerjenlerden (alerjiye neden olan maddeden) uzak durarak veya alerji ilaçları kullanarak, alerjinin rahatsız edici belirtilerini dindirebiliriz
Hapşırık, öksürük, saman nezlesi, ciltte kızarıklık, tahriş, gözlerin sulanması, dil şişmesi gibi alerji semptomlarını tedavi edebilmek için ilk olarak uzman bir doktora görünüp neye karşı alerjiniz olduğunu öğrenmelisiniz
Günümüzde alerji testleri çok basit ve hızlı bir şekilde uygulanmaktadır Alerjen(ler)in tespit edilmesinin ardından doktorunuz, size uygun tedaviyi belirleyecektir
En Sık Görülen Alerji Nedenleri
Besin Alerjisi
Besin alerjisi küçük yaştaki çocuklarda sık görülür ve bu alerjiler genellikle çocuk büyüdükçe azalır ve kaybolur Süt, yumurta, soya, yerfıstığı, ağaç yemişleri, balık, kabuklu deniz ürünleri ve buğday bazı çocuklarda alerjiye neden olduğu görülen gıdalar arasındadır
Çok sık rastlanmasa da yetişkinlerde de yine aynı yiyeceklere ve hatta bazı sebze ve meyvelere karşı besin alerjisi görülebilir Besin alerjisi olan kişiler bu yiyecekleri yemeseler bile bu gıdalara dokunmak veya koklamak bile alerjik reaksiyonların ortaya çıkması için yeterlidir Süte alerjisi olan bir kişi, sütle yapılmış bir tatlıya dokunduğu veya bu tatlıyı kokladığı için bünyesi alerjik tepki verebilir
Besin alerjisinde, kişinin neye karşı alerjisi olduğunu fark etmesi zaman alabilir çünkü çoğu kez farklı besin maddelerini bir arada tüketiriz Bir yiyecek türüne karşı alerjisi olan kişiler çoğu kez benzerlerine karşı da alerji geliştirmiş olabilirler Karidese alerjisi olanların yengeç veya ıstakoza da alerjisi olması yaygın bir durumdur
Hava İle Taşınan Alerjenler
Hava ile taşınan alerjenler alerjik reaksiyonlardan astıma kadar pek çok soruna yol açabilirler Adından da anlaşılacağı gibi bu alerjenler hava tarafından oradan oraya taşınabilen, çok küçük partiküllerdir Polen, ev tozu akarları, küf, hayvan tüyü, hayvandan dökülen deri (kepek), boya kimyasalları, sigara dumanı, parfüm veya halı malzemesi hava ile taşınan alerjenlere örnek verilebilir Bu sayılanların içerisinde en çok şikayet edilen alerjen polenlerdir çünkü polenleri engellemek veya kontrol etmek mümkün değildir Polen mevisiminde dışarı çıkmak ya da evde cam açmak sorun olur
Ağaçlardan, çimenlerden, çiçeklerden veya otlardan yayılan polenler mevsimden mevsime alerjiyi tetikleyebilir Küf ve ev tozu akarları ise yıl boyu süren alerjilerin başlıca nedenleri arasında gelir Özellikle de havalandırmanın çok da iyi yapılamadığı şehir içindeki evlerde bu alerjenlerin önünü kesmek zordur Küf çeşitleri nemli ve sıcak ortamları sever, toz akarları ise ev ya da iş yerlerindeki tozlu ortamlarda bulunur ve bunların kökünü kurutmak pek mümkün olmaz Atık ürünler ve akarların ölü vücut parçaları alerjik reaksiyonları tetikler Ofisiniz pırıl pırıl görünebilir ama döşemelerin altında küflenme varsa, ofiste alerjinizin tutması kaçınılmazdır
Lateks Alerjisi
Lateks, Brezilya kauçuk ağacının öz suyundan yapılır ve elen, balon, oyuncak, cerrahi maskeler, biberon emziği gibi pek çok tüketim malzemesinde kullanılır
Tıp malzemeleri arasında lateks kullanımı yaygındır ve bu nedenle sık ameliyat olan çocuklarda ve sağlık alanında çalışanlarda lateks alerjisi geliştirme riski daha fazladır Lateks alerjisi genellikle, lateks malzemenin cilde değdiği yerin kızarıp kaşınmasına yol açar Lateksle temastan sonra 12 ila 24 saat arasında görülebilir Latekse alerjisi olan bazı kişiler ise hemen tepki verir ve kızarıklıklarla birlikte hapşırma, burun akması ve göz sulanması da görülür
Böcek Isırması Alerjileri
Böcekler insanları soktuğunda, bir zehir salgılar ve bazı kişilerde bu zehrin etkisi tıpkı bir sinek ısırığında olduğu gibi sadece kızarıklık, şişlik ve kaşıntıdan ibarettir Kısa bir süre içerisinde de zehrin etkisi geçer Ancak nadiren de görülse, bazı kişilerin böcek ısırığına karşı alerjisi vardır ve bu durumda böcek sokması semptomları ağır olur ve kişide hayati tehlikeye yol açabilir
Anafilaktik Şok Nedir?
Böcek ısırığının ya da sokmasının ardından kişi ciddi ve tehlikeli olabilecek bir alerjik reaksiyon veriyorsa, dilde ve boğazda şişme, nefes almakta zorlanma, baş dönmesi, mide krampları, bulantı, ishal, kaşıntı ve kurdeşen gibi belirtiler görülür Bu ani ve aşırı tepkiye ‘anafilaktik şok’ denir Bu belirtilerden biri veya birkaçı görüldüğü anda hiç vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır
Zehirleri alerjiye neden olan böcekler arasında bal arısı, eşek arısı, sarıca arı, sarı ceket, yaban arısı ve ateş karıncası sayılabilir
Kozmetik Alerjisi
Cilt tahrişi, diğer adıyla ‘kontakt dermatit‘, kozmetik alerjisi ve daha genel olarak cilt bakım ürünlerine karşı hassasiyet olarak açıklanabilir Alerjisi olan kişiler bazı bileşenlerle her temas ettiklerinde, alerjik kontakt dermatit meydana gelir Bir makyaj malzemesi veya cilt bakım ürünü alerjiye yol açtığında, genellikle ürünün tamamı değil de içindeki bir veya birkaç kimyasal madde yüzünden alerjik tepki ortaya çıkmaktadır Kozmetik ürünlerde yer alan ve en çok alerjiye yol açtığı bilinen maddelerin başında koruyucu maddeler, renklendiriciler ve aroma maddeleri gelmektedir
Herhangi bir kozmetik ürüne karşı alerjisi olan kişilerde, kullanılan miktar fark etmeksizin vücut tepki verecektir Söz konusu ürünü daha ‘az kullanmak’ alerjiden kaçış sağlamaz Ciltte veya gözlerde kızarıklık, kaşıntı ve şişlik, kozmetik alerjisinin belirtileridir Bu şikayetleri önlemenin yolu, alerji yaptığı bilinen ürünleri kullanmamaktır Alerjiye rağmen ürünlerin kullanılmasına devam edilirse, ciltte kalıcı lekeler ve yara izleri oluşabilir
Tamamen doğal, organik cilt bakım ürünleri kullanarak alerjiyi önlemeye çalışmak da bazen işe yaramayabilir Bitkilerin içinde de çeşitli kimyasal bileşenler bulunur ve bunlar yapay maddeler olmadıkları halde, vücutta alerjiye neden olabilirler
Metal Alerjisi
Metal gündelik hayatımızda, çevremizde bolca bulunur Hatta yemeklerimizde bile vardır Alerjik reaksiyona neden olduğu bilinen metallerin başında nikel gelir Pek çok takının üretiminde kullanıldığı gibi bezelye, domates, mercimek, çikolata, fındık, ceviz, ay çekirdeği ve soyada da nikel bulunur Diş dolgularında kullanılan cıvanın dışında altın, kobalt ve kromat (deri ürünlerde bulunur), alerjik kontakt dermatite yol açtığı bilinen diğer metallerdir