ALERJİ NEDİR?
Alerjen, olarak tabir edilen ve zararsız maddelerin herhangi bir nedenden dolayı vücuda girişi sonucu bağışıklık sisteminin aşırı ya da normal olmayan boyutlarda bir tepki vermesidir Bunlar zararsız olmakla birlikte kimi durumlarda hayati tehlike ve ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir Normal şartlarda bu reaksiyonlar görülmezken, bazı kişilerde görülebilmektedir Özellikle genetik olarak eğilimli olmak da neden olabilmektedir Alerjiler mevsimsel olabildiği gibi yıl boyu süren alerjiler de olabilmektedir Mevsimsel alerjilere ise bahar alerjisi örnek gösterilebilir
Alt Konu Başlıkları
*1 ALERJİ NEDENLERİ NELERDİR?
*2 ALERJİ BELİRTİLERİ NEDİR?
*3 ALERJİ TESPİTİ İÇİN KULLANILAN TESTLER
*4 ALERJİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
*5 ALERJİDEN KORUNMA YOLLARI
6ALERJİ NEDENLERİ NELERDİR?
Oluşan alerjik durumlar genel olarak iki başlıkta toplanabilmektedir Doğal ortam ve kimyasal ortam kaynaklı nedenlerden kaynaklanmasıdır Genetik alt yapı, çayır polenleri, ev tozu akarları, hayvan kılları, küf mantarları, arı venomları ve bazı gıdalar alerjik sonuçlar doğurabilmektedir Özellikle en sık alerji yapan gıdalar ise yumurta, baklagiller, buğday, fıstık, karides, süt, soya ve kuruyemişlerdir Besin alerjisi çocukların %5’i ve yetişkinlerin %3’ünü etkileyebilmektedir Yaşanan besin alerjisi hafif dozdan ağır boyutlara doğru geniş bir kapsamda kendini göstermektedir
Deri alerjilerini ise egzama, ürtiker ve anjiyoödem şeklinde ayrılabilir Atopik dermatit ise egzamada en yaygın görülen çeşididir Bu rahatsızlık kuru kaşıntı ve kırmızı deri lezyonlarına yol açar
Deri alerjini tetikleyen nedenlere bakılırsa; alerjen maddeler, hayvan kılları, sabun, deterjan ve losyonler, kuru hava gibi egzamayı da tetiklemektedir
İlaçlara karşı olan alerjilerde ise kişi ilaçla ilk temas ettiğinde kendini göstermeyebilir İleri zamanlarda deride döküntü, ürtiker, kaşıntı, hırıltılı bir şekilde solunum, şişme, kusma, baş dönmesi gibi durumlar ortaya çıkar Bunun tespiti için ilaç deri testi ve provokasyon testleri de uygulanabilmektedir
Alerji kimi durumlarda da vücudun zayıf olduğu zamanlarda ortaya çıkmaktadır Örneğin hamilelik ya da hastalık gibi durumlarda ortaya çıkmaktadır
6ALERJİ BELİRTİLERİ NEDİR?
Hapşırma, burun akıntısı, burunda tıkanıklık, gözlerde kızarıklık, kaşıntı ve sulanma, boğazda hırıltı, öksürük, deride kızarıklık ve kaşıntılı döküntü, astım ve egzama semptomlarının ilerlemesi gibi belirtiler söz konusudur
6ALERJİ TESPİTİ İÇİN KULLANILAN TESTLER
Deri testleri ve kan tahlilleri ile belirlenebilmektedir Deri testleri ile 20 dk ve kan tahlili ile 24 – 48 saat zarfında sonuca ulaşılır
1 – Prick Testi: 20 – 30 çeşit alerjen belirlenebilir Hastanın derisinin çizilmesinin ardından alerjiye sebebiyet veren maddeler solüsyon olarak hazırlanır ve çizilen deriye damlatılarak 30 dakika kadar beklenir Ardından kızarıklık oluşan yerlere damlatılan madde, alerjen madde olarak kabul edilir Bu testte dikkat edilmesi gereken nokta kullanılan bazı ilaçların test sonuçlarını etkilemesi nedeniyle test sürecinden önce bu ilaçlarında değerlendirmeye katılmasıdır
2 – Patch Testi: Egzamayı oluşturan alerjenlerin tespiti amacıyla kullanılan bir yoldur Bir bant üzerine kimyasal maddelerin dökülmesi sonrası hastanın sırtına yapıştırılarak iki gün beklenir Bekleme sürecinin donunda bant çıkarılır Ve kızarıklığın oluştuğu yerdeki kimyasal hastanın alerjisinde alerjen olarak kabul edilir
3 – Kan Testi (IgE antikoru): Kandaki IgE antikoru oranının tespiti amacıyla kullanılan yoldur ölçmek amacıyla kullanılan bir yöntemdir
6ALERJİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
ALERJİK RİNİT; alerjik rinit; toplumda saman nezlesi ya da yaz nezlesi olarak bilinmektedir Bu alerjiye çeşitli kimyasallar, hayvan tüyleri, bazı gıda maddeleri, ev tozları, polenler gibi maddeler neden olmaktadır Kaşıntı, tıkanıklık, boğazda kaşıntı, kuru kuru öksürme, burun akıntısı gibi belirtiler göstermektedir
ALERJİK ASTIM; genellikle alerjiye yatkınlığı bulunan kişilerde görülür Kuru öksürük, nefes darlığı ve göğüste sıkışma gibi belirtiler görünür Bu hastalığın en çok görüldüğü kişilerde alerjen maddeler hayvan tüyleri, ev tozları, polenler, hamam böcekleri, küf mantarları neden olmaktadır
ALERJİK KONJONKTİVİT; gözde görülen bir alerji çeşitidir Gözlerin beyaz kışını kapsayan konjonktiva denilen zarın alerjen maddelere gösterdiği tepkiler sonucu oluşur Gözdeçeşitli belirtilere neden olmaktadır Bu belirtiler; kaşıntı, yanma ve sulanma gibi belirtileri vardır Alerjik konjonktivitin 5 tipi mevcuttur Bunlar: Mevsimsel alerjik konjonktivit, Pereniyal alerjik konjonktivit, Vernal keratokonjunktivit, atopik keratokonjunktivit ve dev papiller konjunktivittir
ÜRTİKER: doğal ve kimyasal nedenler sonucu ortaya çıkmaktadır İlaçlar, inek sütü, kuruyemiş, domates ve yumurta gibi besinler, hazır gıdalardaki katkı maddeleri, polen, ev tozları gibi solunum yoluyla alınan maddeler, böcek ısırmaları sebep olmaktadır Kaşıntı, kızarıklık gibi belirtileri mevcuttur
BESİN ALERJİSİ: besinlerde bulunan proteine karşı vücudun alerjik yönden tepki göstermesidir Döküntü, kaşıntı, mide ağrısı ve ishal bibi belirtiler görülebilir
ATOPİK DERMATİT; yaygın olarak bilinen ismi ile çocuk egzamasıdır Bu hastalık tedavi edilmediği takdirde ilerleyen dönemde astım ve alerjik ritine çevirme ihtimali söz konusudur 6 ay ve 2 yaş arası çocuklarda görülür Kaşıntı ve kuru kırmızı lezyonlar şeklinde belirtiler söz konusudur
ARI SOKMASI; ağrı, şişme ve kısa bir süre sonra kendiliğinden geçmesi gibi, bu durum daha tehlikeli boyutlara ulaşabilmektedir
ANAFİLAKSİ; alerjiler arasında en tehlikeli ve ölümcül sonuçlar doğuran çeşididir Nefes almada zorluk, bilinç kaybı gibi sonuçları olabilmektedir
ALERJİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Alerji teşhisi için kan testi ve deri testi uygulanarak tespit edilir Ve korunma, ilaç tedavisi ve gerekli durumlarda ise immunoterapi yöntemleri ile rahatlama sağlanır
Tedavi yöntemlerinde 3 temel yöntem söz konusudur İlki alerjiden uzak durulmasıdır Ki bu durum pek mümkün olan bir yöntem değildir İkinci yöntem ise ilaç tedavisidir Burada ise kortizon ve antihistaminik ilaçları kullanılmalıdır Üçüncü ve en etkili yöntem ise aşı tedavisidir Bu tedavide alerjiye neden olan madde hastaya önce düşük daha sonra yüksek dozda verilerek hastanın alerjiye olan duyarlılığı ortadan kaldırılmaktadır Aşı tedavisi de iki yöntemle yapılır İlkinde 6 – 12 ay boyunca devam eder Ve en az dozdan yüksek doza doğru uygulanır İkinci yöntem ise dil altına damla verilerek uygulanır
6ALERJİDEN KORUNMA YOLLARI
Alerjik rinitte alerjenlerden korunma da önemlidir Bunun için de ve tozu akarlarına yönelik, nemi azaltmak için ihtiyaç duyulan havalandırma sağlanmalı, yatak çarşafı ve nevresim gibi ürünlerin temizliğine özen gösterilmeli, yatak odalarında tüy ve yün barındıran ürünlerden kaçınılmalıdır
Polenlerden korunmak için; polenin yoğun olduğu dönemlerde mümkün olduğunca kapalı alanlarda durulmalıdır Güneş gözlüğü kullanımına dikkat edilmeli ve mümkünse, klima ve araçlarda polen filtresi kullanılmalıdır
Mantarlar oluşumunu önlemek amacıyla evlerin kuru tutulması önemlidir Ve ıslak yüzeylerin temizlemek için amonyak kullanılmalıdır
Besinlere karşı olan alerjilerde ise bu ürünlerden ve bu ürünlerin bulunduğu tüketim maddelerinden uzak durulmalıdır
Bebeklerde alerji olma riski yüksekse anne sütü 6 aydan önce bıraktırılmamalıdır
Ev işi yapılması sırasında maske kullanımına dikkat edilmelidir
Sigara tüketimi bırakılmalıdır
Parfüm, sprey gibi ürünler kullanılmamalıdır
Evdeki bitki ve hayvanlardan uzak durulması gerekmektedir
Hazır gıda tüketiminden uzak durulmalıdır
Alerjen, olarak tabir edilen ve zararsız maddelerin herhangi bir nedenden dolayı vücuda girişi sonucu bağışıklık sisteminin aşırı ya da normal olmayan boyutlarda bir tepki vermesidir Bunlar zararsız olmakla birlikte kimi durumlarda hayati tehlike ve ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir Normal şartlarda bu reaksiyonlar görülmezken, bazı kişilerde görülebilmektedir Özellikle genetik olarak eğilimli olmak da neden olabilmektedir Alerjiler mevsimsel olabildiği gibi yıl boyu süren alerjiler de olabilmektedir Mevsimsel alerjilere ise bahar alerjisi örnek gösterilebilir
Alt Konu Başlıkları
*1 ALERJİ NEDENLERİ NELERDİR?
*2 ALERJİ BELİRTİLERİ NEDİR?
*3 ALERJİ TESPİTİ İÇİN KULLANILAN TESTLER
*4 ALERJİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
*5 ALERJİDEN KORUNMA YOLLARI
6ALERJİ NEDENLERİ NELERDİR?
Oluşan alerjik durumlar genel olarak iki başlıkta toplanabilmektedir Doğal ortam ve kimyasal ortam kaynaklı nedenlerden kaynaklanmasıdır Genetik alt yapı, çayır polenleri, ev tozu akarları, hayvan kılları, küf mantarları, arı venomları ve bazı gıdalar alerjik sonuçlar doğurabilmektedir Özellikle en sık alerji yapan gıdalar ise yumurta, baklagiller, buğday, fıstık, karides, süt, soya ve kuruyemişlerdir Besin alerjisi çocukların %5’i ve yetişkinlerin %3’ünü etkileyebilmektedir Yaşanan besin alerjisi hafif dozdan ağır boyutlara doğru geniş bir kapsamda kendini göstermektedir
Deri alerjilerini ise egzama, ürtiker ve anjiyoödem şeklinde ayrılabilir Atopik dermatit ise egzamada en yaygın görülen çeşididir Bu rahatsızlık kuru kaşıntı ve kırmızı deri lezyonlarına yol açar
Deri alerjini tetikleyen nedenlere bakılırsa; alerjen maddeler, hayvan kılları, sabun, deterjan ve losyonler, kuru hava gibi egzamayı da tetiklemektedir
İlaçlara karşı olan alerjilerde ise kişi ilaçla ilk temas ettiğinde kendini göstermeyebilir İleri zamanlarda deride döküntü, ürtiker, kaşıntı, hırıltılı bir şekilde solunum, şişme, kusma, baş dönmesi gibi durumlar ortaya çıkar Bunun tespiti için ilaç deri testi ve provokasyon testleri de uygulanabilmektedir
Alerji kimi durumlarda da vücudun zayıf olduğu zamanlarda ortaya çıkmaktadır Örneğin hamilelik ya da hastalık gibi durumlarda ortaya çıkmaktadır
6ALERJİ BELİRTİLERİ NEDİR?
Hapşırma, burun akıntısı, burunda tıkanıklık, gözlerde kızarıklık, kaşıntı ve sulanma, boğazda hırıltı, öksürük, deride kızarıklık ve kaşıntılı döküntü, astım ve egzama semptomlarının ilerlemesi gibi belirtiler söz konusudur
6ALERJİ TESPİTİ İÇİN KULLANILAN TESTLER
Deri testleri ve kan tahlilleri ile belirlenebilmektedir Deri testleri ile 20 dk ve kan tahlili ile 24 – 48 saat zarfında sonuca ulaşılır
1 – Prick Testi: 20 – 30 çeşit alerjen belirlenebilir Hastanın derisinin çizilmesinin ardından alerjiye sebebiyet veren maddeler solüsyon olarak hazırlanır ve çizilen deriye damlatılarak 30 dakika kadar beklenir Ardından kızarıklık oluşan yerlere damlatılan madde, alerjen madde olarak kabul edilir Bu testte dikkat edilmesi gereken nokta kullanılan bazı ilaçların test sonuçlarını etkilemesi nedeniyle test sürecinden önce bu ilaçlarında değerlendirmeye katılmasıdır
2 – Patch Testi: Egzamayı oluşturan alerjenlerin tespiti amacıyla kullanılan bir yoldur Bir bant üzerine kimyasal maddelerin dökülmesi sonrası hastanın sırtına yapıştırılarak iki gün beklenir Bekleme sürecinin donunda bant çıkarılır Ve kızarıklığın oluştuğu yerdeki kimyasal hastanın alerjisinde alerjen olarak kabul edilir
3 – Kan Testi (IgE antikoru): Kandaki IgE antikoru oranının tespiti amacıyla kullanılan yoldur ölçmek amacıyla kullanılan bir yöntemdir
6ALERJİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
ALERJİK RİNİT; alerjik rinit; toplumda saman nezlesi ya da yaz nezlesi olarak bilinmektedir Bu alerjiye çeşitli kimyasallar, hayvan tüyleri, bazı gıda maddeleri, ev tozları, polenler gibi maddeler neden olmaktadır Kaşıntı, tıkanıklık, boğazda kaşıntı, kuru kuru öksürme, burun akıntısı gibi belirtiler göstermektedir
ALERJİK ASTIM; genellikle alerjiye yatkınlığı bulunan kişilerde görülür Kuru öksürük, nefes darlığı ve göğüste sıkışma gibi belirtiler görünür Bu hastalığın en çok görüldüğü kişilerde alerjen maddeler hayvan tüyleri, ev tozları, polenler, hamam böcekleri, küf mantarları neden olmaktadır
ALERJİK KONJONKTİVİT; gözde görülen bir alerji çeşitidir Gözlerin beyaz kışını kapsayan konjonktiva denilen zarın alerjen maddelere gösterdiği tepkiler sonucu oluşur Gözdeçeşitli belirtilere neden olmaktadır Bu belirtiler; kaşıntı, yanma ve sulanma gibi belirtileri vardır Alerjik konjonktivitin 5 tipi mevcuttur Bunlar: Mevsimsel alerjik konjonktivit, Pereniyal alerjik konjonktivit, Vernal keratokonjunktivit, atopik keratokonjunktivit ve dev papiller konjunktivittir
ÜRTİKER: doğal ve kimyasal nedenler sonucu ortaya çıkmaktadır İlaçlar, inek sütü, kuruyemiş, domates ve yumurta gibi besinler, hazır gıdalardaki katkı maddeleri, polen, ev tozları gibi solunum yoluyla alınan maddeler, böcek ısırmaları sebep olmaktadır Kaşıntı, kızarıklık gibi belirtileri mevcuttur
BESİN ALERJİSİ: besinlerde bulunan proteine karşı vücudun alerjik yönden tepki göstermesidir Döküntü, kaşıntı, mide ağrısı ve ishal bibi belirtiler görülebilir
ATOPİK DERMATİT; yaygın olarak bilinen ismi ile çocuk egzamasıdır Bu hastalık tedavi edilmediği takdirde ilerleyen dönemde astım ve alerjik ritine çevirme ihtimali söz konusudur 6 ay ve 2 yaş arası çocuklarda görülür Kaşıntı ve kuru kırmızı lezyonlar şeklinde belirtiler söz konusudur
ARI SOKMASI; ağrı, şişme ve kısa bir süre sonra kendiliğinden geçmesi gibi, bu durum daha tehlikeli boyutlara ulaşabilmektedir
ANAFİLAKSİ; alerjiler arasında en tehlikeli ve ölümcül sonuçlar doğuran çeşididir Nefes almada zorluk, bilinç kaybı gibi sonuçları olabilmektedir
ALERJİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Alerji teşhisi için kan testi ve deri testi uygulanarak tespit edilir Ve korunma, ilaç tedavisi ve gerekli durumlarda ise immunoterapi yöntemleri ile rahatlama sağlanır
Tedavi yöntemlerinde 3 temel yöntem söz konusudur İlki alerjiden uzak durulmasıdır Ki bu durum pek mümkün olan bir yöntem değildir İkinci yöntem ise ilaç tedavisidir Burada ise kortizon ve antihistaminik ilaçları kullanılmalıdır Üçüncü ve en etkili yöntem ise aşı tedavisidir Bu tedavide alerjiye neden olan madde hastaya önce düşük daha sonra yüksek dozda verilerek hastanın alerjiye olan duyarlılığı ortadan kaldırılmaktadır Aşı tedavisi de iki yöntemle yapılır İlkinde 6 – 12 ay boyunca devam eder Ve en az dozdan yüksek doza doğru uygulanır İkinci yöntem ise dil altına damla verilerek uygulanır
6ALERJİDEN KORUNMA YOLLARI
Alerjik rinitte alerjenlerden korunma da önemlidir Bunun için de ve tozu akarlarına yönelik, nemi azaltmak için ihtiyaç duyulan havalandırma sağlanmalı, yatak çarşafı ve nevresim gibi ürünlerin temizliğine özen gösterilmeli, yatak odalarında tüy ve yün barındıran ürünlerden kaçınılmalıdır
Polenlerden korunmak için; polenin yoğun olduğu dönemlerde mümkün olduğunca kapalı alanlarda durulmalıdır Güneş gözlüğü kullanımına dikkat edilmeli ve mümkünse, klima ve araçlarda polen filtresi kullanılmalıdır
Mantarlar oluşumunu önlemek amacıyla evlerin kuru tutulması önemlidir Ve ıslak yüzeylerin temizlemek için amonyak kullanılmalıdır
Besinlere karşı olan alerjilerde ise bu ürünlerden ve bu ürünlerin bulunduğu tüketim maddelerinden uzak durulmalıdır
Bebeklerde alerji olma riski yüksekse anne sütü 6 aydan önce bıraktırılmamalıdır
Ev işi yapılması sırasında maske kullanımına dikkat edilmelidir
Sigara tüketimi bırakılmalıdır
Parfüm, sprey gibi ürünler kullanılmamalıdır
Evdeki bitki ve hayvanlardan uzak durulması gerekmektedir
Hazır gıda tüketiminden uzak durulmalıdır